×
فرهنگی
شناسه خبر : 226951
تاریخ انتشار : چهارشنبه 1404/03/14 ساعت 21:47

نورنیوز به مناسبت ۱۴ خرداد؛ سالروز تولد امام موسی صدر بررسی می‌کند؛

امام صدر، نسخه گمشده برای دینداری انسانی

شاید مهم‌ترین پرسش این باشد که چرا باید امروز، با همه بحران‌های اجتماعی و اخلاقی، دوباره به او رجوع کنیم و به روایت او از دینداری بیندیشیم؟ پاسخ کوتاه است: امام موسی صدر، الگویی است از آنچه امروز گم کرده‌ایم؛ عقلانیت، اخلاق، عدالت اجتماعی، و گفت‌وگو.

نورنیوز – گروه فرهنگی: در سالروز تولد امام موسی صدر، مردی که از حوزه علمیه قم برخاست اما مرزهای فکری و جغرافیایی را درنوردید، شاید مهم‌ترین پرسش این باشد که: چرا باید امروز، با همه بحران‌های اجتماعی و اخلاقی، دوباره به او رجوع کنیم و به روایت او از دینداری بیندیشیم؟ پاسخ کوتاه است: چون امام موسی صدر، الگویی است از آنچه ما امروز گم کرده‌ایم؛ عقلانیت، اخلاق، عدالت اجتماعی، و گفت‌وگو.

امام موسی صدر در ۱۴ خرداد ۱۳۰۷ در قم به دنیا آمد، اما تأثیر اصلی‌اش نه در ایران، که عمدتا در لبنان نمایان شد؛ جایی که او روحانیت را از منبر و مسجد، به متن جامعه و دل مردم آورد. او که در محضر مفاخر نامدار حوزه قم، همچون آیت‌الله بروجردی و علامه طباطبایی درس‌آموزی کرده بود، فقه را از عرصه فتوای فردی به صحنه عدالت اجتماعی کشاند، فلسفه و حکمت را به چاره‌سازی برای ایجاد عدالت کشاند، و ایمان را از ابزار قدرت به سلاح کرامت انسان بدل کرد.

 فقه برای عدالت، دین برای انسان

صدر از نسل روحانیانی بود که دین را نه برای تثبیت مناسبات کهنه، بلکه برای اصلاح ساختارهای فرسوده می‌خواست. در یکی از بیاناتش گفته بود: «دین برای انسان است، نه انسان برای دین. دین آمده تا به انسان عزت و کرامت ببخشد، نه آن‌که او را به زنجیر بکشد.»

او از نخستین علمای شیعه بود که به صراحت از «نقش اجتماعی فقه» سخن گفت و تأکید داشت که فقه نمی‌تواند نسبت به بیکاری، تبعیض و فقر بی‌اعتنا بماند. به همین دلیل، از همان آغاز حضورش در لبنان، پروژه نهادسازی را آغاز کرد: تأسیس مجلس اعلای شیعیان لبنان برای سازماندهی شیعیان محروم، راه‌اندازی مدارس فنی صنعتی برای آموزش مهارت‌های کاربردی، ساخت درمانگاه‌ها و مراکز خدمات اجتماعی، و ایجاد نهادهای زنان و جوانان برای مشارکت فعال‌تر اقشار فراموش‌شده. در تفکر صدر، «عدالت» فقط یک آرمان دوردست دینی نبود؛ بلکه نیرویی زنده و در دسترس برای بازسازی جامعه‌ای بود که قرن‌ها به حاشیه رانده شده بود.

 گفت‌وگو؛ شرط ایمان و نشانه دگرپذیری

یکی از مهم‌ترین میراث‌های فکری امام صدر، باور عمیق او به گفت‌وگو، خصوصا گفت‌وگوی ادیان و مذاهب بود؛ چیزی که امروز، بیش از همیشه، به آن نیاز داریم. او با مسیحیان لبنان هم‌کلام می‌شد، در کلیسا سخنرانی می‌کرد، به رهبران اهل سنت احترام می‌گذاشت، و بارها گفته بود: «وقتی به انجیل نگاه می‌کنم، گویی آیینه‌ای از قرآن می‌بینم؛ پیام، یکی است: انسان را به خدا و خدا را به انسان نزدیک کردن.» او «دیگری» را تهدید نمی‌دید، بلکه شریک در رنج، امید و حقیقت می‌دانست. شاید به همین دلیل بود که در دل لبنانی‌ها، از هر دین و مذهب، جای داشت و هنوز پس از دهه‌ها ربودن، خاطره‌اش زنده است.

در عین حال صدر برخلاف بسیاری از نخبگان مذهبی، بازیگر صرف صحنه سیاست نبود. او نه دنبال کسب قدرت بود، نه در پی کنترل جامعه. سیاست را نه عرصه رقابت قدرت‌طلبانه، بلکه ابزاری برای گسترش عدالت و آزادی می‌دانست. از همین‌رو بود که در حساس‌ترین روزهای لبنان، مردم او را مرجع اعتماد و آرامش می‌دانستند. بارها گفته بود: «سیاست اگر در خدمت کرامت انسان نباشد، سرانجام به ابزار تحقیر انسان بدل می‌شود.» این نوع نگرش، همان چیزی است که امروز در عرصه عمومی ایران به‌شدت کم‌رنگ شده است؛ جایی که انگار سیاست با مردم قهر است، و دین با عقل بیگانه.

چرا امروز به امام صدر نیاز داریم؟

جامعه ایران امروز، به رغم تمام ویژگی‌های مثبت و درخشش‌های غیرقابل انکارش، با انبوهی از بحران‌ها روبه‌روست: فرسایش سرمایه اجتماعی، رشد بی‌اعتمادی میان مردم و حاکمیت، گسترش فقر و نابرابری، و از همه مهم‌تر، سقوط اخلاق در فضای عمومی. در چنین شرایطی، بازخوانی اندیشه‌های امام موسی صدر نه صرفاً یک تکریم تاریخی، بلکه تلاشی برای «بازآفرینی مسیر نجات‌بخش دینداری رحمانی و انسانی» است. او نشان داد که می‌توان در دل سنت زیست، اما هم‌زمان با عقل و جامعه معاصر سخن گفت؛ می‌توان روحانی بود، اما در کنار فقرا ایستاد؛ می‌توان دین‌دار بود، اما از آزادی دفاع کرد.

امام صدر اگرچه از سال ۱۳۵۷ در پی سفری به لیبی ناپدید شد و هنوز سرنوشت او روشن نیست، اما آن‌چه بیش از حضور فیزیکی‌اش اهمیت دارد، راه و روش اوست؛ راهی که از قم آغاز شد، در بیروت و صور شکوفا شد، و امروز می‌تواند راه نجات ما از بن‌بست‌های اخلاقی، اجتماعی و دینی هم باشد.

هرچند امیدواری‌ها به یافتن سرنخ قابل اعتمادی از وجود امام صدر همچنان فروزان و شعله‌ور است، اما چیزی که به اندازه  بازگشت او مهم و بشارت‌آمیز است، تداوم راه او و فروزان ماندن چراغ روایتی است که او از دینداری انسان‌مدارانه و اسلام رحمانی عرضه کرد. امام صدر، راوی «اسلام به مثابه دعوت و خدمت» بود؛ چیزی که بدیل درخشانی برای اسلام خشونت‌ورز و آرزواندیش و سلطه‌طلب است. این روایت از اسلام، راهی است مبتنی بر آزادی و کرامت انسانی، حرمت نهادن به دیگری و گفت‌وگو با او، التزام به عدالت، و بالاخره دعوت به عمل صالح اجتماعی. اگر به راستی به آینده این سرزمین می‌اندیشیم، باید به این راه و روایت روی بیاوریم.   


نورنیوز
نظرات

آگهی تبلیغاتی
آخرین اخبار
وزیر کشور: امروز راهی جز توسعه حمل و نقل عمومی نداریم
بدرقه ملی پوشان کشتی به مسابقات زاگرب
هشدارمقام حزب‌الله نسبت به سونامی انسانی در لبنان
رفیع‌زاده: سامانه های سازمانی باید به پایگاههای اطلاعاتی متصل شود
اسلواکی نیروی نظامی به اوکراین اعزام نمی کند
دور سوم مذاکرات فنی ایران و آژانس در وین برگزار شد
عکس های منتخب ایران ؛ شنبه 16 شهریور 1404
ریزش پل در کربلا/تعداد مصدومان
برگزیدگان هشتاد و دومین جشنواره فیلم ونیز معرفی شدند
شهربانو منصوریان برای ششمین‌بار قهرمان جهان شد
زمان پرداخت سود سهام عدالت اعلام شد+فیلم
نورنما | لحظه تشکیل یک جزیره در میان آب‌های بی‌انتهای اقیانوس
ترکیه ادعای رسانه‌ رژیم صهیونیستی درباره تلاش آنکارا برای ترور وزیر امنیت داخلی را رد کرد
مدیرکل آموزش‌وپرورش تهران: خانواده‌ها زمان ثبت‌نام وجه پرداخت نکنند+فیلم
مودی در نشست مجمع عمومی سازمان ملل شرکت نمی‌کند
سبد غذایی؛ قافله عقب مانده درآمد
مدافع سابق تیم ملی ایتالیا در راه تهران؟
استقرار 10 «اف-35» آمریکا در کارائیب برای حمله محتمل به ونزوئلا
عراقچی: هر وقت آمریکا آمادگی مذاکره عادلانه و با احترام داشته باشد مذاکره را آغاز می‌کنیم
نحوه پرداخت خسارت وسایل منازل آسیب‌دیده در دفاع مقدس 12 روزه اعلام شد+فیلم
پرتغال(5) - ارمنستان (0) |پرتغال همچنان با ستاره 40 ساله خود می‌درخشد + خلاصه بازی
انگلیس(2) - آندورا(0) | شروعی آهسته و بی‌روح در رقابت‌های انتخابی جام جهانی + خلاصه بازی
استوری منیر الحدادی که با قرارداد 2 ساله به استقلال پیوست
دفتر اطلاع‌رسانی دولتی در غزه، فعالیت‌های نظامی » در برج‌های مسکونی را تکذیب کرد
مادورو: ونزوئلا آماده مبارزه مسلحانه در صورت حمله است
هتل‌های سبز ایران به‌زودی نشان ملی دریافت می‌کنند
پلیس راهور: حضور معلم در سرویس مدارس ممنوع شد+فیلم
زهرا کیانی نخستین طلای تالوی ایران در جهان را کسب کرد
خطوط 2 و 5 مترو تهران به هم متصل شد
تیم امید ایران(6) - گوام(0) پیروزی بی‌دردسر تیم ملی امید ایران برابر گوام + خلاصه بازی
اسلواکی اعزام نیرو به اوکراین را رد کرد
حماس:هدف نابودی کامل شهر غزه، جنایتی بی‌سابقه در تاریخ معاصر به‌شمار می‌رود
فرمان ترامپ، نقاب حمایت از جاسوسان
سازمان ملل قطعنامه همکاری با اکو را تصویب کرد
آخرین خبر از افتتاح مسیر رفت فاز 2 آزادراه تهران - شمال
متوسط عمر زنان و مردان در ایران چقدر است؟
واکنش فدراسیون فوتبال به تمسخر تیم‌ملی
سامانه اعلام قیمت خودرو مشخص شد
انتقاد تند وزارت صمت به وزارت نیرو
بادبان‌های انسانیت روی عرشه قایق‌های امید
دولت فرانسه، ادعای واشنگتن درخصوص به رسمیت شناختن کشور فلسطین را رد کرد
پرتکرارترین نام‌های زن در ایران چه نامهایی هستند؟
روند عادی‌سازی با کشورهای عربی را خدشه دار می کند
نیم کیلو طلا در انتظار کاربران؛ کمپین مشترک روبیکا و ملی‌گلد آغاز شد
تمدید فرصت ثبت‌نام کتب درسی تا 30 شهریور
ابلاغ دستورالعمل جدید تنظیم بازار خودرو + جزئیات
محرومیت سنگین جام اتحادیه برای لوئیس سوارز
انتقاد از طرح مسکن 15 متری/رکود بی سابقه بازار مسکن در 50 سال اخیر
سقف وام خرید خودرو جانبازان تعیین شد
ثبت‌نام نکردن در سامانه املاک مساوی است با قبض برق نجومی
X
آگهی تبلیغاتی