×
بین الملل
شناسه خبر : 238143
تاریخ انتشار : دوشنبه 1404/05/13 ساعت 18:00

فارن پالیسی:

راه‌اندازی کنسرسیوم غنی‌سازی در جزایر سه‌گانه یا قشم؛ فرمول جادویی حل احرام ایران و آمریکا

فارن پالیسی نوشت: در آستانه حمله اسرائیل به ایران—که عمداً روند دیپلماسی هسته‌ای جاری را مختل کرد—واشنگتن و تهران هر دو در حال نزدیک‌شدن به ایده‌ای مشترک بودند: تشکیل کنسرسیومی چندملیتی برای توسعه انرژی هسته‌ای در منطقه.

نورنیوز-گروه بین الملل: فارن پالیسی نوشت: در آستانه حمله اسرائیل به ایران—که عمداً روند دیپلماسی هسته‌ای جاری را مختل کرد—واشنگتن و تهران هر دو در حال نزدیک‌شدن به ایده‌ای مشترک بودند: تشکیل کنسرسیومی چندملیتی برای توسعه انرژی هسته‌ای در منطقه. برخی گزارش‌ها این ایده را منتسب به ایران دانستند و برخی دیگر آن را به استیو ویتکوف، نماینده ویژه آمریکا در امور خاورمیانه، نسبت دادند.

در ادامه این مطلب آمده: بر اساس این کنسرسیوم، کشورهای مختلف منطقه—از جمله ایران، امارات و عربستان سعودی—در مکانی مشترک اقدام به غنی‌سازی اورانیوم می‌کردند. این سازوکار به رقبای منطقه‌ای اجازه می‌داد تا بر فعالیت‌های یکدیگر نظارت داشته باشند، در حالی‌که تمامی فعالیت‌ها تحت نظارت بازرسان آژانس بین‌المللی انرژی اتمی انجام می‌شد و در چارچوب سرمایه‌گذاری‌های ایالات متحده باقی می‌ماند.

در سال ۲۰۲۳، سید حسین موسویان، دیپلمات پیشین ایرانی و عضو سابق تیم مذاکره‌کننده هسته‌ای، پیشنهاد کرد که کشورهای حوزه خلیج فارس «می‌توانند کنسرسیومی برای ترتیبات چندجانبه غنی‌سازی» تشکیل دهند تا خدمات غنی‌سازی اورانیوم و سایر خدمات چرخه سوخت هسته‌ای را ارائه دهند.

نشریه فارین پالیسی با چندین کارشناس گفتگو کرده که از این ایده به‌عنوان راه‌حل معجزه‌آسا برای رفع سوءظن‌های غرب و منطقه نسبت به اهداف هسته‌ای ایران، و همچنین به‌عنوان راهی برای حفظ آبرو برای ایران استقبال کردند—ایرانی که همواره اصرار داشته از حق خود برای توسعه و استفاده از انرژی هسته‌ای صرف‌نظر نخواهد کرد.

اولین چالش، مکان استقرار آن است. آمریکایی‌ها می‌خواهند هرگونه کنسرسیوم از این دست، در خارج از خاک ایران مستقر شود، تا مانع از آن شوند که ایران انرژی هسته‌ای تولیدشده برای مصارف غیرنظامی را به‌سوی اهداف نظامی سوق دهد. ایران به‌طور علنی اعلام کرده که از کنسرسیوم استقبال می‌کند، مشروط بر آنکه در خاک ایران باشد. سخنگوی وزارت خارجه ایران، اسماعیل بقایی، گفته است: «این [کنسرسیوم] نمی‌تواند جایگزینی برای غنی‌سازی در داخل ایران باشد»

در همین زمینه است که سه جزیره‌ای که تحت کنترل ایران هستند، به‌عنوان مکان‌های احتمالی برای کنسرسیوم مطرح شده‌اند.

جزایر تنب بزرگ و تنب کوچک بسیار کوچک‌اند و هیچ جمعیت ساکنی برای آن‌ها گزارش نشده؛ فقط در جزیره ابوموسی جمعیت اندکی زندگی می‌کنند. ایران در هر سه جزیره، حضور نظامی و دریایی دارد—جزایری که به‌شکلی راهبردی در تنگه هرمز قرار دارند؛ گذرگاهی باریک که یک‌سوی آن ایران و سوی دیگر آن امارات قرار دارد.

نفتکش‌ها و کشتی‌های حامل کالاهای تجاری باید در مسیر عبور از بزرگ‌ترین شاهراه نفتی جهان، از میان این جزایر عبور کنند—جایی که تحت کنترل نیروهای زمینی ایران است.

حضور بازیگران منطقه‌ای در این جزایر—از طریق کنسرسیوم پیشنهادی—می‌تواند تأثیری تثبیت‌کننده بر تجارت دریایی داشته باشد، چراکه هر بار تنش با ایران بالا می‌گیرد، این نگرانی وجود دارد که ایران تنگه هرمز را مسدود کند تا امتیاز بگیرد یا عرضه جهانی نفت را مختل کند.

در ژوئیه ۲۰۲۳، زمانی که روسیه خواستار حل‌وفصل مناقشه بر سر جزایر سه گانه بر اساس «قواعد حقوق بین‌الملل و منشور سازمان ملل» شد، تهران به‌شدت خشمگین شد و از مسکو خواست «موضع خود را اصلاح کند». ایران پهپادهای شاهد را در اختیار روسیه قرار داده است و حتی به روس‌ها در تولید این پهپادها در داخل خاک خودشان کمک کرده است.

مناقشه بر سر این جزایر هر از چندگاهی طوفانی به پا می‌کند و بازتابی از خصومت‌ها و ناامنی‌های عمیق‌تری میان اعراب و ایرانی‌هاست.

همه این مسائل در بستر رقابت تاریخی عرب‌ها و فارس‌ها شکل می‌گیرد—رقابتی که در سال‌های اخیر به دلیل کشمکش فرقه‌ای میان عربستان سعودی عمدتاً سنی و ایران عمدتاً شیعه بر سر سلطه منطقه‌ای شدت گرفته است؛ همچنین به دلیل حمایت ایران از گروه‌های شبه‌نظامی منطقه‌ای و حملات آن به زیرساخت‌های نفتی عرب‌ها.

در سال ۲۰۱۲، زمانی که محمود احمدی‌نژاد، رئیس‌جمهور وقت ایران، به جزیره ابوموسی سفر کرد، امارات سفیر خود را از تهران فراخواند. در سال ۲۰۱۷، هنگامی که ساره الامیری، یک اماراتی با اصالت ایرانی، به‌عنوان وزیر علوم پیشرفته امارات منصوب شد، برخی کاربران در شبکه‌های اجتماعی وفاداری او به دولت را زیر سؤال بردند. در هر دو سوی خلیج فارس موج‌های متعددی از مهاجرت رخ داده، اما مناقشه بر سر این جزایر می‌تواند بهانه‌ای برای تبعیض علیه اماراتی‌های دارای اصالت ایرانی باشد.

با وجود هزینه‌های اجتماعی سنگین این مناقشه در میان مردمی که اغلب دارای ارزش‌ها و فرهنگ‌های مشترک هستند، هیچ چشم‌انداز فوری‌ای برای پایان این موضوع وجود ندارد. بااین‌حال، کارشناسان گفته‌اند که ایده تشکیل یک کنسرسیوم چندملیتی نیز با مشکلات متعددی همراه است.

زمانی که حسین موسویان پیشنهاد یک چارچوب چندملیتی را مطرح کرد، به شرکت یورنکو (Urenco)—یک کنسرسیوم غربی که خدمات غنی‌سازی اورانیوم و دفع زباله‌های هسته‌ای را در آلمان، بریتانیا، هلند و ایالات متحده ارائه می‌دهد—به‌عنوان الگو اشاره کرد. اما برخی کارشناسان هشدار داده‌اند که دانش فنی می‌تواند از چنین کنسرسیوم‌هایی به بیرون درز کند و به اشاعه سلاح‌های هسته‌ای منجر شود. عبدالقدیر خان، پدر برنامه تسلیحات هسته‌ای پاکستان، در یورنکو در هلند کار می‌کرد؛ جایی که طراحی سانتریفیوژ را به سرقت برد و بعدها آن را در اختیار ایران، لیبی و کره شمالی قرار داد.

ایران خود نیز تردیدهایی دارد. در دهه ۱۹۷۰، ایران بخشی از کنسرسیومی مشابه با کشورهای اروپایی به رهبری فرانسه بود. ایران مدعی است که پس از فشار ایالات متحده به فرانسه، هرگز اورانیوم با غنای پایینِ سفارش‌داده‌شده را دریافت نکرد.

برخی کارشناسان بر این باورند که ایران احتمالاً در صورتی با یک کنسرسیوم موافقت خواهد کرد که در یکی از جزایر ایرانی همچون قشم یا کیش مستقر شود—جزایری که اغلب از سوی تهران به‌عنوان مقصدهای گردشگری معرفی می‌شوند.

علی واعظ، مدیر پروژه ایران در گروه بحران بین‌المللی، گفت که استقرار کنسرسیوم در یکی از سه جزیره تنب بزرگ، کوچک و ابوموسی، «لایه‌ای دیگر از پیچیدگی» به موضوع اضافه می‌کند و در عوض، جزیره قشم را پیشنهاد کرد.

او گفت: «فکر می‌کنم فرمول جادویی این است که ایران و ایالات متحده در نقطه‌ای میانی به توافق برسند: ایران بپذیرد که دیگر غنی‌سازی ملیِ مستقل نخواهد داشت، بلکه این غنی‌سازی در قالب یک کنسرسیوم انجام شود؛ و ایالات متحده نیز بپذیرد که این کنسرسیوم می‌تواند در یکی از جزایر متعلق به ایران مستقر باشد.»


انتخاب
نظرات

آگهی تبلیغاتی
آخرین اخبار
کاخ سفید: تحریم‌های ثانویه علیه روسیه پایان هفته اجرایی می‌شود
شهادت محیط‌بان پارک ملی گلستان در درگیری با شکارچیان غیرمجاز
معافیت مالیاتی طلا در بورس
دو وزیر غنا در سانحه سقوط بالگرد جان باختند
ایران اتهام ارسال موشک به روسیه برای جنگ اوکراین را رد کرد
تیراندازی مرگبار در پایگاه فورت استوارت ارتش آمریکا
نوسان محدود سکه و طلا در روز کم‌رمق بازار؛ کاهش معاملات به‌دلیل تعطیلی
دربی امیدها؛ تساوی بدون گل در درفشی‌فر
عراقچی: پیام‌هایی از طرف مقابل به ما رسیده است
ترامپ تعرفه واردات از هند را دو برابر کرد/هند واکنش نشان داد
پوتین امتیاز مهمی به ترامپ نمی‌دهد
وزیر خارجه آلمان: جنگ هسته‌ای نباید تکرار شود/ دیپلماسی راه‌حل ایران است
گشت‌زنی هواپیمای شناسایی آمریکایی در مناطق حساس هسته‌ای روسیه
هدیه بسته اینترنت 200 گیگی خبرنگاران شنبه فعال می‌شود
واکنش حزب الله به تصمیم دولت لبنان درباره سلاح‌های نظامی
قیمت برنج 210 تا 220 هزار تومان کاهش یافت
عکس های منتخب جهان ، 6 آگوست 2025
تعلیق یک شرکت هواپیمایی به دلیل گران‌فروشی بلیت اربعین
سرعت گرفتن پروژه تامین آب با ورود رئیس جمهور به موضوع خشکسالی
پزشکیان: نگذاریم مردم زیر چرخ فشارهای اقتصادی خرد شوند
رایزنی وزیر خارجه مصر با عراقچی و گروسی
اسپانیا خرید جنگنده‌های آمریکایی اف-35 را متوقف کرد
جشنواره فیلم ونیز هک و اطلاعات شرکت کنندگان لو رفت
موشک‌های ایران به کدام اهداف حساس اسرائیل اصابت کردند؟
عکس های منتخب ایران، چهارشنبه 15 مرداد 1404
کشف بزرگ‌ترین محموله سلاح آمریکایی در سیستان و بلوچستان+تصاویر
دروازه‌بان سابق رئال مادرید، استقلالی شد
دستگیری 37 هزار متهم اقتصادی و کشف میلیون‌ها قلم کالای احتکارشده توسط فراجا
از بمباران اتمی تا نسل‌کشی مدرن؛ سکوتی که خطر می‌آفریند
شهادت 232 و بازداشت 195 خبرنگار از ابتدای جنگ غزه
اعلام نتایج آزمون ورودی پایه هفتم مدارس استعدادهای درخشان
ایران به عضویت کمیته ارزیابی شهرهای تالابی جهان درآمد
ایران می‌تواند آسیب بزرگی به اسرائیل وارد کند
احمدیان نماینده ویژه پزشکیان شد
بیانیه سپاه پاسداران درباره واکنش قاطع به تهدیدات امنیتی
یوسف پزشکیان به سعید جلیلی پاسخ داد؛ مشاور قالیباف انتقاد کرد + عکس
روسیه: دیدار سه‌ ساعته پوتین و فرستاده ترامپ سازنده بود + فیلم
پایان هفته دوم مرداد با افت شاخص 34 هزار واحد بورس تهران
سناریوی مشترک واشنگتن و لندن؛ جوسازی هسته‌ای برای فشار بر ایران و روسیه
تمدید مهلت بخشودگی 100 درصدی جریمه دیرکرد بیمه شخص ثالث تا فردا
تاکنون یک میلیون و 700 هزار نفر برای راهپیمایی اربعین از مرزهای کشور خارج شده‌اند
در غزه، غذا اینگونه با مرگ معامله می‌شود + فیلم
تیم جدید طارمی برای فصل بعد لو رفت
گلایه قطعه‌سازان از وزیر صمت: هر دو خودروساز را به یک چشم ببینید! + فیلم
نوراینفو | شورای دفاع چه خواهد کرد؟
از رینگ بوکس تا کاخ ریاست‌جمهوری؛ کارول ناوروتسکی رئیس‌جمهور لهستان شد
ساعت بازی تراکتور و استقلال در دیدار هفته اول لیگ برتر
وام ازدواج و خرد با یک ضامن؛ دستور فرزین به مدیران بانک‌ها برای نظارت دقیق
جسد مردی گمشده بعد از 28 سال در منطقه‌ای کوهستانی پیدا شد
ظرفیت نیروگاه‌‌های بادی ایران 5 هزار مگاواتی می‌شود
X
آگهی تبلیغاتی