×
سیاسی
شناسه خبر : 230858
تاریخ انتشار : یکشنبه 1404/04/08 ساعت 15:26
نشانه‌شناسی یک تشییع ملی

نورنیوز حضور پرشمار مردم در آیین وداع با شهدای جنگ اخیر را بررسی می‌کند؛

نشانه‌شناسی یک تشییع ملی

تشییع میلیونی شهدای حمله اخیر اسرائیل، بیش از آن‌که رویدادی گذرا باشد، نمایانگر پویایی نوعی رابطه‌ پیچیده و چندلایه میان مردم، حافظه تاریخی، مفهوم امنیت و گفتمان‌های سیاسی است. این تشییع، نه صرفا نشانه ساده‌ای از همدلی، بلکه نمونه‌ای از بازسازی سرمایه اجتماعی و تولید نمادین مشروعیت در جامعه‌ای بود که می‌کوشد در میانه بحران‌ها، همچنان خود را بازیابد.

نورنیوز – گروه سیاسی: تشییع پیکر شهدای حمله اخیر اسرائیل به خاک ایران، با حضور چشمگیر مردم در تهران و سایر شهرها، از منظر جامعه‌شناختی و سیاسی، صرفاً یک مراسم آیینی یا واکنشی احساسی تلقی نمی‌شود. این حضور گسترده، نشانه‌ای چندلایه از بازسازی نوعی انسجام اجتماعی در لحظه‌ای خاص بود؛ لحظه‌ای که دولت–ملت ایران بار دیگر خود را در معرض تهدید خارجی یافت و جامعه واکنشی خودآگاهانه و نمادین به آن نشان داد. پرسش اصلی اینجاست: چرا مردم، آن هم در شرایطی پرابهام و چندلایه از نظر اقتصادی، سیاسی و رسانه‌ای، به چنین میزان در این آیین عمومی شرکت می‌کنند؟ و دلالت‌های این حضور چیست؟

سنت شهادت و بازتولید حافظه و انسجام جمعی

نخست باید این پدیده را در بستری تاریخی-فرهنگی نگریست. فرهنگ شهادت در ایران نه صرفاً برساخته رسمی یا تبلیغاتی، بلکه بخشی از حافظه‌ی تاریخی و هویت‌ساز جامعه است. از عاشورا و آیین‌های سوگواری آن گرفته تا جنگ ایران و عراق، روایت شهادت با نوعی تجربه‌ی مشترک نسلی پیوند خورده است. مردم با مشارکت در این تشییع‌ها، نه فقط به سوگ می‌نشینند، بلکه در بازآفرینی یک «روایت ملی از فداکاری و کنش‌گری جمعی» سهیم می‌شوند. این بازتولید حافظه جمعی، کارکردی دوگانه دارد: از یک‌سو خاطره مقاومت را احیا می‌کند و از سوی دیگر، نوعی تداوم در تجربه‌ی ملت‌سازی را به نمایش می‌گذارد. در این معنا، حضور در مراسم تشییع، مشارکت در روایت‌نویسی جمعی درباره تهدید، امنیت و مرزهای معنایی وطن است.

در لحظاتی که تهدیدی واقعی از بیرون مرزها متوجه یک کشور می‌شود، واکنش جمعی شهروندان می‌تواند حامل پیام‌های مهمی باشد. از منظر برخی از نظریه‌پردازان علوم اجتماعی، انسجام اجتماعی در موقعیت‌های بحران بازسازی می‌شود؛ به‌ویژه زمانی که تهاجم خارجی، نه‌فقط به خاک، بلکه به نمادهای امنیت و اقتدار ملی صورت گرفته باشد. در چنین شرایطی، تشییع شهدا به مثابه یک کنش جمعی، حامل نوعی هم‌بستگی بازتابی است: مردم می‌دانند که تهدید متوجه کلیت کشور است، نه یک جناح یا نهاد خاص، و بنابراین در شکل دادن به پاسخ اجتماعی مشارکت می‌کنند. این واکنش، در عین حال، نوعی ترمیم اعتماد عمومی نیز هست؛ به‌ویژه در فضایی که در ماه‌های گذشته، گسست‌هایی در سرمایه اجتماعی دیده می‌شد.

مناسک سیاسی و بازتعریف رابطه دولت–ملت

در علوم سیاسی، آیین‌های عمومی از جمله تشییع‌ها را می‌توان گونه‌ای از مناسک سیاسی دانست؛ مناسکی که در آن مردم به بازتعریف یا تأیید یک رابطه جمعی می‌پردازند. در اینجا، مردم با حضور در خیابان، ضمن سوگواری، نوعی «دفاع نمادین» از مرزهای سیاسی و امنیتی کشور نیز ارائه دادند. این مناسک، بیش از آنکه صرفاً بازتاب فرمان یا سازماندهی رسمی باشند، می‌توانند حامل نشانه‌هایی از آگاهی عمومی نسبت به تهدیدات ژئوپلیتیک و دفاع از بقا و حیثیت ملی باشند. در این معنا، جامعه‌ی ایران به‌رغم تمام نارضایتی‌ها یا تردیدها، در لحظاتی که مرزهای امنیتی کشور در خطر تلقی می‌شود، قادر به بازیابی انسجام و کنش‌گری جمعی است.

در سال‌های اخیر، با گسترش مفهوم جنگ ترکیبی، مرز میان جنگ فیزیکی و نبرد ادراکی کم‌رنگ شده است. حمله اسرائیل و آمریکا به تاسیسات نظامی ایران، بخشی از همین جنگ ترکیبی بود؛ حمله‌ای که هم بُعد تخریبی داشت، هم بُعد روانی و رسانه‌ای. در چنین وضعی، واکنش اجتماعی مردم به مثابه مصرف‌کنندگان امنیت، اهمیت مضاعفی پیدا می‌کند. حضور پرشمار مردم در تشییع، می‌تواند به‌مثابه تولید مجدد احساس کنترل و توازن در نظم اجتماعی تلقی شود؛ تلاشی جمعی برای جلوگیری از تهی شدن حس اعتماد به توان بازدارندگی کشور. این پیام، نه فقط برای داخل، بلکه برای محیط پیرامونی و مخاطبان خارجی نیز روشن است: جامعه ایران، جامعه‌ای منفعل در برابر تهدیدات نظامی و روانی نیست. مردم به اشکال مختلف – حتی با کنش‌هایی نمادین مانند تشییع – در بازآرایی مفهوم امنیت مشارکت می‌کنند.

تنش میان بدنه اجتماعی و گفتمان‌های تحقیرآمیز

نکته درخور تأمل دیگر، واکنشی است که این حضور به برخی گفتمان‌های داخلی تحقیرآمیز نشان می‌دهد. در روزهای اخیر، تعابیری مانند «آغل» یا تقلیل مردم به توده‌هایی ناآگاه، از برخی محافل سیاسی و رسانه‌ای داخل یا خارج شنیده شد. اما حضور پرشمار و منظم مردم در صحنه، به‌ویژه در چنین موقعیتی، نشان داد که بدنه اجتماعی کشور دارای قوه تحلیل، حساسیت نسبت به تهدیدات واقعی، و آمادگی برای کنش‌گری هدفمند است. در این معنا، حضور در تشییع شهدا را می‌توان نوعی احیای عاملیت اجتماعی در مواجهه با تقلیل‌گرایی نخبگانی دانست. جامعه، با کنشی آرام اما معنادار، خود را به‌مثابه یک بازیگر مستقل بازتعریف کرد.

تشییع میلیونی شهدای حمله اخیر اسرائیل، بیش از آن‌که رویدادی گذرا باشد، نمایانگر پویایی نوعی رابطه‌ پیچیده و چندلایه میان مردم، حافظه تاریخی، مفهوم امنیت و گفتمان‌های سیاسی است. این تشییع، نه نشانه ساده‌ای از همدلی، بلکه نمونه‌ای از بازسازی سرمایه اجتماعی و تولید نمادین مشروعیت در جامعه‌ای بود که می‌کوشد در میانه بحران‌ها، همچنان خود را بازیابد. برای تحلیل‌گران، مسئولان و فعالان اجتماعی، درک دلالت‌های این حضور می‌تواند راهی برای فهم بهتر نسبت جامعه با قدرت، تهدید، و امید به آینده باشد. زیرا همان‌طور که تاریخ بارها نشان داده، رابطه مردم و امنیت، رابطه‌ای صرفاً فنی یا نظامی نیست؛ رابطه‌ای است عمیق، فرهنگی، و مبتنی بر حس تعلق.


اخبار مرتبط
حضور بقایی در مراسم تشییع پیکر شهدای جنگ آستانه‌اشرفیه+فیلم
دوشنبه 1404/04/09 ساعت 21:00
حضور بقایی در مراسم تشییع پیکر شهدای جنگ آستانه‌اشرفیه+فیلم
مراسم پرشکوه تشییع پیکرهای مطهر پنج تن از شهدای مظلوم حمله تروریستی رژیم صهیونیستی، با حضور گسترده مردم ولایتمدار و مسئولان کشوری و استانی، عصر امروز در شهرستان آستانه‌اشرفیه برگزار شد.
روایت رسانه‌های آمریکایی از جمعیت عظیم ایرانیان در تشییع پیکر شهدای حمله اسرائیل به ایران
یکشنبه 1404/04/08 ساعت 00:01
روایت رسانه‌های آمریکایی از جمعیت عظیم ایرانیان در تشییع پیکر شهدای حمله اسرائیل به ایران
رسانه‌های آمریکایی با انتشار تصاویری از مراسم تشییع شهدای حملات اخیر اسرائیل به ایران، حضور میلیونی مردم را مورد توجه قرار دادند. در گزارش‌ها به سوگواری گسترده و بیعت با رهبر انقلاب و شعارهای ضدصهیونیستی و ضدآمریکایی نیز اشاره شده است.
گزارش تصویری| تصاویر منتخب تشییع و تدفین شهدای اقتدار در تهران
شنبه 1404/04/07 ساعت 20:07
گزارش تصویری| تصاویر منتخب تشییع و تدفین شهدای اقتدار در تهران
برگزاری تشییع تاریخی شهدای «عقل و اقتدار» در تهران / شمخانی هم در مراسم حاضر شد+فیلم
شنبه 1404/04/07 ساعت 08:18
برگزاری تشییع تاریخی شهدای «عقل و اقتدار» در تهران / شمخانی هم در مراسم حاضر شد+فیلم
تهران در دومین روز ماه محرم، بار دیگر به صحنه‌ای ماندگار از همدلی، ایثار و مقاومت بدل شد. پایتخت ایران اسلامی، امروز میزبان تشییع باشکوه پیکر مطهر بیش از 60 شهید جبهه مقاومت است؛ شهیدانی از جنس فرماندهی، دانش، رسانه و حتی کودکی. دریابان شمخانی با وجود جراحات ناشی از حمله رژیم صهیونیستی در این مراسم حاضر شد.
نظرات

آگهی تبلیغاتی
آخرین اخبار
تشکیل پرونده قضایی برای برهم‌زنندگان ‌امنیت روانی جامعه
پزشکیان: ایران به ان‌پی‌تی متعهد است
واکنش حماس به سخنرانی نتانیاهو در مجمع عمومی سازمان ملل
شهادت دو مأمور پلیس استان مرکزی در درگیری با سارقان مسلح
انفجار در مرکز داده کره‌جنوبی و اختلال در صدها سیستم دولتی + عکس
اسلامی: آژانس باید حملات به مراکز هسته‌ای ایران را محکوم می‌کرد
درخواست ترامپ برای لغو حق شهروندی آمریکا بر اساس تولد
تا آزادی قدس شریف به حمایت از مقاومت ادامه می‌دهیم
وزیر دفاع پاکستان: اسلام آباد برای تنش زدایی بین ایران و آمریکا نقش‌آفرینی می‌کند
جزئیات اصلاح آیین‌نامه رتبه‌بندی معلمان اعلام شد
شناسایی «دولت فلسطین» کافی است؟
چند واقعیت دربارۀ ماشه
عضو ارشد حماس: آمریکا قابل اعتماد نیست
امروز در نرخ طلاق به میانگین جهانی نزدیک شده‌ایم
مهاجرانی: ایران در برابر ظلم سکوت نمی‌کند
واکنش رسانه‌های غربی به رای نیاوردن قطعنامه روسیه و چین
همه احتمالات پیش رو
آزمایش موفق بزرگترین توربین بادی معلق در چین
ایروانی: جنایتکار جنگی نباید در مجمع عمومی سخن بگوید
اسنپ‌بک و تداوم ابهام راهبردی
0-4 | بایرن مونیخ توقف ناپذیر در شب 100 گله شدن کین +خلاصه بازی
ردپای داماد در پرونده کلثوم اکبری قاتل سریالی مازندران
غرب در مسیر تشدید تنش؛ فراخوان سفرای ایران از سه کشور اروپایی
جنجال در نیویورک؛ ویزای رئیس‌جمهور کلمبیا لغو شد
پزشکیان نیویورک را به مقصد تهران ترک کرد
ایران سفرای خود را از آلمان، فرانسه و انگلیس فراخواند
آسوشیتدپرس: آژانس در حال بازرسی از یک سایت آسیب‌ندیده ایران است
ردپای ایلان ماسک و شاهزاده اندرو در لیست پرونده جنجالی اپستین
فرار از تله تحریم‌ها با رونق گردشگری
حکم اعدام برای متهمان شبکه جاسوسی موساد و منافقین در کرج
وضعیت آب و هوا امروز شنبه 5 مهر 1404 + وضعیت استان‌ها
حمایت از بومی‌سازی و صادرات فناوری با قرارداد جدید وزارت ارتباطات
نوراینفو | 6 راز موفقیت برای مدیریت مالی
تامین برق یک شهر با راکتور هسته‌ای در حیاط پشتی خانه
زمستان بدون مازوت؟ ترس مجدد از خاموشی‌ها و آلودگی هوا
زنگ خطر پایان سیاست دوحزبی در انگلیس/ فاراژ در آستانه نخست‌وزیری؟
سخنان سید عباس عراقچی وزیر خارجه ایران در نشست شورای امنیت سازمان ملل
مستند ایرانی جایزه جشنواره بوسان را گرفت
فرزند شهید نصرالله: آمریکا از طرح‌های شیطانی علیه کشورهای اسلامی استفاده می‌کند
مورایس: استقلال در حال رشد است
واکنش ایران به سخنرانی «نتانیاهو» در مجمع عمومی سازمان ملل در مقابل صندلی‌های خالی
ظریف: فعالسازی اسنپ‌بک، سودی برای اروپا نخواهد داشت
پزشکیان: اقدامات رئیس‌جمهور آمریکا منطقه را به سمت آتش سوق می‌دهد
آلمان: تحریم‌های سازمان ملل علیه ایران اعمال خواهند شد
کشورهای اسلامی برای مردم خود و ملت‌های مسلمان با توسعه همکاری‌ها امنیت و رفاه ایجاد کنند
تکذیب بازرسی آژانس در فردو و نطنز +فیلم
ترافیک سنگین در تمامی محور‌های ورودی تهران
چین: فعال کردن مکانیسم اسنپ‌بک به حل اختلافات کمکی نخواهد کرد.
تعقیب و گریز قاچاقچیان سوخت توسط پلیس هرمزگان
بن بست مذاکرات امنیتی بین اسرائیل و سوریه در آخرین لحظه
X
آگهی تبلیغاتی