×
فرهنگی
شناسه خبر : 225204
تاریخ انتشار : جمعه 1404/03/02 ساعت 11:08
اوباش با قمه، پلیس با گلوله؛ برنده کیست؟

نورنیوز برخوردهای مسلحانه پلیس با سارقان و اوباش را بررسی می‌کند

اوباش با قمه، پلیس با گلوله؛ برنده کیست؟

مدتی است که گسترش اراذل‌گری در فضاهای عمومی به تهدیدی مستقیم علیه آرامش اجتماعی بدل شده است. به موازات این جریان، نشانه‌هایی از سیاست سختگیرانه‌تر پلیس در مقابل این ناهنجاری‌ها به چشم می‌آید. آیا «شلیک برای مهار اوباش و سارقان» به عنوان سیاست جدید انتظامی پلیس، می‌تواند به بهبود پایدار این وضعیت کمک کند یا به اعتبار پلیس لطمه می‌زند؟‌

نورنیوز- گروه فرهنگی: در هفته‌ها و ماه‌های گذشته، خبرهایی از گوشه و کنار کشور منتشر شده که حکایت از تغییر لحن و رفتار پلیس در برخورد با اراذل و اوباش دارد. اکنون دیگر خبر شلیک هوایی، شلیک به پا یا حتی تیراندازی منجر به مرگ، به بخشی از عملیات‌های عادی پلیس در مواجهه با افراد شرور تبدیل شده است. از گلشهر کرج تا خزانه تهران و از ورامین تا محله‌های جنوبی پایتخت، گویی رویکرد سخت‌گیرانه‌تری در دستور کار قرار گرفته است. اکنون این پرسش مهم مطرح است که آیا نهاد پلیس، در برخورد با جرائم و مجرمان، سیاست تازه‌ای در پیش گرفته است؟ و دیگر اینکه این سیاست جدید (به فرض وجود)، چقدر در پیشگیری از جرم و مبارزه با مجرمان خشن، می‌تواند کارآمد، مؤثر و قابل دفاع باشد؟

تحلیل رویکرد پلیس: قاطعیت یا افراط؟

آن‌گونه که از سخنان مسئولان پلیس برمی‌آید، این اقدامات بخشی از یک راهبرد کلان‌تر برای «بازگرداندن اقتدار پلیس» و «افزایش احساس امنیت عمومی» است. سردار رادان، فرمانده کل انتظامی کشور، در ماه‌های گذشته بارها بر لزوم برخورد قاطع با اراذل و اوباش تأکید کرده و گفته است: «پلیس در مواجهه با تهدیدکنندگان امنیت عمومی، به هیچ‌وجه مماشات نخواهد کرد.»

فرماندهی انتظامی تهران بزرگ نیز ضمن اعلام کاهش ۳۳ درصدی زورگیری‌ها در پایتخت، اعلام کرد که علت کاهش این جرم‌ها این است که پلیس به شدت با این افراد برخورد می‌کند و بدون شوخی به آنها شلیک می‌کنیم. سردار عباسعلی محمدیان دیروز در گفت‌وگو با ایسنا افزود:« این افراد مورد هدف گلوله قرار می گیرند و بدانند که پلیس با آنها برخورد جدی دارد. در همین ۴۸ ساعت گذشته، ۵ سارق در تهران مورد هدف گلوله پلیس قرار گرفته و دستگیر شده‌اند.»

این اظهارات از آن حکایت دارند که نهاد انتظامی کشور، رویکرد سختگیرانه‌ی جدیدی را در مقابله با اوباش و سارقان در پیش گرفته است. چنین سیاستی از منظر امنیتی، ابعاد مختلفی دارد. از یک سو، گسترش اراذل‌گری در فضاهای عمومی، قدرت‌نمایی خیابانی، چاقوکشی، زورگیری و نمایش سلاح سرد و گرم به تهدیدی مستقیم علیه آرامش اجتماعی بدل شده و بی‌تفاوتی در برابر آن می‌تواند مشروعیت و کارآمدی نظام انتظامی کشور را زیر سؤال ببرد. از این منظر، استفاده از زور، می‌تواند نشان‌دهنده قاطعیت و حاکمیت قانون باشد.

اما از سوی دیگر، شلیک گلوله، هرچند در موارد محدود، یک نقطه عطف در مناسبات شهروند-دولت به شمار می‌رود. چنین رفتاری، اگر در چارچوب مشخص، ضابطه‌مند و پاسخگو نباشد، می‌تواند به نقض حقوق شهروندان، تشویش افکار عمومی و حتی آسیب به اعتبار پلیس بینجامد. به‌ویژه در جامعه‌ای که خاطره‌ جمعی آن نسبت به استفاده از زور، حساس و گاه ملتهب است، استمرار این سیاست بدون نظارت نهادهای مستقل، نگرانی‌برانگیز خواهد بود.

در ارزیابی سیاست شلیک برای مهار اراذل، نکته کلیدی قابل طرح است که برخی از آنها مثبت و برخی دیگر منفی است. موارد زیر را می‌توان از محسنات این سیاست برشمرد:

۱. بازدارندگی کوتاه‌مدت: در صحنه‌هایی که جان مردم مستقیماً در خطر است، استفاده از سلاح گرم می‌تواند مانع بروز فجایع بزرگ‌تر شود. همین بازدارندگی فوری، یکی از نقاط قوت چنین رویکردی است.

۲. هزینه‌سازی برای اراذل: نمایش قاطعیت از سوی پلیس، می‌تواند پیامی روشن برای افراد شرور باشد که فضای عمومی کشور، جای عرض اندام نیست.

​۳.​ احساس امنیت در میان شهروندان: بخش‌هایی از جامعه که از حضور اراذل در محله‌هایشان احساس ناامنی می‌کنند، ممکن است با دیدن واکنش قاطع پلیس، احساس آرامش بیشتری داشته باشند.

اما در مقابل، برخی نکات هم وجود دارند که از جمله موارد پرسش‌برانگیز به شمار می‌آیند:

​۱. ​خطر برای شهروندان بی‌گناه: استفاده از سلاح گرم، حتی به‌صورت کنترل‌شده، در مناطق پرتراکم،‌ بعضا می‌تواند تهدیدی برای جان افراد عادی و رهگذران باشد. کوچک‌ترین اشتباه در اجرای این سیاست، چه بسا تبعات سنگینی به‌دنبال داشته باشد.

۲.​ مخدوش شدن مشروعیت پلیس در صورت افراط: اگر استفاده از گلوله عادی شود یا درست مدیریت نشود، ممکن است افکار عمومی این رفتار را سرکوبگرانه یا خودسرانه تلقی کند. در این زمینه، توجه به ظرایف اطلاع‌رسانی و تهیه پیوست رسانه‌ای ضرورت دارد.

۳. نیاز به پاسخگویی قانونی و رسانه‌ای: در نظام‌های مدرن انتظامی، استفاده از زور باید مستند، قابل حسابرسی و منطبق با رویه‌های حقوقی باشد. هر گلوله‌ای که شلیک می‌شود، باید پرونده‌ای دقیق و بررسی‌پذیر داشته باشد. امکان راستی‌آزمایی و وارسی اهالی رسانه در این موارد، از الزامات است.

تجربه جهانی در مقابله با خشونت خیابانی: گلوله آخرین راه است؟

در بررسی سیاست‌های پلیسی در سایر کشورها، به‌ویژه جوامعی که با معضل باندهای خشونت‌طلب، گروه‌های تبهکار یا آشوب‌های شهری مواجه‌اند، می‌توان دریافت که استفاده از سلاح گرم توسط پلیس، اگرچه گاهی ناگزیر است، اما همواره با قواعد سخت‌گیرانه و پاسخگویی قانونی همراه است.

در بسیاری از کشورها از جمله در آمریکا استفاده از زور مرگبار تنها در شرایطی مجاز است که «تهدیدی واقعی و قریب‌الوقوع» برای جان مأمور یا دیگر شهروندان وجود داشته باشد. با این حال، شمار بالای تیراندازی‌های پلیس باعث افزایش فشار افکار عمومی و درخواست‌های گسترده برای اصلاح این سیاست شده است.

در بریتانیا، افسران پلیس به‌طور عمومی سلاح گرم حمل نمی‌کنند و تنها واحدهای تخصصی مجاز به استفاده از آن هستند. اصل راهنما در سیاست پلیسی بریتانیا «حداقل زور لازم» است و همه مأموران موظف به طی دوره‌های آموزش مذاکره، مهار روانی و استفاده از ابزارهای غیرکشنده‌اند.

در فرانسه، آلمان، استرالیا و کانادا نیز رویه‌های سخت‌گیرانه مشابهی حاکم است. استفاده از سلاح گرم در این کشورها تنها در مواردی رخ می‌دهد که جان افراد و شهروندان در خطر مستقیم باشد و بلافاصله پس از آن نهادهای نظارتی ورود کرده و پرونده‌ها را بررسی می‌کنند.

حتی در کشورهایی با نرخ بالای جرم، نظیر برزیل و مکزیک که پلیس با کارتل‌ها و باندهای مسلح درگیر است، تمایلات فزاینده‌ای برای کاهش خشونت پلیسی و استفاده از شیوه‌های پیشگیرانه و مداخله زودهنگام وجود دارد. در مجموع، در همه این کشورها یک اصل مهم حاکم است: سلاح گرم آخرین گزینه است، نه نخستین واکنش.

چه باید کرد؟

به نظر می‌رسد برای آنکه سیاست پلیس در مقابله مسلحانه با اراذل و اوباش و سارقان، هم مؤثر باشد و هم مشروع باقی بماند، باید شروطی چند رعایت شود:

- ضابطه‌مند شدن استفاده از سلاح گرم: هر مأمور پلیسی که از اسلحه استفاده می‌کند، باید در چارچوب آموزش‌های دقیق و در شرایط قانونی مشخص و در اضطراری‌ترین شرایط ممکن،‌ به استفاده از سلاح اقدام کند.

- تشکیل نهادهای نظارتی مستقل: استفاده از گلوله باید تحت نظارت نهادهایی قرار گیرد که وابسته به خود پلیس نباشند. گزارش‌دهی عمومی درباره موارد استفاده از زور می‌تواند بخشی از این روند باشد. - افزایش مهارت‌های غیرکشنده در پلیس: استفاده از ابزارهایی مانند شوکر، گاز فلفل، گلوله‌های پلاستیکی و آموزش کنترل بحران می‌تواند جایگزین مناسبی برای شلیک مستقیم باشد.

- تقویت بُعد پیشگیرانه: ریشه‌کنی اراذل و اوباش صرفاً با شلیک گلوله ممکن نیست. نیاز به پیشگیری اجتماعی، کاهش زمینه‌های وقوع جرم، رفع چالش‌هایی همچون بیکاری، و نیز آموزش شهروندی و بازپروری مجرمان از الزامات فراموش‌شده این میدان است.

برخورد قاطع با اراذل و اوباش، اگر به‌درستی مدیریت شود، می‌تواند پیامی جدی به اخلال‌گران نظم عمومی ارسال کند و احساس امنیت را در جامعه تقویت نماید. اما این قاطعیت، نباید به قیمت کاهش شفافیت، گسترش خشونت و تخریب اعتماد عمومی تمام شود. همان‌قدر که اقتدار پلیس مهم است، پاسخ‌گویی و قانون‌مندی آن نیز باید اولویت داشته باشد. گلوله، هرچند گاهی اجتناب‌ناپذیر است، اما نمی‌تواند و نباید جایگزین اصلاحات عمیق در حوزه نظم، عدالت و پیشگیری اجتماعی شود


نظرات

آگهی تبلیغاتی
آخرین اخبار
احتمال سقوط قیمت نفت به 55 دلار
عکس های منتخب ایران، شنبه 26 مهر 1404
هاشمیان: نتیجه دیدار با خیبر عادلانه نبود
نتانیاهو با بازگشایی گذرگاه رفح مخالفت کرد
درویش استعفا کرد
احتمال دیدار ترامپ با رئیس کره شمالی قوت گرفت
ایران اقدام رژیم صهیونیستی در نقض آتش‌بس در غزه و کشتار زنان و کودکان را محکوم کرد
​​​​​​​نامه روسیه، ایران و چین درباره خاتمه قطعنامه 2231 به سازمان ملل
هاشمیان در آستانه برکناری !
هوای ناسالم تهران در روزهای آینده
پیام غریب آبادی درمورد دیپلماسی ایران و همگرایی کشورهای مستقل در دفاع از حاکمیت قانون
اعتراض به ترامپ هم‌زمان با هجدهمین روز از تعطیلی دولت
معاون رئیس‌جمهور: تعطیلی پنجشنبه‌ها فعلاً ممکن نیست
جدول لیگ برتر در هفته هفتم پس از بازی پرسپولیس
پایان 10 سالگی برجام در آینه رسانه‌های اروپا
اوربان: دیدار پوتین-ترامپ، شانس توافق درباره اوکراین را افزایش می‌دهد
آغاز بازگشایی گذرگاه رفح از دوشنبه
پزشکیان: در کنار رسیدگی به تخلفات افراد، اجازه ندهیم حقوق او تضییع شود
2-0 | سیتی بدون رودری هم درخشان است
بزرگداشت استاد محمود فرشچیان در وین؛ شاعر رنگ و عشق در خاطره‌ها ماندگار خواهد ماند
رایزنی تلفنی وزیر خارجه مصر با عراقچی، گروسی و ویتکاف
خیبر (2)- پرسپولیس (1) | پرسپولیس در دقیقه 97 تسلیم خیبر شد + خلاصه بازی
1-0 | پیکان هم در برابر آلومینیوم شکست خورد+ خلاصه بازی
کشته و زخمی شدن 210 تن در حملات پاکستان به اسپین‌بولدک افغانستان
واگذاری سایپا رسما کلید خورد
47 بار نقض آتش بس در غزه از سوی رژیم صهیونیستی
عارف: المپیک 2028 فرصت حیثیتی برای کشورمان است
چرا برای پرونده نیشکر هفت‌تپه کیفرخواست جدید صادر شده است؟
برقراری پرواز رشت- آستراخان از فردا
پیروزی پرگل تیم فوتبال نوجوانان مقابل قرقیزستان در بیشکک
زلزله‌ای به بزرگی 6.2 ریشتر جنوب فیلیپین را لرزاند
حمله پهپادی رژیم اسرائیل به جنوب لبنان
مطالبات گندمکاران تسویه شد
واکنش حماس به تشدید حملات صهیونیست ها به کرانه باختری
اخراج ژنرال ارشد چین و 8 مقام نظامی دیگر به‌اتهام فساد
جاده چالوس یکطرفه شد
دوحه مقصد مشترک هیئت‌های طالبان و پاکستان
استاد دانشگاه تهران برنده جایزه دانشمند جوان یونسکو شد
بیانیه باشگاه الریان قطر درباره وضعیت صابر کاظمی
پوتین تا بوداپست با جنگنده‌ها اسکورت می شود
هشدار هواشناسی برای 4 استان؛ احتمال وقوع سیلاب و سرمازدگی باغات
پایان رزمایش مرکب دریایی ایران و آذربایجان در باکو
درگیری بر سر ارز، به قتل صراف انجامید
اعوجاج ترامپ میان تجارت جنگ و ژست صلح
دومین حادثه دریایی امروز شنبه در سواحل یمن
100 مورد نقض حقوق بشر دوستانه را مستند کرده‌ایم
تحویل پیکر 15 شهید فلسطینی در چهارمین مرحله از تبادل
شورای عالی روستاهای دریاپایه کشور تشکیل می‌شود
ماندگاری محصولات با پرتودهی نماد استفاده از دانش هسته‌ای است
تحریم‌ها، تهدیدی خاموش اما مرگبار برای سلامت جهانی
X
آگهی تبلیغاتی