×
فرهنگی
شناسه خبر : 226951
تاریخ انتشار : چهارشنبه 1404/03/14 ساعت 21:47
امام صدر، نسخه گمشده برای دینداری انسانی

نورنیوز به مناسبت ۱۴ خرداد؛ سالروز تولد امام موسی صدر بررسی می‌کند؛

امام صدر، نسخه گمشده برای دینداری انسانی

شاید مهم‌ترین پرسش این باشد که چرا باید امروز، با همه بحران‌های اجتماعی و اخلاقی، دوباره به او رجوع کنیم و به روایت او از دینداری بیندیشیم؟ پاسخ کوتاه است: امام موسی صدر، الگویی است از آنچه امروز گم کرده‌ایم؛ عقلانیت، اخلاق، عدالت اجتماعی، و گفت‌وگو.

نورنیوز – گروه فرهنگی: در سالروز تولد امام موسی صدر، مردی که از حوزه علمیه قم برخاست اما مرزهای فکری و جغرافیایی را درنوردید، شاید مهم‌ترین پرسش این باشد که: چرا باید امروز، با همه بحران‌های اجتماعی و اخلاقی، دوباره به او رجوع کنیم و به روایت او از دینداری بیندیشیم؟ پاسخ کوتاه است: چون امام موسی صدر، الگویی است از آنچه ما امروز گم کرده‌ایم؛ عقلانیت، اخلاق، عدالت اجتماعی، و گفت‌وگو.

امام موسی صدر در ۱۴ خرداد ۱۳۰۷ در قم به دنیا آمد، اما تأثیر اصلی‌اش نه در ایران، که عمدتا در لبنان نمایان شد؛ جایی که او روحانیت را از منبر و مسجد، به متن جامعه و دل مردم آورد. او که در محضر مفاخر نامدار حوزه قم، همچون آیت‌الله بروجردی و علامه طباطبایی درس‌آموزی کرده بود، فقه را از عرصه فتوای فردی به صحنه عدالت اجتماعی کشاند، فلسفه و حکمت را به چاره‌سازی برای ایجاد عدالت کشاند، و ایمان را از ابزار قدرت به سلاح کرامت انسان بدل کرد.

 فقه برای عدالت، دین برای انسان

صدر از نسل روحانیانی بود که دین را نه برای تثبیت مناسبات کهنه، بلکه برای اصلاح ساختارهای فرسوده می‌خواست. در یکی از بیاناتش گفته بود: «دین برای انسان است، نه انسان برای دین. دین آمده تا به انسان عزت و کرامت ببخشد، نه آن‌که او را به زنجیر بکشد.»

او از نخستین علمای شیعه بود که به صراحت از «نقش اجتماعی فقه» سخن گفت و تأکید داشت که فقه نمی‌تواند نسبت به بیکاری، تبعیض و فقر بی‌اعتنا بماند. به همین دلیل، از همان آغاز حضورش در لبنان، پروژه نهادسازی را آغاز کرد: تأسیس مجلس اعلای شیعیان لبنان برای سازماندهی شیعیان محروم، راه‌اندازی مدارس فنی صنعتی برای آموزش مهارت‌های کاربردی، ساخت درمانگاه‌ها و مراکز خدمات اجتماعی، و ایجاد نهادهای زنان و جوانان برای مشارکت فعال‌تر اقشار فراموش‌شده. در تفکر صدر، «عدالت» فقط یک آرمان دوردست دینی نبود؛ بلکه نیرویی زنده و در دسترس برای بازسازی جامعه‌ای بود که قرن‌ها به حاشیه رانده شده بود.

 گفت‌وگو؛ شرط ایمان و نشانه دگرپذیری

یکی از مهم‌ترین میراث‌های فکری امام صدر، باور عمیق او به گفت‌وگو، خصوصا گفت‌وگوی ادیان و مذاهب بود؛ چیزی که امروز، بیش از همیشه، به آن نیاز داریم. او با مسیحیان لبنان هم‌کلام می‌شد، در کلیسا سخنرانی می‌کرد، به رهبران اهل سنت احترام می‌گذاشت، و بارها گفته بود: «وقتی به انجیل نگاه می‌کنم، گویی آیینه‌ای از قرآن می‌بینم؛ پیام، یکی است: انسان را به خدا و خدا را به انسان نزدیک کردن.» او «دیگری» را تهدید نمی‌دید، بلکه شریک در رنج، امید و حقیقت می‌دانست. شاید به همین دلیل بود که در دل لبنانی‌ها، از هر دین و مذهب، جای داشت و هنوز پس از دهه‌ها ربودن، خاطره‌اش زنده است.

در عین حال صدر برخلاف بسیاری از نخبگان مذهبی، بازیگر صرف صحنه سیاست نبود. او نه دنبال کسب قدرت بود، نه در پی کنترل جامعه. سیاست را نه عرصه رقابت قدرت‌طلبانه، بلکه ابزاری برای گسترش عدالت و آزادی می‌دانست. از همین‌رو بود که در حساس‌ترین روزهای لبنان، مردم او را مرجع اعتماد و آرامش می‌دانستند. بارها گفته بود: «سیاست اگر در خدمت کرامت انسان نباشد، سرانجام به ابزار تحقیر انسان بدل می‌شود.» این نوع نگرش، همان چیزی است که امروز در عرصه عمومی ایران به‌شدت کم‌رنگ شده است؛ جایی که انگار سیاست با مردم قهر است، و دین با عقل بیگانه.

چرا امروز به امام صدر نیاز داریم؟

جامعه ایران امروز، به رغم تمام ویژگی‌های مثبت و درخشش‌های غیرقابل انکارش، با انبوهی از بحران‌ها روبه‌روست: فرسایش سرمایه اجتماعی، رشد بی‌اعتمادی میان مردم و حاکمیت، گسترش فقر و نابرابری، و از همه مهم‌تر، سقوط اخلاق در فضای عمومی. در چنین شرایطی، بازخوانی اندیشه‌های امام موسی صدر نه صرفاً یک تکریم تاریخی، بلکه تلاشی برای «بازآفرینی مسیر نجات‌بخش دینداری رحمانی و انسانی» است. او نشان داد که می‌توان در دل سنت زیست، اما هم‌زمان با عقل و جامعه معاصر سخن گفت؛ می‌توان روحانی بود، اما در کنار فقرا ایستاد؛ می‌توان دین‌دار بود، اما از آزادی دفاع کرد.

امام صدر اگرچه از سال ۱۳۵۷ در پی سفری به لیبی ناپدید شد و هنوز سرنوشت او روشن نیست، اما آن‌چه بیش از حضور فیزیکی‌اش اهمیت دارد، راه و روش اوست؛ راهی که از قم آغاز شد، در بیروت و صور شکوفا شد، و امروز می‌تواند راه نجات ما از بن‌بست‌های اخلاقی، اجتماعی و دینی هم باشد.

هرچند امیدواری‌ها به یافتن سرنخ قابل اعتمادی از وجود امام صدر همچنان فروزان و شعله‌ور است، اما چیزی که به اندازه  بازگشت او مهم و بشارت‌آمیز است، تداوم راه او و فروزان ماندن چراغ روایتی است که او از دینداری انسان‌مدارانه و اسلام رحمانی عرضه کرد. امام صدر، راوی «اسلام به مثابه دعوت و خدمت» بود؛ چیزی که بدیل درخشانی برای اسلام خشونت‌ورز و آرزواندیش و سلطه‌طلب است. این روایت از اسلام، راهی است مبتنی بر آزادی و کرامت انسانی، حرمت نهادن به دیگری و گفت‌وگو با او، التزام به عدالت، و بالاخره دعوت به عمل صالح اجتماعی. اگر به راستی به آینده این سرزمین می‌اندیشیم، باید به این راه و روایت روی بیاوریم.   


نورنیوز
نظرات

آگهی تبلیغاتی
آخرین اخبار
ثبت سرعت 2.9 گیگا‌بیتی 5G همراه اول در بیرجند
دستور دادستانی برای تعیین تکلیف پارکینگ‌های متخلف تا پایان مهر
نگرانی صنعت پتروشیمی از کاهش تخصیص گاز در زمستان جاری
خیابانی در تهران به نام «فریدون شهبازیان» شد
دادن مجوز واردات برنج و نهاده‌ها به افراد خاص منجر به انحصار می‌شود
سالگرد شکست حصر آبادان؛ آغاز تغییر موازنه و بلوغ مقاومت
استقلال و پرسپولیس در لیگ برتر کشتی حضور خواهند داشت
جهش چشمگیر بورس
مرکز آمار: تورم نقطه‌ای در شهریور 45.3 درصد شد
لیگ بی رمق | 6 گل در 7 بازی هفته پنجم لیگ برتر
کرونا در راس ویروس‌های تنفسی در شهریور ماه
سامانه ارز خدماتی آبان‌ماه فعال می‌شود
دورکاری پنجشنبه‌ها در یزد تا پایان سال
اورژانس اجتماعی کمتر از 300 خودرو دارد
وزیر ارتباطات: اتصال منازل و کسب و کارها به فیبر نوری از 100 درصد عبور کرد
قیمت طلا و سکه امروز شنبه 5 مهر + جدول
سایپا پیش‌فروش جدید خود را از امروز کلید زد
قیمت دلار و سایر ارزها امروز شنبه 5 مهر 1404
بازگشت قیمت نفت به 70 دلار
واکنش مقاومت عراق به تهدیدات نتانیاهو
پزشکیان: درخواست آمریکا غیرقابل قبول است
صعود والیبال بلغارستان به فینال قهرمانی جهان
مخالفت AFC با درخواست هند برای تغییر محل دیدار با سپاهان
وزیر راه و شهرسازی: مکانیسم ماشه چیز جدیدی نداشت
جنیفر لارنس: آنچه در غزه می‌گذرد «نسل‌کشی» است
وزیر خارجه بحرین: ساختار سازمان ملل باید تغییر کند
قیمت خودرو داخلی و خارجی امروز 5 مهر1404+ جدول
ماینر غیرمجاز گزارش دهید ، 300 میلیون پاداش بگیرید
نورنما | 5مهر سالروز شکست حصر آبادان گرامی باد
اعتراف زن جوان به قتل خواستگار مجازی
اوباما خواستار تأسیس کشور مستقل فلسطینی شد
رسیدگی به اعتراضات آنلاین جریمه‌های رانندگی توسط هوش مصنوعی
امکان پرداخت کالابرگ با 2 روش
صرفه‌جویی 3.5 میلیارد دلاری در واردات کالاهای اساسی
شکست طرح آمریکا برای ساخت هزاران پهپاد برای مقابله با چین
هشدار چین به جامعه تجاری ژاپن درباره فعالیت‌های مشکوک جاسوسی
اروپا دیوار پهپادی از محل دارایی‌های مسدود شده روسیه می‌سازد
عراق: ایران بارها تاکید کرده مطلقاً قصد داشتن سلاح هسته‌ای را ندارد
لاریجانی: مقاومت مایه افتخار همه جهان اسلام است
افتتاح حساب جدید برای دارندگان بالای 10 حساب ممنوع شد
هشدار رئیس جمهور مصر: هیچ کس نمی‌تواند مصر را مورد تجاوز قرار دهد
روزنامه عبری: صندلی‌های خالی جلوی نتانیاهو جایگاه اسرائیل را نشان داد
کناره‌گیری حدادی از امور اجرایی پرسپولیس
زلنسکی خواستار موشک‌های تاماهاوک از ترامپ شد
تشکیل پرونده قضایی برای برهم‌زنندگان ‌امنیت روانی جامعه
پزشکیان: ایران به ان‌پی‌تی متعهد است
واکنش حماس به سخنرانی نتانیاهو در مجمع عمومی سازمان ملل
شهادت دو مأمور پلیس استان مرکزی در درگیری با سارقان مسلح
انفجار در مرکز داده کره‌جنوبی و اختلال در صدها سیستم دولتی + عکس
اسلامی: آژانس باید حملات به مراکز هسته‌ای ایران را محکوم می‌کرد
X
آگهی تبلیغاتی