×
اجتماعی
شناسه خبر : 227040
تاریخ انتشار : پنج‌شنبه 1404/03/15 ساعت 15:45

نورنیوز از وضعیت امنیت محیط‌بانان در مقابل شکارچیان غیرمجاز گزارش می‌دهد؛

محیط‌بانان بی‌پناه در تیررس متجاوزان مسلح

محیط‌بانان، سربازان بی‌سلاح جنگ نابرابر برای حفظ منابع طبیعی هستند. تکرار حوادث تلخی چون شهادت اخیر این حافظان طبیعت، تنها زنگ خطری نیست، بلکه نشانگر بحران حکمرانی در عرصه محیط‌زیست است. اگر امنیت، شأن، و اقتدار قانونی محیط‌بانان تضمین نشود، نه‌تنها جان آنان، بلکه آینده‌ی منابع طبیعی کشور در خطر خواهد بود.

نورنیوز – گروه اجتماعی: در تازه‌ترین تراژدی مرتبط با حفاظت از منابع طبیعی کشور، یکی از محیط‌بانان منطقه حفاظت‌شده «خائیز» در کهگیلویه و بویراحمد، هدف شلیک مستقیم شکارچیان غیرمجاز در این منطقه قرار گرفت و کشته شد. هدایت‌الله دیده‌بان، محیط‌بان ۵۸ ساله در جاده بهبهان به سد مارون در محل تنگ بستانک، قربانی این جنایت شد. این حادثه بار دیگر زنگ خطر جدی درباره وضعیت امنیت شغلی محیط‌بانان کشور را به صدا درآورده است؛ افرادی که بی‌هیچ سلاح هجومی، در برابر تخلفات سازمان‌یافته‌ای چون شکار غیرمجاز، قاچاق حیات‌وحش و تخریب منابع طبیعی ایستادگی می‌کنند.

حمله مرگبار به این محیطبان باسابقه، نه اولین است و نه متأسفانه آخرین؛ اما بار دیگر پرسش‌ها را درباره چرایی استمرار خشونت علیه محیط‌بانان، ناکارآمدی حمایت‌های قانونی، و ناتوانی ساختارهای نظارتی در صیانت از حافظان منابع طبیعی ایران مطرح کرده است.

مرگ و تهدید؛ بهای حفاظت از طبیعت

بر اساس آمارهای رسمی سازمان حفاظت محیط زیست، طی دو دهه گذشته، بیش از ۱۵۰ محیط‌بان جان خود را در جریان مأموریت‌ها از دست داده‌اند و صدها نفر دیگر نیز مجروح شده‌اند. ایران در میان کشورهای دارای طبیعت متنوع، بالاترین نرخ کشته‌شدن محیط‌بانان را دارد. این در حالی است که عمده این جان‌باختگان در درگیری با شکارچیان غیرمجاز، قاچاقچیان حیات‌وحش یا متصرفان اراضی ملی قربانی شده‌اند.

این وضعیت، معلول عوامل و دلایل متعدد و متنموعی است که برخی از آنها را می‎توان اینگونه دسته‌بندی کرد:

افزایش فشار معیشتی و سودجویی بومیان از منابع طبیعی؛ خشکسالی، فقر، و بی‌عدالتی اقتصادی در بسیاری از مناطق محروم ایران باعث شده است بهره‌برداری غیرمجاز از طبیعت به یکی از منابع درآمدی تبدیل شود. شکار غیرمجاز، قطع درختان، زغال‌گیری، و تصرف زمین‌ها در غیاب فرصت‌های شغلی سالم، برای برخی بومیان به «حق بقا» تعبیر می‌شود. محیط‌بانان در چنین شرایطی به «مانع بقا» تبدیل می‌شوند و در نتیجه هدف خشونت قرار می‌گیرند.

ضعف ساختاری در نظام قضایی و تقنینی نسبت به محیط‌بانان؛ یکی از بزرگ‌ترین مشکلات، عدم شمول کامل محیط‌بانان در تعریف «ضابط قضایی» در عمل و قانون است. اگرچه طبق برخی تفاسیر قانونی، آن‌ها ضابط خاص محسوب می‌شوند، اما در بسیاری موارد، هنگام بروز درگیری یا استفاده از سلاح، با اتهام‌هایی نظیر «قتل عمد» یا «ضرب و جرح غیرموجه» مواجه می‌شوند. نتیجه چنین وضعیتی، کاهش اقتدار حرفه‌ای و تردید محیط‌بانان در استفاده از ابزار دفاعی است.

فقدان تجهیزات و پشتیبانی سازمانی کافی؛ بیشتر محیط‌بانان با حداقل امکانات ـ از خودروهای فرسوده گرفته تا بی‌سیم‌های غیرفعال ـ در برابر گروه‌های سازمان‌یافته شکارچیان قرار می‌گیرند. در نبود تجهیزات حفاظتی و امدادی، آنان تبدیل به قربانیان بی‌پناهی در دل طبیعت می‌شوند.

بازی دوگانه جامعه با محیط‌بانان؛  افکار عمومی در فضای مجازی گاه با تحسین از محیط‌بانان یاد می‌کند، اما در عمل، در بسیاری از مناطق محلی، محیط‌بانان با نگاه منفی مردم روبه‌رو هستند. این گسست اجتماعی سبب می‌شود محیط‌بان نه‌تنها حمایت مردمی نداشته باشد، بلکه در مواردی هدف کینه و انتقام شود.

در پرونده‌های متعدد، دیده شده که محیط‌بانانی که برای دفاع از خود یا اجرای قانون اقدام به استفاده از سلاح کرده‌اند، سال‌ها درگیر دعاوی قضایی شده‌اند. مشهورترین نمونه، پرونده‌ی یگان محیط‌بان البرز  بود که به اتهام قتل یک شکارچی محکوم شده بود و تنها پس از ماه‌ها اعتراض عمومی، با «رضایت اولیای دم» نجات یافت.

در حال حاضر، طرح‌هایی در مجلس برای اصلاح قانون حمایت از محیط‌بانان مطرح شده است؛ اما هنوز تصویب نهایی نیافته‌اند. برخی حقوقدانان معتقدند که برای خروج از این بن‌بست حقوقی باید محیط‌بانان تحت شمول صریح‌تر «قانون به‌کارگیری سلاح توسط مأموران نیروهای مسلح» قرار گیرند و همچنین دادگاه‌های تخصصی برای رسیدگی به جرائم علیه آنان ایجاد شود.

الگوهایی برای اصلاح

در بسیاری از کشورها، محیط‌بانان تحت حمایت قانونی خاص و ساختارهای نظامی ـ شبه‌نظامی فعالیت می‌کنند. در هند و برزیل، نیروهای ویژه‌ی جنگل‌بان تشکیل شده که هم آموزش نظامی دیده‌اند و هم از امتیازات قانونی بهره‌مندند. در کنیا و آفریقای جنوبی، به دلیل تهدید مافیای شکار غیرقانونی، حفاظت از محیط‌بانان در اولویت راهبردی قرار گرفته است.

به نظر می‌رسد برخی راهکارها می‌تواند وضعیت را بهبود ببخشد.   تصویب سریع و بدون تأخیر طرح‌های قانونی در مجلس برای حمایت از محیط‌بانان و ایجاد مصونیت قضایی در مواقع اجرای وظیفه ضروری است. تشکیل یگان‌های تخصصی تحت فرماندهی نیروهای مسلح یا انتظامی، با آموزش‌های حرفه‌ای و تجهیزات مدرن هم یک نیاز اجتناب‌ناپذیر است. درعین حال   رسانه‌ها، مستندسازان و نهادهای آموزشی نیز باید با تولید محتوای فراگیر، جایگاه محیط‌بان را به‌عنوان مدافع زندگی و نه مانع توسعه بازنمایی کنند. سیاست‌های مشارکتی، مانند واگذاری بخشی از مسئولیت حفاظت به جوامع بومی در قالب تعاونی‌های محلی هم می‌تواند رابطه‌ی تضاد را به رابطه‌ی همکاری تبدیل کند.

در مجموع باید یادآور شد که محیط‌بانان، سربازان بی‌سلاح جنگ نابرابر برای حفظ منابع طبیعی هستند. تکرار حوادث تلخی چون شهادت اخیر این حافظان طبیعت، تنها زنگ خطری نیست، بلکه نشانگر بحران حکمرانی در عرصه محیط‌زیست است. اگر امنیت، شأن، و اقتدار قانونی محیط‌بانان تضمین نشود، نه‌تنها جان آنان، بلکه آینده‌ی منابع طبیعی کشور در خطر خواهد بود.

 


اخبار مرتبط
شهادت محیط‌بان پارک ملی گلستان در درگیری با شکارچیان غیرمجاز/دستگیری ضاربین
پنج‌شنبه 1404/05/16 ساعت 09:50
شهادت محیط‌بان پارک ملی گلستان در درگیری با شکارچیان غیرمجاز/دستگیری ضاربین
محیط‌بان پارک ملی گلستان، محمود شهمرادی، در پی درگیری با شکارچیان غیرمجاز و تیراندازی مستقیم آنان به شهادت رسید.
قاتل محیط بان «خائیز» کیست؟
چهارشنبه 1404/03/14 ساعت 23:51
قاتل محیط بان «خائیز» کیست؟
فرماندار کهگیلویه گفت: قاتل هدایت‌الله دیده‌بان؛ محیط‌بان منطقه حفاظت‌ شده خائیز و دو مظنون حادثه با همکاری دستگاه نظامی و امنیتی شناسایی و به زودی در چنگال قانون گرفتار خواهند شد.
گلوله شکارچیان غیرمجاز، جان محیط‌بان کهگیلویه را گرفت
چهارشنبه 1404/03/14 ساعت 15:19
گلوله شکارچیان غیرمجاز، جان محیط‌بان کهگیلویه را گرفت
محیط‌بان شجاع، هدایت‌الله دیده‌بان، هنگام انجام وظیفه در منطقه حفاظت‌شده خائیز کهگیلویه و بویراحمد بر اثر تیراندازی مستقیم شکارچیان غیرمجاز به شهادت رسید. این حادثه تلخ بار دیگر لزوم برخورد قاطع با متخلفان حیات‌وحش را گوشزد کرد.
با دستگیری  عاملان شهادت محیط‌بان گلستانی راز جنایت فاش می شود؟
شنبه 1404/02/13 ساعت 09:08
با دستگیری عاملان شهادت محیط‌بان گلستانی راز جنایت فاش می شود؟
در پی حادثه تلخ شهادت محیط‌بان وظیفه‌شناس «کاظم مصدق» در پارک ملی گلستان، مأموران انتظامی استان با اجرای یک عملیات ضربتی و دقیق، عاملان اصلی این جنایت را شناسایی و دستگیر کردند.
نظرات

آگهی تبلیغاتی
آخرین اخبار
وزیر کشور: امروز راهی جز توسعه حمل و نقل عمومی نداریم
بدرقه ملی پوشان کشتی به مسابقات زاگرب
هشدارمقام حزب‌الله نسبت به سونامی انسانی در لبنان
رفیع‌زاده: سامانه های سازمانی باید به پایگاههای اطلاعاتی متصل شود
اسلواکی نیروی نظامی به اوکراین اعزام نمی کند
دور سوم مذاکرات فنی ایران و آژانس در وین برگزار شد
عکس های منتخب ایران ؛ شنبه 16 شهریور 1404
ریزش پل در کربلا/تعداد مصدومان
برگزیدگان هشتاد و دومین جشنواره فیلم ونیز معرفی شدند
شهربانو منصوریان برای ششمین‌بار قهرمان جهان شد
زمان پرداخت سود سهام عدالت اعلام شد+فیلم
نورنما | لحظه تشکیل یک جزیره در میان آب‌های بی‌انتهای اقیانوس
ترکیه ادعای رسانه‌ رژیم صهیونیستی درباره تلاش آنکارا برای ترور وزیر امنیت داخلی را رد کرد
مدیرکل آموزش‌وپرورش تهران: خانواده‌ها زمان ثبت‌نام وجه پرداخت نکنند+فیلم
مودی در نشست مجمع عمومی سازمان ملل شرکت نمی‌کند
سبد غذایی؛ قافله عقب مانده درآمد
مدافع سابق تیم ملی ایتالیا در راه تهران؟
استقرار 10 «اف-35» آمریکا در کارائیب برای حمله محتمل به ونزوئلا
عراقچی: هر وقت آمریکا آمادگی مذاکره عادلانه و با احترام داشته باشد مذاکره را آغاز می‌کنیم
نحوه پرداخت خسارت وسایل منازل آسیب‌دیده در دفاع مقدس 12 روزه اعلام شد+فیلم
پرتغال(5) - ارمنستان (0) |پرتغال همچنان با ستاره 40 ساله خود می‌درخشد + خلاصه بازی
انگلیس(2) - آندورا(0) | شروعی آهسته و بی‌روح در رقابت‌های انتخابی جام جهانی + خلاصه بازی
استوری منیر الحدادی که با قرارداد 2 ساله به استقلال پیوست
دفتر اطلاع‌رسانی دولتی در غزه، فعالیت‌های نظامی » در برج‌های مسکونی را تکذیب کرد
مادورو: ونزوئلا آماده مبارزه مسلحانه در صورت حمله است
هتل‌های سبز ایران به‌زودی نشان ملی دریافت می‌کنند
پلیس راهور: حضور معلم در سرویس مدارس ممنوع شد+فیلم
زهرا کیانی نخستین طلای تالوی ایران در جهان را کسب کرد
خطوط 2 و 5 مترو تهران به هم متصل شد
تیم امید ایران(6) - گوام(0) پیروزی بی‌دردسر تیم ملی امید ایران برابر گوام + خلاصه بازی
اسلواکی اعزام نیرو به اوکراین را رد کرد
حماس:هدف نابودی کامل شهر غزه، جنایتی بی‌سابقه در تاریخ معاصر به‌شمار می‌رود
فرمان ترامپ، نقاب حمایت از جاسوسان
سازمان ملل قطعنامه همکاری با اکو را تصویب کرد
آخرین خبر از افتتاح مسیر رفت فاز 2 آزادراه تهران - شمال
متوسط عمر زنان و مردان در ایران چقدر است؟
واکنش فدراسیون فوتبال به تمسخر تیم‌ملی
سامانه اعلام قیمت خودرو مشخص شد
انتقاد تند وزارت صمت به وزارت نیرو
بادبان‌های انسانیت روی عرشه قایق‌های امید
دولت فرانسه، ادعای واشنگتن درخصوص به رسمیت شناختن کشور فلسطین را رد کرد
پرتکرارترین نام‌های زن در ایران چه نامهایی هستند؟
روند عادی‌سازی با کشورهای عربی را خدشه دار می کند
نیم کیلو طلا در انتظار کاربران؛ کمپین مشترک روبیکا و ملی‌گلد آغاز شد
تمدید فرصت ثبت‌نام کتب درسی تا 30 شهریور
ابلاغ دستورالعمل جدید تنظیم بازار خودرو + جزئیات
محرومیت سنگین جام اتحادیه برای لوئیس سوارز
انتقاد از طرح مسکن 15 متری/رکود بی سابقه بازار مسکن در 50 سال اخیر
سقف وام خرید خودرو جانبازان تعیین شد
ثبت‌نام نکردن در سامانه املاک مساوی است با قبض برق نجومی
X
آگهی تبلیغاتی