×
اجتماعی
شناسه خبر : 234253
تاریخ انتشار : سه‌شنبه 1404/04/31 ساعت 08:45

نورنیوز راه‌های عبور از تنش آبی را بررسی می‌کند؛

بحران آب، از آنچه در گزارش‌ها می‌خوانید وخیم‌تر است

بحران آب، نه صرفاً بحران منابع، بلکه بحران تفکر، برنامه‌ریزی، و اراده است. کشوری که روزگاری تمدنی آبی را در دل کویر بنا نهاد، امروز نیز می‌تواند از رهگذر دانش بومی، تجربیات جهانی، سیاست‌گذاری جسورانه، و مشارکت اجتماعی، خود را از این بحران نجات دهد.

نورنیوز – گروه اجتماعی: خشکی سدهای اطراف تهران – از لار و لتیان تا کرج و ماملو – تنها تصویر چند مخزن خالی از آب نیست. این صحنه‌ها نشانه‌هایی از واقعیتی عمیق‌تر و خطرناک‌ترند: فروپاشی تدریجی توازن میان جامعه و زیست‌بوم. هشدارها دیگر در قالب توصیه‌های محیط‌زیستی خلاصه نمی‌شود؛ بلکه امروز، بحران آب در استان تهران به آستانه‌ی تهدیدی برای امنیت انسانی، پایداری زیست‌شهری، و حتی نظم اجتماعی رسیده است. این ترجمانی از سخن مسعود پزشکیان، رئیس جمهور است که گفته «بحران آب از آنچه که امروز درباره آن صحبت می‌شود، جدی‌تر است و اگر از امروز فکری عاجل نکنیم، در آینده با شرایطی مواجه می‌شویم که نمی‌توان هیچ علاجی برای آن یافت.» آنچه بر همگان روشن شده، این است که سیاست‌گذاری‌های جزیره‌ای، رفتارهای مصرفی ناپایدار، و غفلت از اصلاحات ساختاری، ما را به لبه پرتگاهی رسانده که عبور از آن نیازمند جسارت در تفکر و قاطعیت در اقدام است.

در جست‌وجوی تجارب موفق ملی و جهانی 

واقعیت آن است که تهران – با جمعیتی بیش از ۱۳ میلیون نفر، سهمی نزدیک به ۲۰ درصد مصرف آب شرب کشور، و ساختاری آشفته در توزیع و مصرف منابع آبی، اکنون در مرکز یک بحران چندوجهی قرار دارد. این بحران، نه صرفاً پیامد کاهش بارش یا خشکسالی، بلکه نتیجه‌ی هم‌افزایی عوامل اقلیمی، سوءمدیریت نهادی، و بی‌اعتنایی اجتماعی به محدودیت منابع است. هرگونه راه‌حل برای گذار از این شرایط، باید با درک پیچیدگی مسئله، بهره‌گیری از تجارب جهانی، بازخوانی میراث ایرانی در مدیریت منابع و به‌ویژه بازتعریف نقش رسانه‌ها همراه شود.

در نگاه نخست، شاید تصور شود که تنها با افزایش بارش یا اجرای طرح‌های عمرانی می‌توان راهی به سوی تعادل گشود. اما بررسی تجربه‌های جهانی به ما می‌آموزد که مسئله آب، بیش از آنکه فنی باشد، مسأله‌ای حکمرانی، فرهنگی و اجتماعی است. کشورهایی نظیر استرالیا، که در دهه نخست قرن ۲۱ گرفتار خشکسالی بی‌سابقه‌ای موسوم به «خشکسالی هزاره» شد، توانست با اجرای بسته‌ای از اصلاحات مصرفی، نظام تعرفه‌گذاری بازدارنده، و توسعه بازچرخانی آب، بر بحران غلبه کند. سنگاپور، که منابع طبیعی آب ندارد، با راهبرد «چهار منبع» شامل واردات، ذخیره‌سازی شهری، تصفیه فاضلاب و آب‌شیرین‌کن، توانسته است نیاز آبی جمعیت پرتراکم خود را تأمین و حتی صادرکننده فناوری شود. کالیفرنیا نیز با تلفیق فناوری، اصلاحات کشاورزی، تجارت حقوق آب و اعمال محدودیت‌های شهری، الگویی در حکمرانی چندسطحی منابع آبی ارائه کرده است.

اما ایران، فراتر از این تجارب معاصر، خود واجد یکی از درخشان‌ترین سنت‌های مدیریت منابع آب در جهان است. نظام قنات، نمونه‌ای از فناوری سازگار با اقلیم خشک است که برخلاف شیوه‌های غارتگرانه‌ی امروزی، به ‌آرامی آب‌های زیرزمینی را استخراج کرده و از تخریب سفره‌ها جلوگیری می‌کرد. تقسیم عادلانه آب توسط «میراب‌ها» در مناطق کویری، نشان از عقلانیت اجتماعی و حکمرانی مشارکتی ایرانیان در طول تاریخ دارد. در فرهنگ ایرانی، آب نه کالایی مصرفی، بلکه عنصری حیات‌بخش، مقدس، و نیازمند حرمت‌گذاری اخلاقی و آیینی بود. امروز، ما نه‌فقط از الگوهای جهانی که از خودمان نیز فاصله گرفته‌ایم.

اقدامات فوری، میان مدت و درازمدت

برای خروج از وضعیت بحرانی تهران، نمی‌توان صرفاً به راهکارهای شعاری اکتفا کرد. باید تمایز روشنی میان اقدامات فوری برای جلوگیری از فروپاشی زیرساختی و اجتماعی، و اصلاحات بلندمدت ساختاری برای پایداری آبی قائل شد. در کوتاه‌مدت، لازم است نظام تعرفه‌گذاری آب اصلاح و از حالت یارانه‌ای خارج شود. منابع عمومی نباید صرف رفاه مصرف‌کنندگان پرمصرف در شمال تهران شود. تجهیز خانه‌ها به ابزارهای کاهنده مصرف، قطع یا محدودسازی مصارف غیرضروری، اولویت‌بندی مصارف حیاتی، و بازتخصیص منابع محدود از فضای سبز شهری به شرب انسان‌ها، از جمله اقدامات غیرقابل تعویق است. تأمین آب اضطراری با تانکر در برخی مناطق حاشیه‌ای تهران نیز در ماه‌های پیش‌رو ممکن است اجتناب‌ناپذیر شود.

در افق بلندمدت‌تر، باید نظام حکمرانی منابع آب بازطراحی شود. امروز، وزارت نیرو، وزارت جهاد کشاورزی، وزارت کشور، شهرداری‌ها، محیط زیست و حتی نهادهای نظامی هر یک بخشی از معادله آب را در اختیار دارند؛ اما چه بسا ناکامی یک نهاد هماهنگ‌کننده با اختیارات فراگیر، باعث آشفتگی در سیاست‌گذاری آب شده است. شورای عالی آب با رویکرد فرابخشی و مشارکت‌مدار می‌تواند مهم‌ترین نهاد در این مسیر باشد. شورای‌عالی آب به‌منظور تصمیم‌سازی و سیاست‌گذاری جمعی در زمینه تأمین، توزیع و مصرف منابع آب کشور ایران خارج از وزارت نیرو و با همکاری نهادهای ذی‌نفع در مصرف آب (مثل وزارت کشاورزی و صمت) در سال ۱۳۸۱ تأسیس شده است. تصمیمات این شورا با تصویب هیئت وزیران یا کمیسیون مذکور در اصل ۱۳۸ قانون اساسی برای دستگاه‌های ذی‌ربط لازم‌الاجراست. 

در سطح زیرساخت، سرمایه‌گذاری در بازچرخانی آب شهری و صنعتی، توسعه تصفیه‌خانه‌های مدرن فاضلاب، و انتقال بخشی از آب شیرین‌شده از سواحل جنوبی، راه‌هایی برای تأمین منابع جایگزین خواهد بود. در عرصه کشاورزی، تنها با تغییر ترکیب محصولات، ترویج آبیاری هوشمند، و قیمت‌گذاری واقعی آب می‌توان به بهره‌وری مطلوب رسید.

با این‌همه، هر قدر ساختارها مهم باشند، بدون پویش اجتماعی و آگاهی همگانی، نمی‌توان به تغییری ماندگار امید داشت. در اینجا، رسانه‌ها، به‌ویژه صداوسیما، مسئولیتی تاریخی دارند. این رسانه ملی که توانست در برهه‌هایی مانند کرونا یا انتخابات، مشارکت گسترده‌تری را رقم بزند، باید اکنون نیز در خط مقدم هشدار، آموزش و بسیج افکار عمومی قرار گیرد. نمایش روزانه وضعیت سدها، گفت‌وگوهای علمی و بی‌طرفانه با کارشناسان مستقل، تولید مستندهای اقلیمی، کمپین‌های اجتماعی، و روایت‌های فرهنگی از ارزشمندی آب، می‌توانند در مدت کوتاهی فرهنگ مصرف را تحت‌تأثیر قرار دهند. بی‌تفاوتی رسانه‌ها به این بحران، به‌مثابه بی‌تفاوتی به حیات آینده‌ی کشور است.

بحران آب، نه صرفاً بحران منابع، بلکه بحران تفکر، برنامه‌ریزی، و اراده است. کشوری که روزگاری تمدنی آبی را در دل کویر بنا نهاد، امروز نیز می‌تواند از رهگذر دانش بومی، تجربیات جهانی، سیاست‌گذاری جسورانه، و مشارکت اجتماعی، خود را از این بحران نجات دهد. اما زمان اندک است. اگر اکنون نجنبیم، نه‌فقط تابستان آینده که سال‌های پیش‌رو، برای میلیون‌ها ایرانی در پایتخت، با رنج و ناامنی و مهاجرت‌های اجباری همراه خواهد بود.


نورنیوز
اخبار مرتبط
بحران آب در کشور  باران‌های سیل‌آسا
یکشنبه 1404/05/26 ساعت 22:27
بحران آب در کشور باران‌های سیل‌آسا
در حالی که انگلستان به باران‌های سیل‌آسا مشهور است، بحران آب و هوایی، رشد جمعیت و مصرف بی‌رویه آب موجب شده تا آنچه که زمانی غیرقابل تصور بود، ممکن شود.
اسرائیل؛ اولین گرفتار بحران آب در منطقه
چهارشنبه 1404/05/22 ساعت 12:16
نورنیوز بررسی می‌کند؛
اسرائیل؛ اولین گرفتار بحران آب در منطقه
برخلاف تبلیغات سیاسی تل‌آویو و وعده‌های بنیامین نتانیاهو برای حل بحران آب در ایران، آمارهای معتبر جهانی نشان می‌دهد جایگاه اسرائیل در شاخص تنش آبی حتی از ایران نیز بدتر است. این واقعیت نه‌تنها ضعف زیرساختی رژیم صهیونیستی را آشکار می‌کند، بلکه پیامدهای ژئوپلیتیکی مهمی برای آینده منطقه دارد.
بارش‌ها در ایران 40 درصد کاهش داشته است
چهارشنبه 1404/05/08 ساعت 11:05
بارش‌ها در ایران 40 درصد کاهش داشته است
بر اساس گزارش سازمان هواشناسی، بارش‌ها در ایران طی سال آبی جاری تا 6 مردادماه با کاهش 40 درصدی نسبت به میانگین بلندمدت مواجه شده است. کشور در این بازه تنها 137 میلی‌متر بارش داشته که نسبت به میانگین 228.2 میلی‌متر بسیار کمتر است.
شلاق اقلیمی
دوشنبه 1404/05/06 ساعت 14:15
حسین ایمانی جاجرمی:
شلاق اقلیمی
جاجرمی نوشت: «مصرف سرانه آب در تهران اگر بپذیریم که برابر 250 لیتر در هر روز است، نشان از مصرف فراتر از معیارهای جهانی دارد که سبب عمده آن می‌تواند تراکم جمعیت و رفتارهای مصرفی ناکارآمد باشد.»
استاندار  تهران: تعویض کاهنده‌ها با هزینه بسیار محدود در اختیار شهروندان قرار می گیرد
یکشنبه 1404/05/05 ساعت 22:30
استاندار تهران: تعویض کاهنده‌ها با هزینه بسیار محدود در اختیار شهروندان قرار می گیرد
استاندار تهران گفت: در تهران شرایطی فراهم کردیم که امور مشترکان جابجایی و تعویض شیرآلات کاهنده را انجام دهند که 30 تا 35 درصد باعث صرفه‌جویی در مصرف آب است
600 جایگاه CNG در جنگ 12 روزه گاز رایگان عرضه کردند
شنبه 1404/05/04 ساعت 15:45
600 جایگاه CNG در جنگ 12 روزه گاز رایگان عرضه کردند
معاون شرکت ملی پخش فرآورده‌های نفتی اعلام کرد: «در روزهای بحرانی، بیش از 600 جایگاه CNG در سراسر کشور به‌صورت داوطلبانه و بدون دستور رسمی، گاز طبیعی را رایگان عرضه کردند؛ حرکتی انسانی که نمونه‌ای از همدلی صنفی در شرایط اضطراری محسوب می‌شود.
کاهش 100 میلیون متر مکعبی ذخایر سد کرج نسبت به پارسال +فیلم
شنبه 1404/05/04 ساعت 15:00
کاهش 100 میلیون متر مکعبی ذخایر سد کرج نسبت به پارسال +فیلم
ذخایر آبی سد کرج با کاهش نگران‌کننده‌ای مواجه شده و به 62 میلیون مترمکعب رسیده، در حالی که در زمان مشابه سال گذشته این رقم 160 میلیون مترمکعب بود. کارشناسان هشدار می‌دهند اگر روند فعلی برداشت و مصرف ادامه یابد، ذخایر سد تا مهرماه دوام نخواهد آورد.
خاموشی در کارخانه، تاریکی در زندگی کارگر
جمعه 1404/05/03 ساعت 12:57
نورنیوز از بحران برق صنایع و تبعات آن بر معیشت کارگران گزارش می‌دهد؛
خاموشی در کارخانه، تاریکی در زندگی کارگر
آنچه در موضوع قطعی برق کمتر به آن پرداخته شده، پیامد اجتماعی این خاموشی‌هاست. بسیاری از واحدهای تولیدی با اعمال خاموشی‌های ساعتی یا روزانه، ناگزیرند بخشی از نیروی انسانی خود را به مرخصی اجباری یا فعالیت غیرمولد بفرستند؛ پدیده‌ای که در نگاه اول شاید موقتی به نظر برسد، اما در واقع به فرسایش ساختارهای معیشتی اقشار کارگری می‌انجامد.
معتمدیان: نجات آب، اولویت فوری استان تهران است
جمعه 1404/05/03 ساعت 12:00
معتمدیان: نجات آب، اولویت فوری استان تهران است
استاندار تهران با هشدار نسبت به بحران شدید آب در پایتخت گفت: «نجات آب، اولویت فوری استان است.» محمد صادق معتمدیان تأکید کرد عبور از این وضعیت بدون مشارکت مردم، صرفه‌جویی 20 درصدی و تسریع طرح‌های انتقال آب ممکن نیست و همه دستگاه‌ها باید پاسخگو باشند.
آب استخرهای عمومی و خصوصی تهران قطع می شود
چهارشنبه 1404/05/01 ساعت 16:30
آب استخرهای عمومی و خصوصی تهران قطع می شود
در پی خشکسالی شدید و کاهش بی‌سابقه ذخایر آبی، شرکت آب و فاضلاب استان تهران اعلام کرد که از روز پنجشنبه دوم مرداد، انشعاب آب استخرهای عمومی و خصوصی پایتخت تا اطلاع ثانوی قطع خواهد شد تا منابع آبی صرف نیازهای اساسی شهروندان شود.
استاندار تهران: 87 درصد سدهای تهران خالی است
چهارشنبه 1404/05/01 ساعت 11:30
استاندار تهران: 87 درصد سدهای تهران خالی است
استاندار تهران با اشاره به منابع آبی استان تهران و با بیان اینکه به غیر از سد طالقان، 87 درصد از سدهای چهارگانه ای که وظیفه تامین آب شرب تهران را بر عهده دارند، خالی است، گفت: این درحالیست که 21 برابر میانگین کشور، بارگذاری جمعیتی در استان تهران داریم.
مشارکت ملی در روزهای سخت آبی
چهارشنبه 1404/05/01 ساعت 09:52
هاشم امینی:
مشارکت ملی در روزهای سخت آبی
مدیریت منابع آب در ایران دیگر تنها بر دوش وزارت نیرو نیست. این مسئله، امروز به یک دغدغه‌ ملی بدل شده که همه ارکان حاکمیت، دستگاه‌های اجرایی، نهادهای اقتصادی، بخش خصوصی و عموم مردم باید در آن نقش‌آفرینی کنند.
جنگ ادراکی آب؛ از تحریم تا تحریف حقیقت
سه‌شنبه 1404/04/31 ساعت 18:05
نورنیوز بررسی می‌کند؛
جنگ ادراکی آب؛ از تحریم تا تحریف حقیقت
در میانه بحران گرما و کم‌آبی ایران، رسانه‌های غربی با تحریف واقعیت‌ها، تلاش دارند تا ناکارآمدی ساختاری را به جمهوری اسلامی نسبت دهند؛ درحالی‌که خود، هم از خشکسالی می‌سوزند و هم با سکوت در قبال نسل‌کشی غزه، شریک جنایت‌اند.
30 درصد آب شرب شهری در لوله‌ها گم می‌شود؛ در 2 استان 50 درصد
سه‌شنبه 1404/04/31 ساعت 10:40
30 درصد آب شرب شهری در لوله‌ها گم می‌شود؛ در 2 استان 50 درصد
آخرین آمارها نشان می‌دهد تنها 14 درصد از ظرفیت سدهای تهران پُر است و حدود 30 درصد آب شرب شهری کشور بدون هیچ درآمدی در سیستم توزیع از بین می‌رود. در دو استان خوزستان و کهگیلویه‌وبویراحمد این عدد نگران‌کننده به حدود 50 درصد می‌رسد.
رئیس‌جمهور درباره وضعیت بحران آب در تهران هشدار داد
یکشنبه 1404/04/29 ساعت 23:00
رئیس‌جمهور درباره وضعیت بحران آب در تهران هشدار داد
رئیس‌جمهور با هشدار نسبت به وضعیت بحرانی آب در تهران، بر لزوم اقدام فوری برای مدیریت مصرف و تأمین منابع پایدار تأکید کرد. او گفت: «اگر از امروز فکری عاجل نکنیم، در آینده با شرایطی مواجه می‌شویم که نمی‌توان هیچ علاجی برای آن یافت.»
نوراینفو | راهکارهای مدیریت مصرف آب در کشور
یکشنبه 1404/04/29 ساعت 18:52
نوراینفو | راهکارهای مدیریت مصرف آب در کشور
نظرات

آگهی تبلیغاتی
آخرین اخبار
قیمت طلا و سکه امروز چهارشنبه 12 شهریور
اعضای کابینه چهاردهم در حاشیه جلسه هیات دولت چه گفتند؟
حضور دختر کیم جونگ اون در چین، شایعات جانشینی‌اش را داغ‌تر کرد
آخرین وضعیت اکبر زنجانپور پس از جراحی
رشد 46 هزار واحدی شاخص کل بورس
ترامپ و بحران‌سازی ساختگی علیه ونزوئلا
دزدی ماهرانه با ترفند شعبده‌بازی
کنسرت رایگان همایون شجریان لغو شد
ساعت کاری ادارات تا پایان شهریور تغییر نمی‌کند
چین به روسیه در جنگ اوکراین با ارسال قعطات کمک کرده است
مرد عصبانی زنش را به آتش کشید
اقدامات ویژه در پرونده بابک زنجانی/ 15 زندانی اوین هنوز فراری اند/توبه امیر تتلو احراز شده
نورنما |سقوط سبد جوجه اردک‌ها وسط اتوبان
رئیس‌جمهور و مسأله آفرینش «تصویر ایران»
اسامی پذیرفته‌شدگان نهایی آزمون دکتری مشخص شد + جزییات
انتقاد تند ملی‌پوش پیشین از وضعیت تنیس ایران+پاسخ فدراسیون تنیس به انتقادها
مستأجران کم‌درآمد؛ هدف اصلی سیاست‌های مسکنی
12 روز مقاومت؛ تکرار حماسه دلواری‌ها
اصلاحات در ظرفیت‌های کنکور سراسری در راه است
ماجرای تیراندازی به فرمانده یگان حفاظت شمیرانات چه بود؟ + تصاویر
کاترین بیگلو: «خانه دینامیت»، به صدا درآوردن زنگ خطر برای آینده بشریت است
قیمت نفت در بازار جهانی کاهش یافت
رئیس سازمان بهزیستی: 4 هزار کودک خیابانی در تهران ساماندهی شدند
درآمد ناپایدار؛ هزینه پایدار
رژیم اسرائیل ماهواره جاسوسی جدید به فضا پرتاب کرد!
عارف: تریبون‌داران موجب کاهش وحدت و انسجام ملی نشوند
ایران نما | معرفی جاذبه های گردشگری شهرهای ایران(75) «بَمپُور»
چین؛ بازیگر جدید در بازار جهانی سلاح
تیم داوری ایرانی در لیگ نخبگان آسیا قضاوت می کند
بن گوریون بار دیگر هدف حملات موشکی یمن قرار گرفت
نخستین نمایشگاه مجازی نوشت‌افزار ایرانی آغاز به کار کرد + آدرس سایت
اعتراض داوطلبان کنکور به کاهش ظرفیت پزشکی و پاسخ معاون آموزشی وزیر بهداشت
آمار قربانیان زلزله افغانستان به 1411نفر رسید/ 3124 نفر را زخمی شدند
قالیباف: وحدت در برابر دشمنان باید فراتر از سیاست‌های روز باشد
نورنما | سریع‌ترین ربات دونده
قیمت انواع خودرو امروز چهارشنبه 12 شهریورماه 1404 + جدول
بن سلمان بر پایان فوری جنگ غزه تاکید کرد
مجلس با تغییر فرآیند بررسی بودجه موافقت کرد
اتحاد چین با غول‌های نفتی تحریم‌شده
بقایی: اتحادیه اروپا باید به جنایات رژیم اسرائیل واکنش نشان دهد
7 میلیارد دلار؛ هزینه اشغال غزه از سوی ارتش رژیم اسرائیل
برنامه مسابقات ورزشی امروز چهارشنبه 12 شهریور
چرایی کاهش 18 درصدی سرقت در کشور
قیمت جهانی طلا امروز هم کاهشی شد
انفجار مرگبار در پاکستان 14 کشته داشت
دیدار روسای جمهور ایران و چین؛ یارگیری دوباره تهران در زمین مذاکرات هسته‌ای با غرب
انتقاد جدی بازنشستگان به زمان بندی تامین اجتماعی
اکران سه فیلم بر پرده نقره‌ای
از پاشنه پینه‌بستۀ پا خجالت نکشیم/ دربارۀ توئیت علی لاریجانی
قراردادهای چند ده میلیاردی در فوتبال ایران چه منطقی دارند؟
X
آگهی تبلیغاتی