نورنیوز-گروه بین‌الملل: ایالت بلوچستان پاکستان، یکی از مناطق همواره ناآرام این کشور، اکنون با تهدیدی جدید از سوی شاخه خراسان گروه تروریستی داعش مواجه شده است؛ تهدیدی که بنا به تحلیل محمد عامر رانا، تحلیلگر مسائل امنیتی اسلام‌آباد، نه تنها ساختار امنیتی منطقه را بیش از پیش متزلزل کرده، بلکه تنش‌های درونی میان گروه‌های مسلح بلوچ و نیروهای سلفی افراطی را نیز شعله‌ور کرده است.
عامر رانا در یادداشتی که در روزنامه داون منتشر کرده، از پیچیدگی فزاینده چشم‌انداز امنیتی بلوچستان با ورود داعش خراسان به درگیری‌های مسلحانه این منطقه سخن گفته است. بر اساس گزارش او، داعش خراسان اخیراً اعلام جنگی تمام‌عیار علیه شورشیان تجزیه‌طلب بلوچ صادر کرده و ایدئولوژی آنان را غیراسلامی خوانده است. این گروه افراطی با انتشار کتابچه‌ای رسمی، صراحتاً جنبش‌های ملی‌گرای قومی همچون جنبش تحفظ پشتون و شورای همبستگی بلوچ را هدف قرار داده و آنان را منحرف از اصول خلافت اسلامی معرفی کرده است.
افزون بر انتشار این متون، داعش خراسان با انتشار پیام‌های صوتی نیز حملات خود علیه ارتش آزادی‌بخش بلوچ را توجیه کرده است؛ از جمله درگیری خونینی که در منطقه مستونگ بلوچستان رخ داد و داعش مدعی شد که نیروهای این گروه هدف حمله شورشیان بلوچ قرار گرفته‌اند.
تحلیلگر پاکستانی یادآور می‌شود که هرچند داعش خراسان از سال ۲۰۱۴ میلادی در پاکستان حضور دارد، اما تقابل مستقیم آن با گروه‌های تجزیه‌طلب بلوچ پدیده‌ای نوظهور است. این تحول، درک تهدیدات موجود در بلوچستان را پیچیده‌تر کرده است.
داعش خراسان تا کنون در بیش از ۳۳ حمله تروریستی در بلوچستان مشارکت داشته که منجر به کشته شدن دست‌کم ۴۳۶ تن و زخمی شدن ۶۹۱ نفر دیگر شده است. اهداف این حملات، عمدتاً چهره‌های سیاسی، امنیتی، رهبران مذهبی، زیارتگاه‌ها و کلیساها بوده است.
از جمله اهداف مهم این گروه در سال‌های گذشته، چهره‌های شاخص حزب جمعیت علمای اسلام (شاخه فضل) بوده‌اند. مولانا عبدالغفور حیدری، حافظ حمدالله، مولانا عبدالواسع، و نیز عارف علوی، رئیس جمهوری پیشین پاکستان، از جمله افرادی هستند که هدف سوء قصد داعش قرار گرفته‌اند. در یکی از مرگبارترین حملات، سراج رئیسانی از حزب عوامی بلوچستان نیز در جریان کارزار انتخاباتی سال ۲۰۱۸ جان باخت.
داعش خراسان همچنین در ربایش اتباع خارجی، از جمله شهروندان چینی، نیز نقش داشته و در مناطقی چون کویته، مستونگ، قلات و خضدار حضور پررنگی از خود نشان داده است. این مناطق عمدتاً محل سکونت جوامع مذهبی بلوچ هستند که با نگرش‌های سلفی هم‌سویی بیشتری دارند.
در سال ۲۰۱۷ نیز حمله مرگبار به زیارتگاه سهوان شریف، زنگ خطر حضور سازمان‌یافته داعش در پاکستان را به صدا درآورد. پس از آن، اداره ضد تروریسم ایالت سند، وجود اردوگاه‌های آموزشی داعش در نزدیکی مرز این ایالت با بلوچستان را تأیید کرد.
عامر رانا هشدار داده است که ورود داعش خراسان به این عرصه، به معنای رویارویی مستقیم میان اسلام‌گرایان افراطی و تجزیه‌طلبان ملی‌گرا است؛ تقابلی که می‌تواند آتش خشونت را شعله‌ورتر کرده و موجب تضعیف دولت مرکزی پاکستان شود.
داعش خراسان با نگرشی افراطی، تمام گروه‌های ملی‌گرا، چه خشونت‌طلب و چه مسالمت‌جو، را منحرف از اسلام دانسته و با طالبان افغانستان و حزب جمعیت علمای اسلام نیز زاویه آشکاری دارد. این گروه، طالبان را یک جریان ملی‌گرا و حتی متحد غرب می‌خواند.
نکته مهم این است که داعش خراسان با برافراشتن پرچم مبارزه ایدئولوژیک، اکنون دیگر تنها با نیروهای حکومتی مقابله نمی‌کند، بلکه گروه‌های بومی را نیز هدف قرار می‌دهد و این باعث بروز تنش‌هایی چندلایه در جامعه بلوچستان شده است.
بر اساس تحلیل‌ها، هنوز مشخص نیست که آیا این درگیری داخلی میان گروه‌های شبه‌نظامی به نفع دولت پاکستان خواهد بود یا خیر. برخی معتقدند که تضعیف همزمان دو جریان مخالف دولت می‌تواند مفید باشد، اما بسیاری هشدار می‌دهند که این آشوب‌های جدید می‌تواند کنترل اوضاع را برای دولت و ارتش سخت‌تر کند.
در پایان، محمد عامر رانا تصریح می‌کند که داعش خراسان در پی تغییر راهبرد نیست و با تطبیق خود با شرایط جدید، محیط امنیتی بلوچستان را بیش از پیش بی‌ثبات خواهد کرد.