×
سیاسی
شناسه خبر : 237099
تاریخ انتشار : دوشنبه 1404/05/06 ساعت 14:15
شلاق اقلیمی

حسین ایمانی جاجرمی:

شلاق اقلیمی

جاجرمی نوشت: «مصرف سرانه آب در تهران اگر بپذیریم که برابر 250 لیتر در هر روز است، نشان از مصرف فراتر از معیارهای جهانی دارد که سبب عمده آن می‌تواند تراکم جمعیت و رفتارهای مصرفی ناکارآمد باشد.»

نورنیوز ـ گروه سیاسی: حسین ایمانی جاجرمی جامعه‌شناس و صاحب‌نظر مسائل شهری، در یادداشتی نوشت: «تهران در طول تاریخ خود با مساله کم‌آبی بیگانه نیست. تا پیش از روزگار معاصر و ساختن سدها و لوله‌کشی آب، شهر برای تامین آب آشامیدنی خود اتکا به قنات‌ها و آب انبارها داشت. به نوشته جعفر شهری، تهران‌پژوه مشهور در کتاب طهران قدیم، بخش چشم‌گیری از منابع نظام خیرات، مبرات و کسب ثواب به ساخت قنات‌ها، آب انبارها و سقاخانه‌ها و وقف عام آنها در مناطق کم آب شهر اختصاص می‌یافت. به این ترتیب هر مسجد، تکیه، حسینیه، بازارچه، گذر و کوچه در تهران آب انباری داشت که اهل خیری آن را وقف کرده بود. با این حال مساله بهداشت محیط رعایت نمی‌شد و آب آلوده زندگی را بر تهران‌نشینان تلخ و ناگوار می‌کرد.

مساله بی‌توجهی به منابع آبی و شیوه‌های نادرست بهره‌برداری از آن شاید نخستین‌بار به‌طور صریح و در قالب گزارش گروه اول مشاورین‌هاروارد به سرپرستی جورج بی. بالدوین (۱۳۳۷ تا ۱۳۴۰) آمده باشد؛ آنجا که اشاره به مشکلاتی چون ضعف نهادی و نیروی انسانی، تعریف حقوق آب، تعیین حق‌آبه‌ها، مطالعه منابع آب و روش‌های بهینه‌سازی بهره‌برداری به تفکیک حوزه‌ها می‌کند و درباره برداشت بیش از اندازه از چاه‌های آب و تخلیه منابع آب زیرزمینی هشدار می‌دهد. 

در گزارشی «مساله افزایش جمعیت و نکاتی پیرامون سیاست عمران کشوری» از موسسه مطالعات و تحقیقات اجتماعی دانشگاه تهران سال ۱۳۴۵ به شکلی جدی اهمیت توجه به مساله افزایش جمعیت شهر تهران، کمبود آب و ضرورت برنامه‌ریزی فضایی سرزمین ایران گوشزد می‌شود. حتی ضوابط نخستین طرح جامع شهر تهران، مصوب سال ۱۳۴۸ تاکید بر ظرفیت آب شهر تهران برای جمعیت ۵.۵‌میلیون نفری دارد. در گزارش دبیرخانه شورای نظارت بر گسترش شهر تهران در اسفند۱۳۵۶ به نام «گزارش اجمالی درباره تهران؛ وضع موجود و پیشنهادات» معروف به گزارش تهران ۵۶، به صراحت ذکر می‌شود که با توجه به روند مصرف آب در گذشته، ازدیاد جمعیت و افزایش درآمدها و توسعه فعالیت‌های ساختمانی داخل و خارج محدوده و برنامه‌های مصوب شهرک‌سازی، منابع موجود آب تکافوی رفع احتیاجات مصارف مختلف شهری را نخواهد کرد.    

کم‌‌توجهی به هشدارهای جهانی و گزارش‌های مرتبط با مساله کمبود و کمیابی آب به‌ویژه درخصوص مساله تغییرات اقلیمی هم قابل ذکر است. موسساتی چون مرکز اسکان سکونتگاه‌های انسانی و مرکز آب سازمان ملل درباره زیرساخت‌های فرسوده و برنامه‌ریزی شهری ضعیف که شهرها را در برابر تنش‌های آبی آسیب‌پذیر می‌کند، مدت‌هاست که هشدار می‌دهند. بر اساس گزارش‌ها، سامانه آب تهران از ۳۰درصد هدررفت آب در رنج است، لوله‌ها کهنه شده‌اند و استخراج آب زیرزمینی بی‌قاعده است. برخی نظریه‌ها از «شلاق اقلیمی» نام می‌برند که اشاره به خشکسالی‌ها و سیل‌های متناوب همچون تهدید شهری فزاینده دارد. تهران در حال تجربه پنجمین سال متوالی خشکسالی است با کاهش بارش ۴۰ تا ۵۰درصد و ذخایر پایین سدها که در تاریخ معاصر نظیر ندارد.

مصرف سرانه آب در تهران اگر بپذیریم که برابر ۲۵۰ لیتر در هر روز است، نشان از مصرف فراتر از معیارهای جهانی دارد که سبب عمده آن می‌تواند تراکم جمعیت و رفتارهای مصرفی ناکارآمد باشد. حتی در زمینه مصرف آب هم نابرابری خود را نشان می‌دهد؛ درحالی‌که ساختمان‌های چند طبقه از فقدان فشار آب رنج می‌برند، مناطق کم‌درآمدنشین نیز اتکایشان به تانکرهای آب‌رسان است که نگرانی‌هایی را در زمینه بهداشت و برابری ایجاد می‌کند.

تهران در فقدان مشارکت مردمی، سیاست شهری ملی و مشخص نبودن برنامه‌ریزی فضایی کشور و کم‌توجهی بخش سیاسی اداره کشور به ضرورت التزام به برنامه‌های کارشناسی و مصوب، راه رشد بی‌رویه خود را در قالب منطقه شهری انبوه تهران و کرج ادامه خواهد داد تا شاید کمبود منابعی همچون آب و بروز پیامدهای سنگین ناشی از آن مانند اعتراضات و نارضایتی های اجتماعی، بخش سیاسی را وادار به بازاندیشی در سیاست‌های اداره امور خود کند.

گزارش‌های جهانی درخصوص مدیریت منابع آبی یکپارچه و برنامه‌ریزی شهری تاب‌آور در زمینه تغییرات اقلیمی هشدار می‌دهند. بحران آب فعلی را می‌توان با راه‌حل‌هایی چون تعطیلات اضطراری و توزیع آب و بستن مراکزی چون استخرها تا اندازه‌ای سروسامان داد و امسال را هم ختم به خیر کرد؛ اما بحران منابع آب و دیگر بحران‌های تهران همچون آلودگی، بدمسکنی و نابرابری نیازمند اصلاحات ساختاری گسترده است.»


نظرات

آگهی تبلیغاتی
آخرین اخبار
انفجار پیاپی در دمشق
‌آغاز نخستین سخنرانی بعد از ظهر روز سوم مجمع عمومی سازمان ملل
بقائی: ادعای سخیف علیه دیپلمات‌های ایران، ماهیت بی‌اخلاق بانیان آن را آشکار می‌کند
مایکروسافت دسترسی یگان 8200 ارتش اسرائیل را قطع کرد
نورنما | باز شدن گودال عظیم در پایتخت تایلند
روسیه و چین خواستار تعویق شش ماهه مکانیزم اسنپ‌بک در شورای امنیت شدند
اطلاعیه درخصوص بیمه تکمیلی فرهنگیانی که از مهر ماه 1404 بازنشسته می‌شوند
آسوشیتدپرس: ایران احتمالا یک آزمایش موشکی اعلام نشده انجام داده است
فرانسه پرونده شکایت از ایران در دیوان بین‌المللی دادگستری را پس گرفت
زمان ثبت‌نام‌ حج تمتع اعلام شد+جزییات
مراسم نمادین در دریا به یاد سید مقاومت+فیلم
ترامپ در دیدار با اردوغان قول لغو تحریم های ترکیه را داد
ما برای نداشتن بهانه همه شروط اروپایی ها را پذیرفتیم+فیلم
جدول لیگ برتر در هفته پنجم لیگ برتر و صدرنشینی تراکتور
در صورت فعال شدن اسنپ‌بک، نوع تعامل ایران متناسب با وضعیت جدید تنظیم خواهد شد
موج استعفاها در دفتر نخست‌وزیر انگلیس
محدود کردن آزادی تردد رئیس‌جمهور و هیات ایرانی، نقض فاحش تعهدات بین‌المللی است
آسیا زیر پای پسران هندبال ایران
پوتین: بدون قید و شرط از توسعه انرژی صلح‌آمیز هسته‌ای حمایت می‌کنیم
سرنوشت رژیم صهیونیستی جدای از دیگر اشغالگران نخواهد بود
راز قتل مرموز در اعترافات فاش شد+جزییات
اسلامی در مجمع جهانی اتم: برنامه‌ هسته‌ای ایران شفاف است
آغاز پاییز طلایی با حراج شمش طلا در مرکز مبادله ایران از ششم مهر
زمان فروش 11 محصول ایران خودرو اعلام شد + لینک سایت
سید مقاومت، شمع فروزان عقلانیت، ایثار و آزادی
رونمایی از سه محصول نوآور دانش‌بنیان در ایران فارما 1404
شهرام مکری برنده جایزه چشم‌انداز آسیا شد
لیست نهایی بهترین های قاره کهن در سال 2025 اعلام شد
30 درصد زعفران ایران به ایتالیا صادر می شود
ترافیک در محورهای کندوان و هراز نیمه سنگین تا سنگین است
پرسپولیس (0) - ملوان (0) | ادامه روند تساوی‌ شاگردان هاشمیان +خلاصه بازی
رهبر انصارالله یمن: دشمن صهیونیستی با تکیه بر پشتیبانی آمریکا جنایت می‌کند
سعید پیردوست در بخش مراقبت‌های ویژه بستری است+علت بستری
آغاز سخنرانی ویدئو کنفرانسی محمود عباس در سازمان ملل
پشتوانه سخنرانی رئیس جمهوری اسلامی ایران در مجمع عمومی سازمان ملل اراده‌ای ملی است
50 شهید و زخمی در تجاوز امروز رژیم صهیونیستی به یمن +فیلم
اکثریت اعضای کمیته اجرایی اتحادیه فوتبال اروپا، با تعلیق عضویت اسرائیل موافق هستند
دیدار روسای جمهور ایران و بولیوی در نیویورک
قائم‌پناه: بخشی از فعالیت‌های شستا می‌تواند به سواحل جنوبی منتقل شود
دستاوردهای صنعت هسته‌ای ایران در نمایشگاه «هفته جهانی اتم»
نتانیاهو دیگر اجازه سفر به اسلوونی ندارد
زاکانی: سخنرانی رئیس‌ جمهور در سازمان ملل باعزت بود
نورنما | تقدیم به تمام کشتی‌گیرهای با معرفت و پهلوون ایران
پیام رهبر معظم انقلاب اسلامی به مناسبت هفته دفاع مقدس
دست رضا علیپور به مدال جهانی نرسید
گروسی: وضعیت نیروگاه جنوب اوکراین همچنان نگران کننده است
شمار شهدای غزه به 65 هزار و 427 نفر رسید
پرداخت 95 درصدی مطالبات گندم کاران
واکنش پیاتزا به حذف تیم ملی والیبال
12 درصد جمعیت کشور سالمند هستند
X
آگهی تبلیغاتی