×
سیاسی
شناسه خبر : 234396
تاریخ انتشار : چهارشنبه 1404/05/01 ساعت 08:31

نورنیوز بررسی می کند؛

زنگزور؛ دروازه ورود ناتو به مرزهای شمالی ایران؟

ایجاد کریدور زنگزور در ظاهر پروژه‌ای اقتصادی برای اتصال نخجوان به آذربایجان است، اما در واقع، ابزاری برای بازطراحی نظم ژئوپلیتیکی قفقاز، حذف ایران از مسیرهای ترانزیتی، و تقویت نفوذ غرب در حاشیه شمال‌ایران تلقی می‌شود.

نورنیوز-گروه سیاسی: در منطقه‌ای به‌شدت شکننده مانند قفقاز جنوبی، هیچ پروژه عمرانی یا اتصال زیرساختی صرفاً اقتصادی تلقی نمی‌شود. کریدور زنگزور، که هدف آن اتصال سرزمینی میان جمهوری آذربایجان و نخجوان از طریق خاک ارمنستان است، نمونه روشنی از همین واقعیت ژئوپلیتیکی است. این کریدور در ظاهر، طرحی برای تسهیل تجارت و ترانزیت است، اما در باطن، بخشی از راهبرد گسترده‌تری است که با حمایت مستقیم آمریکا و ترکیه در حال اجراست؛ راهبردی برای تضعیف موقعیت منطقه‌ای ایران و بازطراحی نقشه نفوذ در حوزه پیرامونی جمهوری اسلامی.

پروژه زنگزور از نظر راهبردی، یکی از ابزارهای نوین آمریکا برای تقویت جای پایش در قفقاز جنوبی پس از جنگ دوم قره‌باغ محسوب می‌شود. هدف نهایی این پروژه، حذف ایران و روسیه از مسیرهای اصلی انتقال انرژی آسیای میانه به اروپا و گشودن مسیر جدیدی است که از سرزمین‌های تحت کنترل باکو، از طریق نخجوان و ترکیه، به اروپا امتداد یابد. این مسیر نه تنها خطوط گازی مانند «تاپ» و «تاناپ» را تقویت می‌کند، بلکه هم‌راستا با سیاست بلندمدت غرب برای کاهش وابستگی اروپا به انرژی روسیه نیز هست. در این میان، ایران به‌عنوان مسیری سنتی و امن برای ترانزیت شرق به غرب، عملاً به حاشیه رانده می‌شود؛ حاشیه‌ای که تبعات امنیتی و اقتصادی گسترده‌ای برای تهران خواهد داشت.

از زاویه نگاه ژئوپلیتیکی، تقویت کریدور زنگزور، معنایی جز به محاق بردن نقش راهبردی ایران در معادلات منطقه ندارد. ایران، که در گذشته با ابتکاراتی مانند کریدور شمال-جنوب تلاش کرده بود تا جایگاه خود را در ترانزیت اوراسیا تقویت کند، حال با پروژه‌ای مواجه شده که می‌تواند عملاً نفوذش در قفقاز جنوبی را از بین ببرد. این در حالی است که در سوی مقابل، محور غربی متشکل از آمریکا، ترکیه، اسرائیل و باکو در حال گسترش میدان عملیاتی خود است؛ محوری که علاوه بر اهداف اقتصادی، اهداف اطلاعاتی و امنیتی گسترده‌تری نیز دنبال می‌کند.

در برابر این بلوک جدید، محور سنتی اوراسیایی شامل ایران، روسیه و چین قرار دارد. چین با طرح «کمربند–جاده» در تلاش است مسیرهای تجارت جهانی را از شرق آسیا به اروپا بازتعریف کند؛ روسیه نیز با وجود فشارهای ناشی از جنگ اوکراین، همچنان خود را به‌عنوان بازیگر مؤثر در قفقاز می‌داند. ایران در این میان، نقطه اتصال دو قدرت شرقی و ضامن توازن منطقه‌ای است. اما زنگزور تهدیدی برای شکستن این توازن است. اگر این کریدور بدون در نظر گرفتن ملاحظات ایران اجرایی شود، عملاً خط نفوذ جغرافیایی ایران در شمال قفقاز بریده خواهد شد؛ تحولی که همسایگی استراتژیک با ارمنستان را از ایران می‌گیرد و راه ورود بازیگران غیربومی به مرزهای شمال‌غربی کشور را هموار می‌سازد.

مواضع اخیر رئیس‌جمهور آذربایجان و تأکید او بر تکمیل کریدور زنگزور تا بهار آینده، نشان از اراده جدی باکو برای اجرای این طرح دارد؛ طرحی که به‌وضوح بدون هماهنگی با تهران و برخلاف مصالح ژئوپلیتیکی ایران در حال پیش‌روی است. الهام علی‌اف صراحتاً از نقش اتصال‌دهنده این کریدور در مرزهای ایران و ارمنستان سخن می‌گوید؛ سخنی که در دل خود، تهدیدی ضمنی برای نقش تاریخی ایران در منطقه دارد.

از سوی دیگر، موضع‌گیری وزارت امور خارجه جمهوری اسلامی ایران، گرچه حاوی هشدارهای دیپلماتیک و تأکید بر تمامیت ارضی کشورهاست، اما ضرورت دارد از سطح اظهارات کلی به راهبردهای عملیاتی ارتقاء یابد. تجربه تحولات منطقه‌ای نشان داده است که صرف بیانیه‌های دیپلماتیک بدون پشتیبانی میدانی، کافی نیست. ایران باید ضمن تقویت همکاری‌های سیاسی با ارمنستان و روسیه، نسبت به توسعه زیرساخت‌های حمل‌ونقل در مسیرهای جایگزین مانند جاده «نوردوز–ایروان–تفلیس» و اتصال مستقیم به دریای سیاه اقدام نماید. همچنین حضور فعال‌تر در پروژه‌های چندجانبه منطقه‌ای و بهره‌گیری از ظرفیت‌ نهادهایی مانند سازمان همکاری شانگهای و اتحادیه اقتصادی اوراسیا می‌تواند ابزارهای مناسبی برای مقابله با این سناریو باشد.

کریدور زنگزور، در واقع محل تلاقی رقابت‌های چندلایه میان بلوک‌های قدرت جهانی و منطقه‌ای است. در این نبرد ژئوپلیتیکی، ایران اگر نتواند به‌موقع و مقتدرانه وارد عمل شود، نه‌تنها از مسیرهای تجاری کنار گذاشته می‌شود، بلکه حاشیه‌نشینی ژئوپلیتیکی‌اش، آسیب‌پذیری امنیتی در مرزهای شمالی کشور را نیز افزایش خواهد داد.

این پروژه، آزمونی جدی برای سیاست خارجی ایران در دوران بازآرایی منطقه‌ای است؛ آزمونی که صرفاً با ابزار دیپلماسی حل نمی‌شود و نیازمند طراحی راهبردی، حضور میدانی و اتحادهای چندلایه است.


نورنیوز
اخبار مرتبط
«کریدور زنگزور»؛ مسیر تازه یا دام ژئوپلیتیکی برای ایران؟
شنبه 1404/05/18 ساعت 10:20
نورنیوز نامعادله ایران، زنگزور و ترامپ را بررسی می‌کند؛
«کریدور زنگزور»؛ مسیر تازه یا دام ژئوپلیتیکی برای ایران؟
توافق ارمنستان و آذربایجان برای ایجاد کریدور زنگزور با مدیریت 99 ساله آمریکا، سناریوهای تازه‌ای را پیش روی ایران قرار داده است. این مسیر می‌تواند توازن ژئوپلیتیکی شمال‌غرب را دگرگون کند و تهران را ناچار به بازآرایی دیپلماتیک، اقتصادی و امنیتی در قفقاز سازد.
واکنش ولایتی به ادعای برخی حکومت‌ها درباره طرح دالان زنگزور
دوشنبه 1404/05/13 ساعت 22:00
واکنش ولایتی به ادعای برخی حکومت‌ها درباره طرح دالان زنگزور
مشاور مقام معظم رهبری در امور بین‌الملل به ادعای برخی حکومت‌ها درباره طرح دالان زنگزور واکنش نشان داد.
زنگزور و تقلای محاصره ایران
یکشنبه 1404/04/29 ساعت 11:30
احسان موحدیان:
زنگزور و تقلای محاصره ایران
موحدیان نوشت: «ایجاد کریدور زنگزور بحثی دیرپاست؛ یعنی حتی از زمان خلافت عثمانی هم این بحث‌ها مطرح بوده و به دلیل علاقه به منطقه قفقاز جنوبی، مرتب با روس‌ها و انگلیسی‌ها در جنگ و نبرد بودند.»
مداردیپلماسی | دالان موهوم زنگزور
جمعه 1404/01/01 ساعت 10:00
مداردیپلماسی | دالان موهوم زنگزور
نظرات

آگهی تبلیغاتی
آخرین اخبار
حضور دختر کیم جونگ اون در چین، شایعات جانشینی‌اش را داغ‌تر کرد
آخرین وضعیت اکبر زنجانپور پس از جراحی
رشد 46 هزار واحدی شاخص کل بورس
ترامپ و بحران‌سازی ساختگی علیه ونزوئلا
دزدی ماهرانه با ترفند شعبده‌بازی
کنسرت رایگان همایون شجریان لغو شد
ساعت کاری ادارات تا پایان شهریور تغییر نمی‌کند
چین به روسیه در جنگ اوکراین با ارسال قعطات کمک کرده است
مرد عصبانی زنش را به آتش کشید
اقدامات ویژه در پرونده بابک زنجانی/ 15 زندانی اوین هنوز فراری اند/توبه امیر تتلو احراز شده
نورنما |سقوط سبد جوجه اردک‌ها وسط اتوبان
رئیس‌جمهور و مسأله آفرینش «تصویر ایران»
اسامی پذیرفته‌شدگان نهایی آزمون دکتری مشخص شد + جزییات
انتقاد تند ملی‌پوش پیشین از وضعیت تنیس ایران+پاسخ فدراسیون تنیس به انتقادها
مستأجران کم‌درآمد؛ هدف اصلی سیاست‌های مسکنی
12 روز مقاومت؛ تکرار حماسه دلواری‌ها
اصلاحات در ظرفیت‌های کنکور سراسری در راه است
ماجرای تیراندازی به فرمانده یگان حفاظت شمیرانات چه بود؟ + تصاویر
کاترین بیگلو: «خانه دینامیت»، به صدا درآوردن زنگ خطر برای آینده بشریت است
قیمت نفت در بازار جهانی کاهش یافت
رئیس سازمان بهزیستی: 4 هزار کودک خیابانی در تهران ساماندهی شدند
درآمد ناپایدار؛ هزینه پایدار
رژیم اسرائیل ماهواره جاسوسی جدید به فضا پرتاب کرد!
عارف: تریبون‌داران موجب کاهش وحدت و انسجام ملی نشوند
ایران نما | معرفی جاذبه های گردشگری شهرهای ایران(75) «بَمپُور»
چین؛ بازیگر جدید در بازار جهانی سلاح
تیم داوری ایرانی در لیگ نخبگان آسیا قضاوت می کند
بن گوریون بار دیگر هدف حملات موشکی یمن قرار گرفت
نخستین نمایشگاه مجازی نوشت‌افزار ایرانی آغاز به کار کرد + آدرس سایت
اعتراض داوطلبان کنکور به کاهش ظرفیت پزشکی و پاسخ معاون آموزشی وزیر بهداشت
آمار قربانیان زلزله افغانستان به 1411نفر رسید/ 3124 نفر را زخمی شدند
قالیباف: وحدت در برابر دشمنان باید فراتر از سیاست‌های روز باشد
نورنما | سریع‌ترین ربات دونده
قیمت انواع خودرو امروز چهارشنبه 12 شهریورماه 1404 + جدول
بن سلمان بر پایان فوری جنگ غزه تاکید کرد
مجلس با تغییر فرآیند بررسی بودجه موافقت کرد
اتحاد چین با غول‌های نفتی تحریم‌شده
بقایی: اتحادیه اروپا باید به جنایات رژیم اسرائیل واکنش نشان دهد
7 میلیارد دلار؛ هزینه اشغال غزه از سوی ارتش رژیم اسرائیل
برنامه مسابقات ورزشی امروز چهارشنبه 12 شهریور
چرایی کاهش 18 درصدی سرقت در کشور
قیمت جهانی طلا امروز هم کاهشی شد
انفجار مرگبار در پاکستان 14 کشته داشت
دیدار روسای جمهور ایران و چین؛ یارگیری دوباره تهران در زمین مذاکرات هسته‌ای با غرب
انتقاد جدی بازنشستگان به زمان بندی تامین اجتماعی
اکران سه فیلم بر پرده نقره‌ای
از پاشنه پینه‌بستۀ پا خجالت نکشیم/ دربارۀ توئیت علی لاریجانی
قراردادهای چند ده میلیاردی در فوتبال ایران چه منطقی دارند؟
جزئیات رژه بزرگ چین؛ از «قاتل ناوهای هواپیمابر» تا توجه رسانه های جهان +فیلم
اقتصادنگار | ماشه با اقتصاد و معیشت مردم چه میکند؟
X
آگهی تبلیغاتی