×
اجتماعی
شناسه خبر : 229713
تاریخ انتشار : یکشنبه 1404/04/01 ساعت 11:22

مسعود فروغی:

دگردیسی مفهوم دشمن

فروغی نوشت: «آن نشانه‌هایی که در محاسبات دشمن به عنوان شکاف اجتماعی قابل توجه لحاظ شد، انکار شدنی نیست. گذشت زمان نشان داد، بلد بودیم آن اختلافات را در لحظه ظهور دشمن کنترل کنیم و پای ایران بایستیم؛ اما واقعیت این است که برای بازسازی و ادامه راه به چیزی بیشتر از این نیاز است.»

نورنیوز ـ گروه اجتماعی: مسعود فروغی در یادداشتی نوشت: «درباره وضعیت جنگی فعلی نکات زیادی گفته شده و خواهد شد. فعلاً در شرایطی که وضع امنیتی وجود دارد و کنش هر نیروی مؤثر بر صحنه با توجه به این شرایط قابل فهم است، همه تحولات از عینک تغییر در صحنه نظامی دیده می‌شود. مخاطب و تولید‌کننده فضای رسانه‌ای هم به طور طبیعی سعی می‌کند روایت تغییرات میدانی را بخواند و تولید کند. حفظ نظام تصمیم‌گیری کشور و حاکم شدن سریع سیستم در روز اول حمله صهیونیست‌ها که با استفاده از عنصر غافلگیری انجام شده بود، اولین مسئله جنگ فعلی است. دومین مسئله حفظ شاکله اجتماعی و ایستادن جامعه در سخت‌ترین لحظات است. از مواضع سران صهیونیست و بازی روانی آمریکایی‌ها به روشنی معلوم است روی هر دوی این مسائل به خصوص مورد دوم حساب شده بود. یکی از عناصر اپوزیسیون که حقوق‌بگیر دولت آمریکاست، احتمالاً به خاطر ناراحتی زیاد آنچه نباید به صراحت می‌گفته را به زبان آورده و گفته که نتانیاهو اشتباه کرده و جمهوری اسلامی را تا سال‌ها تثبیت کرده است. او گلایه کرده که چرا رژیم آتش تهاجم به ایران را زود شروع کرده است یا اشاره ممتد سران رژیم به اینکه ما زمینه را برای بیرون آمدن مخالفان ایجاد کردیم. این‌ها هر کدام سر‌خط صد‌ها مطلب جداگانه است. اما سؤال اصلی این است که سیستم سیاسی‌نظامی ایران چطور توانست در سایه یک حمایت داخلی و ملی بی‌نظیر با وجود از دست رفتن فرماندهان درجه یک نظامی و امنیتی خودش را بازسازی کرده و در سریع‌ترین زمان ممکن کارزار را به صحنه‌ای متفاوت تبدیل کند؟ 

چهارچوب مفهومی‌ای که می‌تواند وضعیت فعلی ایران را تا حدود زیادی به درستی توضیح داده و نشان دهد چگونه جامعه ایران توانست از زیر آتش یکباره بامداد جمعه بیرون بیاید و آرایش جدیدی بگیرد، کشف جمعی ایرانیان از مفهوم «دشمن» است. کلمه‌ای تکراری که لباسی جدید پوشید آنچنان که گویا تابه‌حال آن را نشنیده بودیم. مهمان جدیدی در دایره لغات ما که قبل از این در همین گوشه و کنار بوده ولی ‌شناس نبود.
«دشمن» و مقابله با آن پروژه مشترک ایرانیان شد و برخلاف تصور ایده احمقانه پهلوی‌ها، جامعه اختلافات سابق را در مقابل دشمن اصلی کوچک شمرد. قدرت دفاعی ایران که در طول چهار دهه اخیر ساخته شده و در 9 روز اخیر جلوه‌ای از توانایی‌اش را به ظهور رساند، بدون بافت اجتماعی منسجم قابل استفاده نبود. نیروی انسانی پشت ابرتجهیزات نظامی پیچیده اگر دست قدرت جمعی را پشت خودش نبیند، نمی‌تواند به اندازه یک سلاح عادی از آن استفاده کند. این قدرت جمعی اما تفاوت‌ها و اختلافات را فراموش نکرده، بلکه در یک هم‌انگاری جمعی دست مشت‌کرده‌اش را به جای آن اختلافات روی موجود خارجی پلیدی گذاشت که می‌خواهد زندگی و نظم ایرانی را متلاشی کند. 

کدام صورت‌بندی از فهم تاریخ سیاسی می‌‌‌تواند بازشناسی یک مفهوم سیاسی اجتماعی را در یک واحد زمان ثانیه‌شمار اجتماعی توضیح دهد؟ شاید این تغییر و خلق یک مفهوم جدید از کلمه سابق از نظر فیلسوفان زبان و پژوهشگران مطالعات سیاسی و با تجهیزات مرسوم علوم انسانی، قابل درک نباشد. معمولاً برای تغییر یک مفهوم و بارگذاری معنای جدید روی یک کلمه حداقل یک دهه و مجموعه‌ای از نشانه‌های تئوریک و عملی نیاز است. اما در ایران 1404 که تصور می‌شد «دشمن خارجی» مفهومی از دست رفته و حداکثر برای یک بخش از جامعه قابل درک است، اجماعی تاریخی و بی‌سابقه پیرامون آن رخ داد. مفهوم دشمن حالا در قامت موجودیت صهیونیست‌های پلید بازشناسی شد و حالا صحبت درباره مرزگذاری‌های سابق توسط جامعه پس‌ زده می‌شود. 

کسی نمی‌تواند ادعا کند تکثر سابق و تفاوت قبلی و دعوا‌های گذشته محو شدند؛ قطعاً اینگونه نیست. اتفاقاً اجماع فعلی در مقابله با یک «دشمن» همزمان با حفظ موضع قبلی و با صدا‌های متفاوت و از نظرگاه‌های متنوع رخ داده و همین مسئله جبهه‌ای غیرقابل نفوذ مقابل دشمن اصلی ایجاد کرده است. اختلافات قبلی حالا حسابش از «دشمنی» و حذف جداست. 

تا پیش از بامداد خونبار ایران که در آن جان‌های ذی‌قیمت و عزیزی را از دست دادیم، انرژی زیادی در تقابل و درگیری‌های داخلی هدر می‌رفت. دقیقاً به همین دلیل آرایش داخلی ما منتج به حل مسائل و چالش‌ها نمی‌شد. لایه‌های اختلاف و کلاف پیچیده آن چنان در هم تنیده شده بود که دشمن را به طمع انداخت. هیچ شکی نداریم ماشین جنگی آمریکا و رژیم اسرائیل روی این فهم از جامعه ایران حساب کرده بود که با ضربه سهمگین نظامی و امنیتی، جامعه ایران دچار از هم‌پاشیدگی می‌شود؛ اما عکس این فرض رخ داد. 

آن نشانه‌هایی که در محاسبات دشمن به عنوان شکاف اجتماعی قابل توجه لحاظ شد، انکار شدنی نیست. گذشت زمان نشان داد، بلد بودیم آن اختلافات را در لحظه ظهور دشمن کنترل کنیم و پای ایران بایستیم؛ اما واقعیت این است که برای بازسازی و ادامه راه به چیزی بیشتر از این نیاز است. غروب جمعه 23 خرداد وقتی موشک‌‌های ایران 12 ساعت پس از ترور‌های بامداد، به سمت سرزمین غصب‌شده می‌رفت، جامعه درک عمیقی از الزام داشتن این توانایی‌ها پیدا کرد. زمانی که پدافند، پهپاد نفوذی دشمن را شکار می‌کند یا وقتی نیروی کف خیابان، بخشی از شبکه پیاده نظام موساد در سطح شهر را می‌زند، تصویری نو و کمتر دیده‌شده از روح جامعه ایران ساخته شده است. به عکس شهدا هم که نگاه می‌کنیم خط و خطوط قبلی و آن انگاره‌های پیشین رنگ می‌بازد؛ کودک معصوم، خانم چادری و غیر محجبه، نظامی، دانشمند، دختر جوان با ظاهری متفاوت از تصویر ما از شهید و.... این عکس‌ها تا 10 روز پیش محل اختلاف ما بود و امروز نقطه اشتراک ما. چون دشمن را آن سوی مرز پیدا کردیم.

1401 هم همین صحنه بود ولی چرا نتوانستیم یک تعریف واحد از «دشمن» بسازیم؟ جواب این سؤال شاه‌کلید آینده ایران است. از درون حاکمیت سیاسی که در یک تقابل نظامی بزرگ با دشمن خارجی است تا منتقدان همین حاکمیت و جامعه متکثر ایران انتخاب تاریخی مهمی کردند؛ حفظ یکپارچگی ایران و دست رد زدن به عامل خارجی. انرژی بزرگ آزاد‌شده فعلی می‌‌تواند راهگشای بسیاری از چالش‌های قبلی هم باشد. بازشناسی دشمن قدم اول بود. به زودی درباره قدم‌های بعدی خواهیم نوشت. »


اخبار مرتبط
سناتور آمریکایی: ترامپ درباره برنامه هسته‌ای ایران دروغ می‌گوید
یکشنبه 1404/04/01 ساعت 10:52
سناتور آمریکایی: ترامپ درباره برنامه هسته‌ای ایران دروغ می‌گوید
کریس مورفی، سناتور دموکرات آمریکایی، با انتشار پیامی در حساب کاربری خود در شبکه ایکس اعلام کرد که ادعاهای دونالد ترامپ درباره برنامه هسته‌ای ایران خلاف اطلاعات واقعی دریافتی از نهادهای اطلاعاتی آمریکاست و ایران تهدید فوری برای آمریکا محسوب نمی‌شود.
آژانس: حمله به تأسیسات ایران نشتی رادیواکتیو نداشت
یکشنبه 1404/04/01 ساعت 10:20
آژانس: حمله به تأسیسات ایران نشتی رادیواکتیو نداشت
آژانس بین‌المللی انرژی اتمی اعلام کرد پس از حمله آمریکا به سه مرکز هسته‌ای ایران، بررسی‌های اولیه نشان می‌دهد اثری از افزایش تشعشعات رادیواکتیو در خارج از این سایت‌ها مشاهده نشده است.
واکنش ایران به تجاوز نظامی آمریکا: مسیر توسعه صنعت هسته‌ای را با قدرت ادامه می‌دهیم +فیلم
یکشنبه 1404/04/01 ساعت 05:20
اخبار لحظه به لحظه از حمله آمریکا به ایران؛
واکنش ایران به تجاوز نظامی آمریکا: مسیر توسعه صنعت هسته‌ای را با قدرت ادامه می‌دهیم +فیلم
دونالد ترامپ رییس جمهور آمریکا اعلام کرد: هواپیماهای این کشور با تجاوز به حریم جمهوری اسلامی ایران تاسیسات هسته ای در فردو، نطنز و اصفهان را مورد حمله قرار داده اند.
شهادت 400 ایرانی و مجروحیت بیش از 3000 نفر در تجاوزات رژیم صهونیستی
شنبه 1404/03/31 ساعت 18:32
شهادت 400 ایرانی و مجروحیت بیش از 3000 نفر در تجاوزات رژیم صهونیستی
رئیس مرکز روابط عمومی و اطلاع رسانی وزارت بهداشت در صفحه ایکس خود اعلام کرد: بیش از 400 ایرانی بی‌دفاع در تجاوز رژیم بی بنیاد به کشورمان شهید شدند.
نظرات

آگهی تبلیغاتی
آخرین اخبار
خطوط 2 و 5 مترو تهران به هم متصل شد
تیم امید ایران(2) - گوام(0) در مقدماتی جام ملت‌های زیر 23 سال آسیا + گل دوم
اسلواکی اعزام نیرو به اوکراین را رد کرد
حماس:هدف نابودی کامل شهر غزه، جنایتی بی‌سابقه در تاریخ معاصر به‌شمار می‌رود
فرمان ترامپ، نقاب حمایت از جاسوسان
سازمان ملل قطعنامه همکاری با اکو را تصویب کرد
آخرین خبر از افتتاح مسیر رفت فاز 2 آزادراه تهران - شمال
متوسط عمر زنان و مردان در ایران چقدر است؟
واکنش فدراسیون فوتبال به تمسخر تیم‌ملی
سامانه اعلام قیمت خودرو مشخص شد
انتقاد تند وزارت صمت به وزارت نیرو
بادبان‌های انسانیت روی عرشه قایق‌های امید
دولت فرانسه، ادعای واشنگتن درخصوص به رسمیت شناختن کشور فلسطین را رد کرد
پرتکرارترین نام‌های زن در ایران چه نامهایی هستند؟
روند عادی‌سازی با کشورهای عربی را خدشه دار می کند
نیم کیلو طلا در انتظار کاربران؛ کمپین مشترک روبیکا و ملی‌گلد آغاز شد
تمدید فرصت ثبت‌نام کتب درسی تا 30 شهریور
ابلاغ دستورالعمل جدید تنظیم بازار خودرو + جزئیات
محرومیت سنگین جام اتحادیه برای لوئیس سوارز
انتقاد از طرح مسکن 15 متری/رکود بی سابقه بازار مسکن در 50 سال اخیر
سقف وام خرید خودرو جانبازان تعیین شد
ثبت‌نام نکردن در سامانه املاک مساوی است با قبض برق نجومی
نظام نوین جهانی در حال ظهور است
باشگاه استقلال همچنان درگیر مطالبات سنگین بازیکنان و مربیان پیشین
طرح صلح احتمالی واشنگتن برای پایان جنگ روسیه و اوکراین
حملات اسرائیل به غزه/ شهادت 21 نفر دیگر/تخریب کامل برج مسکونی «السوسی»
کنسرت قربانی باز هم تمدید شد
شمار قربانیان زلزله افغانستان به 3 هزار نفر افزایش یافت
سن سکته قلبی در ایران 10 سال پایین‌تر از اروپا
کاراته‌کاها 6 مدال در چین درو کردند
پزشکیان: با منابع موجود، چه، کجا و چگونه بکاریم، اولویت اول جهاد کشاورزی است
حکم قطعی قصاص برای قاتل خبرنگار ایرنا صادر شد
قیمت مرغ در بازار به زودی کاهش می‌یابد
رشد 19 هزار واحدی شاخص کل بورس تهران در آغاز هفته
مراکش اولین تیم آفریقایی صعودکننده به جام جهانی 2026 شد
آغاز مانور چندملیتی بریکس با مشارکت ایران و اندونزی
اژه‌ای در دیدار با عمار حکیم: ملت ایران بیش از هر زمان دیگری متحد است
دیدار لاریجانی و عمار حکیم با محوریت همکاری‌های ایران و عراق
قیمت طلا و سکه امروز شنبه 15 شهریور 1404 + جدول
سخنگوی آموزش و پرورش: در سال تحصیلی جدید کمبود معلم نداریم/آموزش مجازی فقط در شرایط اضطرار
کاهش خاموشی‌ها تا آخر شهریور ماه
قیمت دلار امروز شنبه 15 شهریور 1404
هشدار رئیس سابق موساد علیه نخست‌وزیر رژیم صهیونیستی
دومین خرید لالیگایی تراکتور کیست؟
سقف وام‌های بانکی افزایش یافت
2700 نفر در تصادفات شهریور ماه جان باختند/ثبت 166 میلیون سفر تابستانی در کشور
عبور مصرف روزانه بنزین از مرز 140 میلیون لیتر
تخت‌جمشید امروز میزبان ارکستر ارمنستان است
وحدت کلید پیروزی جهان اسلام
عارف به دیدار معاون اول‌های دولت‌های قبل رفت
X
آگهی تبلیغاتی