نورنیوز-گروه سیاسی: روزنامه نیویورک‌تایمز در گزارشی با اشاره به تحرکات اخیر دولت ترامپ در قبال ایران، اعلام کرد که رئیس‌جمهور آمریکا تمایل خود را برای رسیدن به توافقی با تهران پنهان نکرده و در این مسیر حاضر است از برخی خواسته‌های سنتی حزب جمهوری‌خواه عبور کند. این گزارش حاکی است که سفر ترامپ به کشورهای حاشیه خلیج فارس، نشانه‌ای روشن از تلاش او برای جلب حمایت منطقه‌ای در مسیر پیشبرد مذاکرات با ایران بوده است.
در این گزارش آمده است: در حالی که ایران در سال ۲۰۱۵ پس از سال‌ها مذاکره با قدرت‌های جهانی، برنامه هسته‌ای خود را محدود کرد، کشورهای عربی منطقه آن زمان ایران را تهدیدی جدی می‌دانستند. اما امروز و با وجود جنگ غزه، همان کشورها به دنبال آشتی و تعامل با تهران هستند تا از درگیری و بی‌ثباتی بیشتر جلوگیری کنند.
رهبران عربی در دیدار با ترامپ از او خواسته‌اند از راهکارهای دیپلماتیک استفاده کند و از گزینه نظامی اجتناب ورزد. علی واعظ، مدیر گروه بین‌المللی بحران، به نیویورک‌تایمز گفته است: «هیچ‌یک از گزینه‌های جایگزین برای منطقه خوشایند نیست؛ چه ایران دارای بمب اتمی، چه ایران بمباران‌شده.»
اما این مسیر آسان نیست. طبق گزارش نیویورک‌تایمز، ترامپ با مخالفت‌های گسترده‌ای از سوی حزب جمهوری‌خواه مواجه است. بیش از ۲۰۰ نماینده جمهوری‌خواه در کنگره با ارسال نامه‌ای به رئیس‌جمهور، خواستار برخوردی سخت‌گیرانه‌تر با ایران شده‌اند. به گفته تحلیلگران، چنانچه ترامپ توافقی با ایران امضا کند، این مسأله آزمونی جدی برای وحدت و جهت‌گیری آینده سیاست خارجی جمهوری‌خواهان خواهد بود.
در همین راستا، استیو ویتکاف، مذاکره‌کننده ارشد دولت ترامپ، گفتگوهای غیرمستقیم با تهران را هدایت می‌کند. به گزارش نیویورک‌تایمز، او اخیراً پیشنهادی مکتوب به ایران ارائه داده و از تهران خواسته پاسخ دهد. ترامپ نیز این پیشنهاد را تأیید کرده و گفته ایران می‌داند باید «فوراً» واکنش نشان دهد. با این حال، سید عباس عراقچی، وزیر امور خارجه ایران، دریافت چنین پیشنهادی را رد کرده است.
یکی از چالش‌های اصلی در مذاکرات، مسأله غنی‌سازی اورانیوم در ایران است. واعظ می‌گوید: «ویتکاف در تلاش است خواسته‌های پیچیده دو طرف را به‌گونه‌ای مدیریت کند که توافق حاصل، برد-برد باشد.» او پیشنهاد داده ایران تحت نظارت شدید، غنی‌سازی را برای مدت طولانی متوقف کند یا در مقابل تأمین سوخت هسته‌ای از بازارهای بین‌المللی، به تدریج برنامه غنی‌سازی خود را کنار بگذارد.
تحلیلگران معتقدند ترامپ ممکن است با چنین طرحی موافقت کند؛ طرحی که ضمن محدود کردن برنامه هسته‌ای ایران، تضمینی برای عدم درگیری نظامی ایجاد کند. در عین حال، پیشنهادهایی برای لغو تدریجی تحریم‌ها نیز مطرح شده تا ایران به مذاکره ترغیب شود.
اما تهران که هنوز خاطره خروج ناگهانی ترامپ از برجام در سال ۲۰۱۸ را در ذهن دارد، به دنبال تضمین‌هایی محکم برای ماندگاری توافق جدید است. برخی تحلیلگران معتقدند ایران ترجیح می‌دهد با ترامپ، که توافقی دوجانبه را پیشنهاد داده، مذاکره کند تا با دموکرات‌هایی که در قالب چندجانبه عمل می‌کنند.
در بخش دیگری از گزارش نیویورک‌تایمز به فشارهای داخلی بر ترامپ پرداخته شده است. جمهوری‌خواهان تندرو، نئوکان‌ها، و بخش‌هایی از ساختار حاکمیتی آمریکا از ترامپ می‌خواهند که تنها توافقی را بپذیرد که منجر به غیرهسته‌ای شدن کامل ایران شود. خواسته‌ای که شامل توقف کامل غنی‌سازی و برچیدن زیرساخت‌های هسته‌ای ایران است.
ولی نصر، استاد دانشگاه جان هاپکینز، در این زمینه به نیویورک‌تایمز گفت: «ترامپ در تلاش است تا میان خواسته‌های داخلی و اهداف سیاست خارجی تعادل برقرار کند.»
سوزان مالونی، عضو اندیشکده بروکینگز نیز گفت: «ترامپ واقعاً به دنبال توافق است و احتمال دارد که برخلاف مواضع سنتی حزب خود، به توافقی کمتر از خواسته‌های گذشته رضایت دهد. این موضوع نه تنها آینده سیاست خارجی او را شکل می‌دهد بلکه جهت‌گیری کلی حزب جمهوری‌خواه را نیز مشخص خواهد کرد.»
در صورت توافق اولیه میان تهران و واشنگتن، مذاکرات فنی برای نهایی شدن توافق ممکن است ماه‌ها به طول انجامد. این مذاکرات مستلزم همکاری با آژانس بین‌المللی انرژی اتمی است که مسئول اجرای معاهده عدم گسترش سلاح‌های هسته‌ای (NPT) و بازرسی‌ها در کشورهای عضو است.
در بخش پایانی گزارش، به ابتکار جدید ایران اشاره شده که پیشنهاد تشکیل کنسرسیومی از کشورهای منطقه برای غنی‌سازی اورانیوم است. این کنسرسیوم قرار است شامل کشورهای عربی از جمله عربستان سعودی و امارات متحده عربی باشد و با نظارت و همکاری آمریکا کار کند. طبق این طرح، ایران اورانیوم غنی‌شده خود را در ازای سرمایه‌گذاری به این کشورها خواهد داد.
با این حال، این طرح با خواسته ترامپ برای توقف کامل غنی‌سازی در ایران مغایرت دارد و مسأله اورانیوم غنی‌شده با درصد بالا را نیز حل نمی‌کند. همچنین، چنین طرحی کشورهای عربی را به ایران وابسته می‌سازد و احتمال پذیرش آن از سوی عربستان و امارات تنها در صورتی ممکن است که تضمین‌هایی از سوی آمریکا و حتی روسیه داده شود.
نیویورک‌تایمز نتیجه‌گیری می‌کند که ترامپ در آستانه تصمیمی تاریخی قرار دارد؛ توافق با ایران می‌تواند جایگاه او در سیاست خارجی آمریکا را بازتعریف کند، اما در عین حال آزمونی برای توانایی او در مدیریت مخالفت‌های داخلی و منطقه‌ای نیز خواهد بود.
ایسنا