×
فرهنگی
شناسه خبر : 225841
تاریخ انتشار : سه‌شنبه 1404/03/06 ساعت 15:14

روایتی جامع از زندگی، علم، لقب و شهادت امام محمدتقی(ع)، نهمین پیشوای شیعیان

جوادالائمه؛ امامی که حتی دشمنان به بخشندگی‌اش اعتراف کردند

امام محمدتقی(ع)، نهمین اختر تابناک آسمان امامت، با وجود عمر کوتاه 25 ساله‌اش، الگویی بی‌نظیر از علم، اخلاق و بخشندگی بود. لقب «جوادالائمه» آیینه‌ای است از کرامت بی‌پایان او که حتی دشمنان نیز زبان به تحسینش گشودند.

نورنیوز-گروه فرهنگی: با فرارسیدن سالروز شهادت نهمین پیشوای شیعیان، امام محمدتقی(ع)، فرصتی است تا ابعاد گوناگون شخصیت این امام همام، از زندگی کوتاه اما پربرکت گرفته تا مناظرات علمی، اخلاق فردی و اجتماعی، و در نهایت لقب «جوادالائمه» را مرور کنیم؛ لقبی که نه‌تنها در میان شیعیان بلکه حتی از زبان علمای اهل سنت نیز تأیید شده است.

ولادت و دوران امامت

امام محمدتقی(ع)، فرزند امام رضا(ع) و سبط پیامبر اعظم(ص)، در دهم رجب سال ۱۹۵ هجری در مدینه متولد شد. در برخی منابع شیعی، همچون «مصباح‌المتهجد» شیخ طوسی، به صراحت به روز ولادت ایشان اشاره شده است.

آن حضرت تنها ۷ سال داشت که پس از شهادت پدر بزرگوارش، به امامت رسید. مدت امامت ایشان طبق نقل مرحوم علامه مجلسی، ۱۷ سال و چند ماه بود؛ دورانی که با خلافت مأمون، معتصم و سپس واثق عباسی هم‌زمان شد.

چرا امام محمدتقی(علیه‌السلام) را جوادالائمه می‌گویند؟

لقب «جواد» به معنای بخشنده و کریم، از جمله مشهورترین القاب امام نهم شیعیان است. برخلاف تصور رایج که این لقب تنها در متون شیعه مطرح شده، بسیاری از علمای اهل سنت نیز به این ویژگی حضرت اذعان دارند.

ذهبی، مورخ برجسته اهل سنت، درباره ایشان می‌نویسد: «کان یلقب بالجواد و بالقانع و بالمرتضی؛ او از بزرگان اهل بیت و معروف به بخشندگی بود.» حتی ابن تیمیه که به ضدیت با شیعه شهره است، ایشان را «معروف به سخاوت و بزرگواری» می‌نامد.

در منابع شیعه نیز روایاتی از کرامات ایشان نقل شده است، از جمله ماجرایی که امام با لمس برگ زیتون، آن را به سکه‌هایی نقره‌ای تبدیل کرد؛ روایتی که در کتاب «دلائل الامامه» طبری آمده و نشان‌دهنده ولایت تکوینی و احسان خاص ایشان است.

برجستگی علمی در سنین کم

یکی از مهم‌ترین ویژگی‌های امام جواد(ع)، مقام علمی بالای ایشان در سنین پایین بود. در روایتی مشهور، ابن‌ابی‌داود که از فقیهان دربار عباسی بود، نقل می‌کند که در ماجرای اجرای حد سرقت، نظریه فقهی امام به‌قدری متقن و مستدل بود که معتصم عباسی با وجود دعوت فقیهان متعدد، فتوای امام را پذیرفت.

حضرت فرمودند دست دزد باید از بند انگشتان قطع شود، نه مچ یا آرنج، چرا که دست باید برای سجده – که حقی الهی است – سالم بماند. این استدلال بر اساس سنت نبوی و آیات قرآن بود و چنان اثری داشت که خلیفه رأی فقیهان رسمی را کنار گذاشت.

ویژگی‌های اخلاقی

امام جواد(ع) در کنار مقام علمی، در اخلاق نیز الگویی برجسته بود. ایشان در یکی از فرمایش‌های مشهور خود می‌فرمایند: «مؤمن به سه چیز نیاز دارد: توفیق از سوی خدا، واعظی از درون خود، و پذیرش از کسی که او را نصیحت می‌کند.» (تحف العقول)

در حدیثی دیگر فرمودند: «بنده حقیقت ایمان را نمی‌یابد، مگر آنکه دینش را بر خواسته‌های نفسانی مقدم بدارد.» این سخنان از نگاهی عمیق و متوازن نسبت به دین، اخلاق، و مسئولیت‌پذیری در برابر جامعه حکایت دارد.

مظلومیت و شهادت

با درگذشت مأمون در سال ۲۱۸ هجری، معتصم عباسی به خلافت رسید. او از نفوذ معنوی و علمی امام جواد(ع) بیم داشت و تلاش کرد با ترفندهای مختلف، آن حضرت را زیر نظر بگیرد. سرانجام، با همکاری جعفر پسر مأمون، همسر امام یعنی ام‌الفضل را فریب دادند تا با خوراندن انگور مسموم، امام را به شهادت برساند.

امام پس از تناول آن انگور، دچار مسمومیت شدید شد و در ۲۹ ذی‌القعده سال ۲۲۰ هجری، در حالی که تنها ۲۵ سال سن داشت، به شهادت رسید. پس از شهادت، بدن مطهر حضرت در مقبره قریش بغداد (کاظمین امروزی) در کنار جد بزرگوارش امام موسی‌بن‌جعفر(ع) به خاک سپرده شد.

نفرین امام در واپسین لحظات عمر، به زودی دامان ام‌الفضل را گرفت و او به بیماری لاعلاجی دچار شد و در نهایت در فقر و فلاکت از دنیا رفت؛ سرنوشتی که نمادی از پایان خیانت و ستم بر اولیای الهی بود.

سخن پایانی

زندگی کوتاه اما پربرکت امام جواد(ع) سرشار از درس‌هایی برای امروز ماست؛ از علم و حکمت در نوجوانی، تا احسان و کرامت، و ایستادگی در برابر استبداد. لقب «جوادالائمه» تنها عنوانی ظاهری نیست، بلکه نمادی از سیره‌ای انسانی، الهی و بی‌بدیل است که در پرتو آن، چشمه‌های معرفت و بخشش همواره جاری است.


نظرات

آگهی تبلیغاتی
آخرین اخبار
مصرف بی رویه داروهای «کورتون» در ایران
رسوایی یک مقام سابق تل‌آویو در آلمان
80 درصد کاربران از VPN استفاده می‌کنند
کشور در خطر سالخوردگی جمعیت قرار دارد
آیا اوتیسم با مصرف استامینوفن مرتبط است؟
کدام اشغال؟ کدام صلح؟
ترامپ: اسرائیل با شروط من برای آتش‌بس در غزه موافقت کرد
نایب قهرمانی ووشو ایران با 10 مدال رنگارنگ
واریز مرحله دوم وام ازدواج فرزندان بازنشستگان کشوری
ماهواره‌های ظفر، پایا، کوثر و سلیمانی تا پایان سال پرتاب می‌شوند
900 نفر از حامیان فلسطین در لندن بازداشت شدند
لاپید: نتانیاهو به جای مذاکره، تخریب برج‌های غزه را انتخاب کرده است
رشد چشمگیر قیمت لوازم‌التحریر و افزایش هزینه‌های زندگی در آمریکا
اسپانیا (6) - ترکیه (0) / صدرنشینی با جشنواره ای از گل + جدول گروه E
ترامپ طرحی برای میانجی‌گری بین حماس و رژیم صهیونیستی ارائه کرد
پزشکیان: توصیه‌های رهبری نصب العین مسئولان است
نجات بیماران در آتش‌سوزی بیمارستان لقمان حکیم
نورنما | درس عبرتی که قوی مادر به مرغ دریایی مزاحم داد
دولت رویکردی همسو با رهنمودهای مقام معظم رهبری در پیش گرفته است
تبعات اقتصادی مکانیزم ماشه را بزرگ نمایی نکنیم + فیلم
توسعه روابط راهبردی ایران و عراق کلید ثبات منطقه است
نشانه‌ای دال بر از سرگیری فعالیت‌های هسته‌ای ایران وجود ندارد
سید عمار حکیم با قالیباف دیدار کرد
گزارش تصویری| دیدار رئیس‌جمهور و اعضای هیئت دولت با رهبر انقلاب
حمله پهپادی ارتش یمن به چندین هدف در جنوب اسرائیل
پزشکیان: گزارش ها حاکی از آغاز دوره خشکسالی در منطقه ما است
کاپادزه: در فینال کافا با چند غایب مهم روبه‌رو هستیم
16 شهریور شش‌تایی‌ترین روز سال برای پرسپولیس
قدردانی ویژه رهبر انقلاب از رئیس‌جمهور و دولت؛ معیشت مردم اولویت اصلی کشور است
جنایت حمله به مدرسه فارابی زیر نگاه منفعل جامعه بین‌الملل انجام شد
ایران و بازار 400 میلیارد دلاری انیمیشن
استقلال تهران رکورد گران‌ترین تیم لیگ برتر ایران را شکست
کاهش چشمگیر 25 درصدی ذخایر آبی سدهای کشور
انتقال نشست مجمع عمومی سازمان ملل از نیویورک به ژنو
زمان افتتاحیه سی و نهمین کنفرانس وحدت اسلامی اعلام شد
قربانی اسیدپاشی ضارب خود را بخشید
هشدار گروسی برای جهانی با 20 تا 25 کشور صاحب سلاح‌های اتمی
انتقاد قلعه‌نویی از برنامه‌ریزی کافا؛ نخواستیم لیگ را تعطیل کنیم
بیش از 1.1 میلیون تن کود یارانه‌ای در پنج ماه اخیر توزیع شد
زمان و مکان 3 مسابقه مهم هفته سوم لیگ برتر اعلام شد
رونمایی از جام قهرمانی کافا در تاشکند
فریبکاری آمریکا در ماجرای مذاکره بار دیگر عیان شد
بازیکنان سرباز، برای حضور در همه تیم‌ها آزاد هستند
اعتراض هزاران آمریکایی در واشنگتن علیه حضور گارد ملی + فیلم
نتانیاهو: گسترش عملیات نظامی در ورودی‌ها و داخل شهر غزه ادامه دارد
نایب قهرمانی کاراته ایران با 22 مدال رنگارنگ
مدارس حضوری و تمام‌وقت، مانند گذشته، فعالیت خواهند داشت
تأسیسات هسته‌ای ایران خط قرمز است؛ نباید ساده‌انگارانه برخورد کرد
به رسمیت شناختن کشور فلسطین «عواقب ویرانگری» به همراه دارد
عراقچی به بریتانیا، فرانسه و آلمان هشدار داد: مسیرتان را اصلاح کنید
X
آگهی تبلیغاتی