نورنیوز- گروه فرهنگی: هفتاد و هشتمین دوره جشنواره فیلم کن، در حالی سه شنبه شب برگزار شد که بار دیگر ثابت کرد این جشن نه فقط رویدادی سینمایی، بلکه عرصه‌ای برای بازتاب دغدغه‌های سیاسی، اجتماعی و فرهنگی معاصر نزد اهالی سینمای جهان است. کن ۲۰۲۵ با سخنان پرشور و انتقادی رابرت دنیرو، حضور پررنگ ستارگان، و اکران فیلم‌های متنوعی از سینمای جهان آغاز شد.
طغیان هنرمند افسانه‌ای علیه ترامپ
اولین شگفتی جشنواره کن 2025 جایی رقم خورد که رابرت دنیرو برای دریافت نخل طلای افتخاری به صحنه آمد. او در سخنرانی آتشین خود، مستقیماً دونالد ترامپ را هدف گرفت و او را «رئیس‌جمهور بی‌فرهنگ آمریکا» خواند. دنیرو در میان تشویق‌های ممتد حضار گفت: «ما باید اکنون اقدام کنیم. بدون خشونت، اما با شور و اشتیاق فراوان و عزم راسخ. وقت آن است که هر کسی که به آزادی اهمیت می‌دهد، سازماندهی کند، اعتراض کند و وقتی انتخابات برگزار می‌شود، رأی دهد. امشب و در ۱۱ روز آینده، ما با تجلیل از هنر در این جشنواره باشکوه، قدرت و تعهد خود را نشان می‌دهیم.» سخنان او لحظه‌ای از جشنواره را به فضای کارزار انتخاباتی و مقاومت فرهنگی تبدیل کرد. پیام او واضح بود: «سینما نه‌فقط ابزاری برای سرگرمی، که سنگری برای دفاع از دموکراسی است.»
لئوناردو دیکاپریو که این جایزه را به دنیرو اهدا کرد، ضمن یادآوری نقش‌های درخشان او در فیلم‌هایی چون راننده تاکسی و گاو خشمگین، بر وجوه اجتماعی شخصیتش تأکید کرد: «چه وقتی پای دوستانش در میان باشد، چه خانواده‌اش، چه برای مبارزه برای دموکراسی یا حمایت از هنر فیلمسازی، او همیشه حاضر است» این لحظات، ترکیبی از ادای احترام، موضع‌گیری سیاسی و انسجام نسل‌های مختلف در برابر چالش‌های معاصر را در قلب جشنواره به نمایش گذاشت.
ژولیت بینوش، بازیگر برجسته فرانسوی و رئیس هیئت داوران امسال هم در سخنرانی آغازین خود، مستقیماً به فجایع جهانی اشاره کرد. او با نگاهی شاعرانه، از رنج‌هایی گفت که در گوشه کنار جهان، از جمله غزه، در جریان است: «جنگ، بدبختی، تغییرات اقلیمی و زن‌ستیزی بدوی، شیاطین وحشی‌گری ما هستند. بادهای درد چنان سهمگین هستند که ضعیف‌ترین آدم‌ها از گروگان‌ها تا زندانیان، در احساس وحشتناک رهاشدگی و بی‌تفاوتی می‌میرند. در برابر عظمت این طوفان، ما باید لطافت را به دنیا بیاوریم.» سخنان بینوش، صحنه جشنواره را به مجالی برای بیان همدلی انسانی تبدیل کرد.
فیلم افتتاحیه و یک آغاز تارانتینویی
کمدی موزیکال فرانسوی «یک روز ترک کن» که فیلم افتتاحیه امسال بود، تشویق ۵ دقیقه‌ای حضار را برانگیخت؛ هرچند طبق سنت سال‌های اخیر، بسیاری از فیلم‌های افتتاحیه زود از یاد می‌روند. در لحظه‌ای نمادین، کوئنتین تارانتینو با شور همیشگی‌اش، صحنه را به‌دست گرفت و پیش از پرتاب میکروفون به هوا، اعلام کرد: «کن رسماً افتتاح شد!» در مراسم افتتاحیه، چهره‌هایی مانند کوئنتین تارانتینو، شان بیکر، اوا لونگوریا، جولیا گارنر، هایدی کلوم و الساندرا آمبروسیو از فرش قرمز عبور کردند، اما تام کروز که برای اکران جدیدترین قسمت «ماموریت غیرممکن» در کن حضور دارد، دیده نشد. لوران لافیت، مجری مراسم، با طعنه‌ای به ایلان ماسک گفت:«یک بازیگر فقط موجودی خودشیفته نیست که فیلم خودش را نگاه می‌کند، در حالی که چشمش به موبایلش است… حسد و نفرتی دارد، انگار دارد به یک تسلا نگاه می‌کند!»
امسال در بخش رقابتی، حضور نام‌هایی چون آری آستر با ادینگتون، جولیا دوکورنو با آلفا، اسپایک لی با بالاترین و پایین‌ترین، و الیور هرمانوس با تاریخ صدا، سطح رقابت را بالا برده است. فیلم «ارزش احساسی» از یواخیم تریر نیز یکی از آثار تحسین‌شده تا این‌جای کار است.
فهرست آثار بخش رقابتی (نخل طلا) امسال از این قرار است:
«آلفا» (Alpha) به کارگردانی ژولیا دوکورنو
«پرونده 137» (Case 137) به کارگردانی دومینیک مول
«ادینگتون» (Eddington) به کارگردانی آری آستر
«عقاب‌های قلعه» (Eagles of the Republic) به کارگردانی طارق صالح
«بمیر عشق من» (Die, My Love) به کارگردانی لین رمزی
«بیرون» (Fuori) به کارگردانی ماریو مارتونه
«تاریخچه صدا» (The History of Sound) به کارگردانی الیور هرمانوس
«یک تصادف ساده» به کارگردانی جعفر پناهی
«خواهر کوچک» (The Little Sister) به کارگردانی حفصیه حرزی
«مغز متفکر» (The Mastermind) به کارگردانی کلی رایکارد
«موج نو» (Nouvelle Vague) به کارگردانی ریچارد لینکلیتر
«طرح فنیقی» (The Phoenician Scheme) به کارگردانی وس اندرسن
«رنوار» (Renoir) به کارگردانی چی هایاکاوا
«رومریا» (Romería) به کارگردانی کارلا سیمون
«مامور مخفی» (The Secret Agent) به کارگردانی کلبر مندونسا فیلیو
«ارزش عاطفی» (Sentimental Value) به کارگردانی یواکیم تری‌یر
«صراط» (Sirat) به کارگردانی اولیور لاشه
«صدای سقوط» (Sound of Falling) به کارگردانی ماشا شیلینسکی
«دو دادستان» (Two Prosecutors) به کارگردانی سرگئی لوزنیتسا
«مادران جوان» (Young Mothers) به کارگردانی برادران داردن
«زن و بچه» به کارگردانی سعید روستایی
«رستاخیز» (Résurrection) به کارگردانی بی گان
سایه سیاست: تهدید ترامپ و واکنش سینماگران
کمتر از یک هفته پیش از جشنواره، ترامپ از اعمال تعرفه ۱۰۰ درصدی بر فیلم‌های خارجی سخن گفت؛ تهدیدی که می‌تواند سینمای مستقل و اروپایی را تضعیف کند. هرچند او بعداً عقب نشست، اما این موضع، در سخنان دنیرو و جو کلی جشنواره نیز بازتاب یافت.
افتتاحیه امسال کن، تلفیقی از هیجان سینمایی، ابراز وجود سیاسی، اعتراض اجتماعی و احساسات انسانی بود. در حالی که ستارگان بر فرش قرمز درخشیدند، صداهایی از عمق دردهای بشری نیز در کاخ جشنواره طنین انداخت. جشنواره امسال، بیش از هر زمان، نشان داد که هنر، در مواجهه با آشوب جهان، سکوت نمی‌کند.