×
سیاسی
شناسه خبر : 234967
تاریخ انتشار : یکشنبه 1404/05/05 ساعت 11:30

کیومرث اشتریان:

مسئله آب در ایران و گسست قدرت

اشتریان نوشت: «مشکل کم‌آبی و فرونشست زمین را «احساس» می‌کنیم اما بر سر «صورت‌بندی مسئله» توافق نداریم و هر یک به دیگری حواله می‌دهد. اینجا این قدرت سیاسی است که باید فصل‌الخطاب شود، که نیست! در طبقه دوم ساختمان سیاست‌گذاری همین اختلاف وجود دارد چون هریک از ساکنان این طبقه راه‌حل‌های معطوف به منافع و نیازهای خود را ارائه می‌دهند.»

نورنیوز ـ گروه سیاسی: کیومرث اشتریان در یادداشتی نوشت: «مسئله آب در ایران را می‌توان از منظر قدرت سیاسی نگریست. دستگاه اداری هر حکومتی در نقش کارگاهی است که قدرت تولید می‌کند و فرصت «اجبار قانونی» برای سیاست‌گذاری عمومی فراهم می‌کند. اگر این کارگاه از تولید قدرت بازبماند، دولت ناکارآمد می‌شود و مردمان نیز نقش مقصود از کارگاه قدرت نمی‌گیرند و هریک در کار منفعت خویش می‌تازند. اما این ناکارآمدی دقیقا چگونه رخ می‌دهد؟ این پدیده را می‌توان این‌چنین به تمثیل درآورد: طبقات ساختمان چهارطبقه‌ای را در نظر بگیرید که اگر مهندسی و اجرای آن به‌خوبی انجام شده باشد، با یکدیگر پیوند مستحکمی دارند. مثلا طبقه اول با دوم و با طبقات بعدی از طریق ستون‌های پیوسته به هم مرتبط و مستحکم‌اند. اما فرض کنید همین طبقات بدون هیچ‌گونه اتصالی از طریق ستون‌های اصلی فقط روی هم چیده شده و حتی دقیقا روی یکدیگر نیز جفت و جور نشده باشند بلکه تنها بخش‌هایی از آنها روی هم سوار شده باشد.

خب! در چنین حالتی این ساختمان کارآمدی و استحکام لازم را برای سکونت نخواهد داشت. سیاست‌گذاری آب در ایران چنین وضعیتی دارد. در غیاب ستون اصلیِ قدرت عمومی، این مبارزه منافع ذی‌نفعان است که کار را «جلو» می‌برد.

سیاست‌گذاری عمومی در طبقاتی گوناگون شکل می‌گیرد: در طبقه اول مشکلاتی وجود دارد که بسته به ذی‌نفعان درک و تفسیر گوناگونی از آن مشکلات ارائه می‌شود که چه‌بسا با هم متضاد باشد. مشکل آب برای پسته‌کاران در چشم‌انداز آنان از تولید و صادرات و دلار تفسیر می‌شود، از همین رو است که دیدگاه آنان با کسی که دغدغه فرونشست زمین دارد، به کلی متفاوت است. برای نیروگاه‌ها، برای علاقه‌مندان به زاینده‌رود، برای کشاورزان چهارمحال‌وبختیاری، برای کویر‌نشینان یزدی و... حکایت همین‌گونه است. در طبقه اولِ «ساختمان سیاست‌گذاری آب» بر سر اینکه اساسا مسئله چیست، دعواست.

مشکل کم‌آبی و فرونشست زمین را «احساس» می‌کنیم اما بر سر «صورت‌بندی مسئله» توافق نداریم و هر یک به دیگری حواله می‌دهد. اینجا این قدرت سیاسی است که باید فصل‌الخطاب شود، که نیست! در طبقه دوم ساختمان سیاست‌گذاری همین اختلاف وجود دارد چون هریک از ساکنان این طبقه راه‌حل‌های معطوف به منافع و نیازهای خود را ارائه می‌دهند. آن‌گاه که به طبقه سوم، یعنی اجرای سیاست می‌رسیم، آنان که نتوانسته‌اند در طبقه اول و دوم به منافع خود دست یابند، در اجرای سیاست‌ها به هزار حیلت مانع ایجاد می‌کنند و کار خود و سیاست خود را پی می‌گیرند: مثلا روستایی چاه غیرمجاز حفر می‌کند، کشاورز هندوانه و سیب‌زمینی و پسته می‌کارد، نیروگاه چاه حفر می‌کند، یا شرکتی دولتی کاسبی آب می‌کند و... اما آنچه این طبقاتِ ساختمان سیاست‌گذاریِ آب را باید به هم پیوند دهد و هم‌گرایی ایجاد کند، «قدرت سیاسی» است. اگر چنین نباشد، دستگاه سیاست‌گذاری بر پوشالی از قدرت نشسته و نمی‌تواند کارگاهی عظیم از قدرتِ هنجارها و قواعد و اجرای سیاست پدید آورد.

نتیجه این می‌شود که دستگاه اداری با فشار شرکت‌های رانتیِ عمرانی کانال روباز آب احداث می‌کند و بی‌خیال تبخیر آب می‌شود، کنتور هوشمند به کفایت و کارآمدی توسعه نمی‌یابد، صنعت نیروگاهی نان برق خویش به خوناب می‌زند و... . همه اینها نشان‌دهنده پدیده مهمی است که «گسست قدرت» در حکمرانی است.

از سوی دیگر، گفتمان واحدی در نظام حکمرانی و سیاست‌گذاری وجود ندارد و این خود واگرایی‌های بخشی و دستگاهی را دامن می‌زند. واژه «گفتمان» که بسیار مورد سوء‌مصرف نیز قرار گرفته، موضوعی مهم در سیاست‌های عمومی است. بیان ساده این است که دولت، بخش صنعتی و کشاورزی، بخش محیط زیست، روستاییان و کشاورزان و بخش مدنی و خصوصی همگی از هنجارهای مشترکی درباره مسئله و راه‌حل و مهم‌تر از این دو، در امر اجرا برخوردار باشند. این هنجار مشترک که در گفتار و کردار مردم و حکومت جاری می‌شود، مهم‌ترین رکن سیاست‌گذاری عمومی است که اگر نباشد حکمرانی عاری از قدرت می‌شود و سیاست‌ها اجرا نمی‌شود. این است که بارها گفته‌ایم که گفتمان دستگاه اداری برای دولت پزشکیان ضروری است. نه‌تنها در امور سیاسی بلکه در امور اجرائی؛ چراکه در این عرصه مبارزه قدرت و منافع به صورتی عملیاتی جریان دارد. 

«قدرت گفتمانی»، اذهان مدیران در بخش‌های مختلف را «به‌خط» می‌کند و از رقابت‌های درون‌دولتی جلوگیری می‌کند. حکومت بیش از هر چیز به گفتار، مقبولیت می‌یابد و به گفتمان، قدرت‌ورزی می‌کند. گفتمان همان منظومه معنایی درباره سیاست آب است که به لحاظ ذهنی همه را ملتزم می‌کند، برنامه‌ها را یکسان و اجرای سیاست را هماهنگ می‌کند. گفتمان، محکمه‌ای پیشینی برای نظام سیاست‌گذاری است که قدرتی درونی پدید می‌آورد تا ارکان قدرت را هماهنگ کند. مسئله آب در ایران از وجدان مشترک در دستگاه سیاست‌گذاری و از «ستون قدرت» عاری است.


اخبار مرتبط
7 هزار میلیارد تومان اعتبار برای افزایش ظرفیت انتقال آب به تهران و کرج
چهارشنبه 1404/05/08 ساعت 00:00
7 هزار میلیارد تومان اعتبار برای افزایش ظرفیت انتقال آب به تهران و کرج
طرح بزرگ انتقال آب از سد طالقان به تهران و کرج با اعتبار 7 هزار میلیارد تومان، تا پایان مرداد ظرفیت انتقال آب تهران را دو برابر می‌کند و با تکمیل پروژه در مهرماه، ظرفیت انتقال به 10 متر مکعب بر ثانیه خواهد رسید. این پروژه که در مراحل نهایی لوله‌گذاری و نصب تجهیزات قرار دارد، نقش کلیدی در تأمین پایدار آب شرب کلانشهرهای تهران و کرج ایفا می‌کند.
آب استخرهای عمومی و خصوصی تهران قطع می شود
چهارشنبه 1404/05/01 ساعت 16:30
آب استخرهای عمومی و خصوصی تهران قطع می شود
در پی خشکسالی شدید و کاهش بی‌سابقه ذخایر آبی، شرکت آب و فاضلاب استان تهران اعلام کرد که از روز پنجشنبه دوم مرداد، انشعاب آب استخرهای عمومی و خصوصی پایتخت تا اطلاع ثانوی قطع خواهد شد تا منابع آبی صرف نیازهای اساسی شهروندان شود.
آب واحدهای مسکونی قطع می‌شود؟
شنبه 1404/04/28 ساعت 17:30
آب واحدهای مسکونی قطع می‌شود؟
در حالی که شرکت آبفای کشور اعلام کرده که هیچ برنامه‌ای برای قطع آب در تابستان وجود ندارد، مدیرعامل شرکت آب و فاضلاب استان تهران خبر داد: ممکن است محدودیت‌های مقطعی به‌ویژه در ساعت‌های اوج مصرف در شبکه آب برخی واحدهای مسکونی و خانگی داشته باشیم.
نظرات

آگهی تبلیغاتی
آخرین اخبار
تمدید فرصت ثبت‌نام کتب درسی تا 30 شهریور
ابلاغ دستورالعمل جدید تنظیم بازار خودرو + جزئیات
محرومیت سنگین جام اتحادیه برای لوئیس سوارز
انتقاد از طرح مسکن 15 متری/رکود بی سابقه بازار مسکن در 50 سال اخیر
سقف وام خرید خودرو جانبازان تعیین شد
ثبت‌نام نکردن در سامانه املاک مساوی است با قبض برق نجومی
نظام نوین جهانی در حال ظهور است
باشگاه استقلال همچنان درگیر مطالبات سنگین بازیکنان و مربیان پیشین
طرح صلح احتمالی واشنگتن برای پایان جنگ روسیه و اوکراین
حملات اسرائیل به غزه/ شهادت 21 نفر دیگر/تخریب کامل برج مسکونی «السوسی»
کنسرت قربانی باز هم تمدید شد
شمار قربانیان زلزله افغانستان به 3 هزار نفر افزایش یافت
سن سکته قلبی در ایران 10 سال پایین‌تر از اروپا
کاراته‌کاها 6 مدال در چین درو کردند
پزشکیان: با منابع موجود، چه، کجا و چگونه بکاریم، اولویت اول جهاد کشاورزی است
حکم قطعی قصاص برای قاتل خبرنگار ایرنا صادر شد
قیمت مرغ در بازار به زودی کاهش می‌یابد
رشد 19 هزار واحدی شاخص کل بورس تهران در آغاز هفته
مراکش اولین تیم آفریقایی صعودکننده به جام جهانی 2026 شد
آغاز مانور چندملیتی بریکس با مشارکت ایران و اندونزی
اژه‌ای در دیدار با عمار حکیم: ملت ایران بیش از هر زمان دیگری متحد است
دیدار لاریجانی و عمار حکیم با محوریت همکاری‌های ایران و عراق
قیمت طلا و سکه امروز شنبه 15 شهریور 1404 + جدول
سخنگوی آموزش و پرورش: در سال تحصیلی جدید کمبود معلم نداریم/آموزش مجازی فقط در شرایط اضطرار
کاهش خاموشی‌ها تا آخر شهریور ماه
قیمت دلار امروز شنبه 15 شهریور 1404
هشدار رئیس سابق موساد علیه نخست‌وزیر رژیم صهیونیستی
دومین خرید لالیگایی تراکتور کیست؟
سقف وام‌های بانکی افزایش یافت
2700 نفر در تصادفات شهریور ماه جان باختند/ثبت 166 میلیون سفر تابستانی در کشور
عبور مصرف روزانه بنزین از مرز 140 میلیون لیتر
تخت‌جمشید امروز میزبان ارکستر ارمنستان است
وحدت کلید پیروزی جهان اسلام
عارف به دیدار معاون اول‌های دولت‌های قبل رفت
استقلال در آستانه جذب یک مهاجم خارجی از بین دو گزینه
نورنما | اجرای زیبای آهنگ باران می‌بارد امشب، با فلوت توسط جنگلبان
رونمایی از ربات‌های هوشمند دو طبقه پست در کشور
پوتین: روسیه پیشتاز تولید موتورهای هوایی و موشکی است
شناسایی و دستگیری قاتل مشهدی پس از 14 سال فرار
صندوق بازنشستگی فولاد و صندوق بازنشستگی کشوری تجمیع می شوند
ام‌باپه دومین گلزن تاریخ فرانسه شد
قیمت خودرو امروز شنبه 15 شهریورماه 1404 + جدول
سازمان بازرسی به ناترازی انرژی ورود کرد
پوستر نوستالژیک مس رفسنجان برای دیدار دوستانه با پرسپولیس
زلنسکی: پوتین خودش به کی‌یف بیاید
کنگره باید اختیارات جنگی ترامپ را محدود کند
پزشک قلابی با 15 شاکی/ قربانیان؛ زنان مبتلا به بیماری خاص
ایران نما | معرفی جاذبه های گردشگری شهرهای ایران(78) «بهمن»
رئیس پارلمان لبنان: طرح انحصار سلاح ارتش صلح داخلی را تضمین می‌کند
آغاز نشست شورای حکام آژانس از دوشنبه با محوریت ایران
X
آگهی تبلیغاتی