نورنیوز-گروه بین‌الملل: نشریه آمریکایی فارن‌افرز در گزارشی تحلیلی، از تغییرات بنیادینی در ارتش چین پرده برداشته و آن را نشانه‌ای از آمادگی پکن برای یک تصمیم بزرگ نظامی دانسته است. طبق این تحلیل، چین در حال بازسازی ارتشی است که بتواند هم قابل اتکا باشد و هم در شرایط بحرانی، واکنشی قاطع نشان دهد.
این گزارش به «موجی بی‌سابقه از برکناری در سطوح عالی ارتش چین» اشاره می‌کند که از زمان بیستمین کنگره حزب کمونیست در اکتبر ۲۰۲۲ آغاز شده است. در این مدت، بیش از ۲۰ افسر ارشد از شاخه‌های زمینی، دریایی، هوایی و موشکی ارتش آزادی‌بخش خلق چین یا برکنار شده‌اند یا دیگر در انظار عمومی دیده نمی‌شوند.
حتی کمیسیون نظامی مرکزی حزب کمونیست، که عالی‌ترین نهاد ناظر بر نیروهای مسلح است، در امان نمانده؛ سه نفر از شش عضو نظامی این کمیسیون در کمتر از دو سال کنار گذاشته شده‌اند. از جمله آن‌ها می‌توان به «لی شانگ‌فو» وزیر دفاع سابق (برکنار شده در اکتبر ۲۰۲۳)، «میاو هوا» مدیر اداره کار سیاسی (تعلیق در نوامبر و سپس عزل در ماه گذشته) و «هه ویدونگ» نایب‌رئیس دوم کمیسیون (ناپدید از مارس و ظاهراً برکنار شده) اشاره کرد.
نکته مهم آن است که هر سه نفر در سال ۲۰۲۲ و پس از تثبیت موقعیت شی جین‌پینگ، مستقیماً با تأیید او ارتقاء یافته بودند. برخی تحلیل‌گران معتقدند این افراد به «جناح فوجیان» وابسته بودند؛ گروهی که از دوران فرمانداری شی در استان فوجیان با او روابط نزدیکی داشته‌اند.
فارن‌افرز یادآور می‌شود که این تحولات، دقیقاً در آستانه سال ۲۰۲۷ صورت می‌گیرد؛ سالی که صدمین سال تأسیس ارتش چین است و شی آن را نقطه عطفی برای نوسازی ارتش معرفی کرده. طبق گزارش قبلی رئیس سابق سیا، شی به ارتش دستور داده تا آن سال برای عملیات موفق در تایوان آماده باشد، هرچند این به معنای حمله قطعی در آن تاریخ نیست.
با این حال، فارن‌افرز هشدار می‌دهد که تاریخ چین نشان داده پکن الزماً منتظر تکمیل آمادگی نمی‌ماند. در گذشته، بارها پیش از آمادگی کامل، وارد جنگ شده؛ از جمله در کره، هند و ویتنام.
ریشه تغییرات: فساد و وفاداری
دلیل اصلی پاکسازی‌ها، طبق گزارش فارن‌افرز، فساد گسترده در ساختار نظامی است. از زمان به قدرت رسیدن شی در ۲۰۱۲، بودجه نظامی چین دو برابر شده و این افزایش، به‌ویژه در حوزه تسلیحات و پروژه‌های عمرانی، بستری برای سوءاستفاده برخی فرماندهان فراهم کرده است.
به‌عنوان نمونه، «لی شانگ‌فو» پیش از وزارت دفاع، مسئول توسعه تسلیحات در کمیسیون نظامی بود. چند ماه قبل از برکناری‌اش، فرماندهان نیروی موشکی ارتش به همراه معاونان سیاسی‌شان بازداشت شدند؛ موضوعی که از احتمال وجود یک شبکه فساد سازمان‌یافته در این شاخه حکایت دارد.
همچنین گفته شده «میاو هوا» ممکن است به دلیل انتصاب‌های غیرحرفه‌ای کنار گذاشته شده باشد. او مسئول نظارت بر گزینش‌ها در ارتش بود و عملکردش، مشابه با سلفش ژانگ یانگ (که در سال ۲۰۱۷ پس از آغاز تحقیقات، خودکشی کرد) مورد سؤال قرار گرفت.
گزارش همچنین به تهدید قدرت‌های شخصی در ارتش اشاره می‌کند. در ادبیات حزب کمونیست، این رفتارها به «قله‌های کوه» معروفند؛ افرادی که سعی می‌کنند پایگاه قدرت مستقل بسازند. شی جین‌پینگ این رفتارها را تهدیدی برای وحدت ارتش می‌داند. گفته می‌شود میاو و هه ویدونگ در رقابت با «ژانگ یوشیا» (دوست قدیمی شی و نایب‌رئیس اول کمیسیون) شکست خوردند؛ ژانگی که با وجود عبور از ۶۸ سالگی، هنوز در سمت خود باقی مانده و اکنون ۷۵ سال دارد.
همه برکناری‌ها به فساد مربوط نیست
فارن‌افرز در پایان اشاره می‌کند که همه کسانی که کنار گذاشته شده‌اند الزاماً فاسد یا متخلف نبوده‌اند؛ ممکن است برخی به‌دلیل ناکارآمدی یا از دست دادن اعتماد شی، از سمت خود عزل شده باشند.
این نشریه با استناد به کتاب «سعی چین برای سلطه نظامی» نوشته جوئل ووتنو و فیلیپ ساندرز، توضیح می‌دهد که رابطه ارتش و حزب در چین پیچیده است. ارتش از استقلال عملیاتی بالایی برخوردار است و حزب مجبور است برای نظارت، به خود ارتش تکیه کند؛ موضوعی که اعتماد شی جین‌پینگ به فرماندهانش را به چالشی دائمی بدل می‌کند.
آیا پکن حتی با آمادگی ناقص اقدام می‌کند؟
در بخش پایانی، فارن‌افرز با اشاره به سوابق تاریخی چین هشدار می‌دهد که ممکن است شی، حتی بدون آمادگی کامل نظامی، دستور آغاز جنگ را صادر کند. در سال ۱۹۵۰، با وجود مخالفت فرماندهان، پکن وارد جنگ کره شد. در آن زمان حزب کمونیست هنوز در حال تثبیت قدرت داخلی بود، اما انگیزه‌های سیاسی، تصمیم نهایی را شکل داد.
فارن‌افرز یادآور می‌شود که در جنگ‌های کره، هند و ویتنام، ارتش چین بدون آمادگی کامل وارد میدان شد؛ زیرا رهبران سیاسی آن را «ضرورت راهبردی» دانستند. حال نیز، اگر شی جین‌پینگ شرایط را اضطراری تشخیص دهد، ممکن است با وجود ناتمام‌بودن اصلاحات، دستور حمله به تایوان را صادر کند.