×
فرهنگی
شناسه خبر : 237916
تاریخ انتشار : یکشنبه 1404/05/12 ساعت 09:15

نورنیوز به بهانه بازدید مسعود پزشکیان از مزار شاعر بزرگ پارسی‌سرا گزارش می‌دهد؛

اقبال لاهوری، گرانیگاه دیپلماسی فرهنگی ایران و پاکستان

حضور رئیس جمهور ایران بر مزار علامه اقبال لاهوری در لاهور، در نخستین روز سفر رسمی به پاکستان، فراتر از یک حرکت تشریفاتی ساده است. این اقدام، حامل پیامی نمادین و راهبردی است: بازخوانی یک میراث مشترک که می‌تواند در شرایط پیچیده منطقه‌ای، نقش «لولای فرهنگی» میان دو کشور را ایفا کند.

نورنیوز- گروه فرهنگی: حضور مسعود پزشکیان، رئیس‌جمهور ایران، بر مزار علامه اقبال لاهوری در لاهور، در نخستین روز سفر رسمی به پاکستان، فراتر از یک حرکت تشریفاتی ساده است. این اقدام، در متن تاریخ روابط فرهنگی و سیاسی ایران و پاکستان، حامل پیامی نمادین و راهبردی است: بازخوانی یک میراث مشترک که می‌تواند در شرایط پیچیده منطقه‌ای، نقش «لولای فرهنگی» میان دو کشور را ایفا کند. اقبال، متفکر و شاعر مسلمان، اگرچه در پاکستان به‌عنوان «شاعر ملی» شناخته می‌شود، اما در ریشه و زبان، پیوندی عمیق با ایران دارد. بیش از ۷۰ درصد آثار منظوم اقبال به زبان فارسی است و اندیشه‌های او، از «اسرار خودی» تا «جاویدنامه»، بر مبنای گفت‌وگو با سنت فلسفی و عرفانی ایران شکل گرفته است.

اقبال لاهوری (۱۸۷۷–۱۹۳۸) در پنجاب متولد شد، اما از همان آغاز، با زبان فارسی به‌عنوان زبان تفکر و بیان فلسفی خو گرفت. او در اشعار خود بارها به ایران، تاریخ، شعر و اندیشه ایرانیان اشاره کرده و حتی ایران را «محور شرق» خوانده است. این نوع نگاه، اقبال را از محدوده جغرافیای سیاسی پاکستان فراتر می‌برد و او را در زمره متفکران جهان اسلام قرار می‌دهد که مرزهای فرهنگی را بازتعریف می‌کنند.

پل زدن میان دو ملت از مسیر فرهنگ

روابط ایران و پاکستان، اگرچه تحت تأثیر ملاحظات ژئوپلیتیک و چالش‌های امنیتی همواره دستخوش فراز و فرود بوده است، اما در حوزه فرهنگی، زیرساختی پایدار و مشترک وجود دارد که اقبال یکی از مهم‌ترین نمادهای آن است.
در پاکستان، اقبال بخشی از هویت ملی است؛ در کتاب‌های درسی، رسانه‌ها و مراسم رسمی حضور دارد. در ایران، او بیشتر به‌عنوان یک شاعر و متفکر مسلمان با دغدغه بیداری شرق شناخته می‌شود. این دو قرائت متفاوت اما مکمل، ظرفیت آن را دارند که به زبان مشترک سیاسی و اقتصادی میان دو کشور کمک کنند.

سفر پزشکیان به دعوت رسمی نخست‌وزیر پاکستان و آغاز آن با زیارت مزار اقبال لاهوری، می‌تواند بخشی از «دیپلماسی فرهنگی» ایران در جنوب آسیا تلقی شود. دیپلماسی فرهنگی به معنای استفاده از هنر، ادبیات، تاریخ و ارزش‌های مشترک برای ایجاد همدلی و اعتماد است؛ عناصری که اغلب پایدارتر از توافق‌های صرفاً اقتصادی‌اند. اقبال، به دلیل دو ویژگی برجسته‌اش، آثار فارسی و جایگاه ملی در پاکستان، یکی از قوی‌ترین ابزارهای این دیپلماسی به شمار می‌آید.

بازدید از مزار اقبال، پیش‌تر نیز در دستور کار برخی مقامات ایرانی قرار گرفته بود. در سال ۱۳۹۶، حسن روحانی نیز در سفر به لاهور بر مزار اقبال حضور یافت و آن را نمادی از «وحدت فکری ایران و پاکستان» خواند. این تکرار در رفتار دیپلماتیک، نشان‌دهنده جایگاه ثابت اقبال در پروتکل‌های فرهنگی دو کشور است، اما تفاوت در اینجاست که سفر پزشکیان در شرایطی انجام می‌شود که هر دو کشور با چالش‌های امنیتی منطقه‌ای، فشارهای اقتصادی و ضرورت تنوع‌بخشی به روابط تجاری مواجه‌اند.

فرصتی برای سیاست‌گذاری آینده‌نگر

حجم مبادلات ایران و پاکستان در سال ۱۴۰۲ حدود ۲ میلیارد دلار بوده و هدف‌گذاری دو کشور رسیدن به ۵ میلیارد دلار در سه سال آینده است. البته پزشکیان روز گذشته اعلام کرد که به چشم انداز مبادلات اقتصادی 10 میلیارد دلاری میان دو گشور فکر می‌کند. تجربه روابط بین‌الملل نشان داده است که هرچه بستر فرهنگی و اجتماعی همکاری میان دو کشور عمیق‌تر باشد، توافقات اقتصادی نیز پایدارتر خواهند بود. برگزاری هفته‌های فرهنگی مشترک، افزایش بورسیه‌های تحصیلی و ترجمه متون ادبی دو کشور به زبان یکدیگر، از اقداماتی است که می‌تواند بُعد نرم این روابط را تقویت کند. اقبال در این میان، نه فقط به‌عنوان موضوعی برای گرامیداشت، بلکه به‌عنوان یک «محرک» برای تولیدات مشترک فرهنگی و هنری عمل می‌کند.

منطقه جنوب آسیا و غرب آسیا در دهه اخیر شاهد موجی از رقابت‌های هویتی، رشد افراط‌گرایی و فشارهای اقتصادی بوده است. در چنین فضایی، بازگشت به سرمایه‌های فرهنگی مشترک همچون اقبال، می‌تواند نه یک نوستالژی بی‌اثر، بلکه یک ابزار فعال برای مقابله با گسست‌های اجتماعی و سیاسی باشد. اقبال در «اسرار خودی» بر خودآگاهی و بازیابی عزت فردی و جمعی تأکید می‌کند؛ پیامی که امروز، هم در ایران و هم در پاکستان، می‌تواند مبنای یک گفتمان متحدکننده باشد.

اگر زیارت مزار اقبال لاهوری تنها در سطح یک حرکت پروتکلی باقی بماند، اثرش محدود خواهد بود. اما اگر این اقدام بهانه‌ای برای طراحی یک بسته سیاستی فرهنگی، شامل گسترش آموزش زبان فارسی در پاکستان، معرفی اقبال در دانشگاه‌ها و رسانه‌های ایران، و حمایت از تولیدات هنری مشترک باشد، می‌تواند به نقطه عطفی در روابط دو کشور تبدیل شود. ایران و پاکستان می‌توانند از اقبال لاهوری نه فقط به‌عنوان یک «یادگار تاریخی»، بلکه به‌عنوان یک «منبع زنده و پویا» برای دیپلماسی فرهنگی بهره بگیرند؛ منبعی که توانایی آن را دارد همسایگی را به هم‌زیستی مشارکتی ارتقا دهد.


اخبار مرتبط
فرصت‌‌های همکاری با اسلام‌آباد
یکشنبه 1404/05/12 ساعت 14:00
سمیه مروتی:
فرصت‌‌های همکاری با اسلام‌آباد
مروتی نوشت: «سفر پزشکیان به اسلام‌آباد در بزنگاه‌های حساس منطقه‌ای و بین‌المللی و در هنگامه‌ای که دو کشور در ماه‌های اخیر درگیر جنگ بوده‌اند، از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است. این سفر در جهت تقویت دیپلماسی همسایگی و محملی برای تعمیق روابط دوجانبه است. با این‌همه، گمانه‌های متعددی در باب چرایی اهمیت این سفر مطرح است که در ادامه به برخی از آن‌ها اشاره خواهد شد.»
رژه‌ای با صدای اقتدار؛ رمز صداهای عجیب سربازان پاکستانی در استقبال از پزشکیان +فیلم
یکشنبه 1404/05/12 ساعت 12:00
رژه‌ای با صدای اقتدار؛ رمز صداهای عجیب سربازان پاکستانی در استقبال از پزشکیان +فیلم
استقبال رسمی ارتش پاکستان از رئیس‌جمهور ایران، با صداهای خاص و حرکات نمایشی گارد افتخار، بار دیگر سبک منحصربه‌فرد رژه نظامی در جنوب آسیا را به صدر توجه رسانه‌ها و کاربران رساند.
پزشکیان کدام اشعار را در دفتر یادبود اقبال لاهوری نوشت؟
یکشنبه 1404/05/12 ساعت 10:45
پزشکیان کدام اشعار را در دفتر یادبود اقبال لاهوری نوشت؟
رئیس جمهور در سفرش به پاکستان بعد از بازدید مزار اقبال لاهوری بخش‌هایی از شعر این شاعر بزرگ را نوشت. در این شعر آمده: «دم چیست پیام است شنیدی نشنیدی، در خاک تو یک جلوهٔ عام است ندیدی، دیدن دگر آموز شنیدن دگر آموز»
گزارش تصویری | اولین روز سفر رئیس جمهور به پاکستان
شنبه 1404/05/11 ساعت 22:23
گزارش تصویری | اولین روز سفر رئیس جمهور به پاکستان
دیپلماسی فعال همسایگی؛ سفر راهبردی پزشکیان به پاکستان
شنبه 1404/05/11 ساعت 11:15
نورنیوز بررسی می‌کند؛
دیپلماسی فعال همسایگی؛ سفر راهبردی پزشکیان به پاکستان
سفر دکتر پزشکیان به اسلام‌آباد در حالی انجام می‌شود که ایران و پاکستان در چارچوب نظم نوین منطقه‌ای، در حال ترسیم نقشه‌ای جدید از همکاری‌های سیاسی، اقتصادی و امنیتی هستند؛ نقشه‌ای که از توسعه تجارت تا مقابله با تروریسم و حمایت از فلسطین را دربرمی‌گیرد.
معاون پزشکیان: رئیس‌جمهور از تدوین لایحه «مقابله با انتشار محتوای خلاف واقع» خبر نداشت!
سه‌شنبه 1404/05/07 ساعت 08:36
معاون پزشکیان: رئیس‌جمهور از تدوین لایحه «مقابله با انتشار محتوای خلاف واقع» خبر نداشت!
معاون ارتباطات رئیس جمهور در پی انتقادات گسترده نسبت به لایحه مقابله با انتشار محتوای خلاف‌واقع، گفت: پزشکیان ضمن ابراز تعجب از تدوین این لایحه بدون اطلاع خود، دستور بازبینی روند بررسی آن با نظر نخبگان را صادر کرد. او به فحوای چنین طرحی اعتقادی ندارد.
نظرات

آگهی تبلیغاتی
آخرین اخبار
رکوردی تازه در میزان مصرف برق کشور
هند به حمایت مالی از روسیه متهم شد!
حمله پهپادی یمن به اهداف صهیونیستی
عضو کمیته استیناف: پرونده ساپینتو به ما مربوط نیست!
تأمین مالی بازار سرمایه با مشارکت بانک‌ها کلید خورد
محسن رضایی: اسرائیل با اقداماتش دشمنی‌اش با کل منطقه را نشان داد
قاچاقچیان سوخت به 90 سال حبس محکوم شدند
درخشش کوراش‌کاران ایران با 7 مدال آسیایی در کره جنوبی
گزارش تصویری | دومین روز سفر رئیس جمهور به پاکستان
کشف 844 ریزپرنده قاچاق در بوشهر و تهران
عکس های منتخب جهان، 3 آگوست 2025
عنوان نایب قهرمانی جهان به آزادکاران نوجوان ایران رسید
پزشکیان: ایران و پاکستان دوست روزهای سخت یکدیگر هستند
وزارت امور خارجه هتک حرمت مسجدالاقصی را محکوم کرد
دبیرخانه شورای عالی امنیت ملی اعلام کرد؛ تاسیس شورای دفاع کشور تصویب شد
پاپ با جوانان غزه ابراز همدردی کرد
برای پاسخ به فعال‌سازی مکانیسم ماشه با چین و روسیه هماهنگ هستیم
سازمان توسعه تجارت: واردات سگ و گربه کذب است
حذف 4 صفر از پول ملی نهایی شد؛ «ریال» ماند، «تومان» حذف شد
سقوط قیمت مسکن در شمال تهران؛ خریداران عقب‌نشینی کردند
تهدید هسته‌ای ترامپ؛ آشکارشدن ترس از شکست در اوکراین
شرکت‌های هواپیمایی بین‌المللی دیگر به بن گورین نمی آیند
چهارشنبه ها به مدت 2 هفته در اصفهان تعطیل شد
کمیسیون اجتماعی همچنان به دنبال تعطیل کردن پنجشنبه‌ها و کاهش ساعت‌کاری در هفته
تا 10 روز آینده 50 همت از مطالبات گندمکاران پرداخت می‌شود
معاون اول رئیس جمهور: عملکرد دولت چهاردهم باید شفاف به مردم گزارش شود
وزیر جهادکشاورزی: تعاونی‌ها بازار برنج را به دست می‌گیرند
حماس و جهاد اسلامی خواستار واکنش فوری امت اسلامی شدند
استعفای صدیقی، بهنگام یا دیرهنگام؟
قیمت دلار و سایر ارز ها امروز یکشنبه 12 مرداد 1404
فوران آتشفشان پس از 6 قرن سکوت+فیلم
ایران در پنجمین سال خشکسالی؛ بارش‌ها 41 درصد کاهش یافت
حکم قطعی اعدام برای متهم ردیف اول پرونده رضایت خودرو
چگونه از کلاهبرداری‌های اینترنتی در سفر اربعین جلوگیری کنیم؟
نوراینفو | نکات سلامتی و تغذیه‌ای بریا حضور در پیاده‌‌روی اربعین
ایران در رتبه 97 کیفیت اینترنت؛ افت سرعت و اختلالات اینترنت ادامه دارد
آیین‌نامه جدید بانک مرکزی درباره تحول در سیستم وثیقه‌گذاری بانکی
طرح مجلس برای تبدیل وضعیت نیروهای شرکتی به دولت فرستاده شد
قیمت خودرو امروز یکشنبه 12 مرداد 1404 + جدول قیمت‌ها
ایران و پاکستان 12 سند همکاری در حوزه‌های مختلف امضا کردند
نتانیاهو با خلبانان اسرائیلی جنگ 12 روزه عکس گرفت؛ ایران نام و آدرس آن‌ها را منتشر کرد
4 مورد از تسهیلات ارزی برای واردات کالاهای اساسی اعلام شد +جزئیات
یاسر آسانی به استقلال پیوست
تصاویر منتشرنشده از حمله اسرائیل در مستند «به وقت اوین»؛ شهادت سربازان 18 تا 19 ساله
بولتون: ترامپ حتی نمی‌داند زیردریایی‌های هسته‌ای چگونه کار می‌کنند!
بن‌گویر در کنار تعرض‌ شهرک‌نشینان صهیونیست به مسجد الاقصی +فیلم
آیت‌الله سیستانی نصب تصاویرش در مسیر پیاده‌روی اربعین را منع کرد
فرصت‌‌های همکاری با اسلام‌آباد
کاهش تعداد برگه‌های دسته چک؛ حرکت به‌ سوی حذف چک‌های کاغذی
ایران‌هراسی نسخه انگلیسی؛ فریب افکار عمومی با دروغ هسته‌ای
X
آگهی تبلیغاتی