×
سیاسی
شناسه خبر : 223687
تاریخ انتشار : دوشنبه 1404/02/22 ساعت 09:03

احمد زیدآبادی

دشواری مذاکرات و نیاز به ابتکارات تازه

سخنگوی وزارت خارجۀ ایران دور چهارم مذاکرات ایران و آمریکا در مسقط را «دشوار» و «مفید» توصیف کرده است.

نورنیوز-گروه اجتماعی :   سخنگوی وزارت خارجۀ ایران دور چهارم مذاکرات ایران و آمریکا در مسقط را «دشوار» و «مفید» توصیف کرده است. او «مفید» بودن مذاکرات را به شناخت بهتر دو طرف از مواضع یکدیگر مربوط دانسته که نوعی تعارف دیپلماتیک برای پرهیز از به کارگیری افراطی واژه‌های منفی قلمداد می‌شود. با این حساب، روشن است که با دور چهارم مذاکرات، دو طرف وارد موضوعات سخت و دشوار شده‌اند و جز شفاف شدن مواضع یکدیگر، پیشرفتی به دست نیامده است.

مقام‌های آمریکایی به‌خصوص استیو ویتکاف مذاکره‌کنندۀ ارشد آن کشور، از ابتدای شروع مذاکرات، مواضع دوپهلو و مبهمی در مورد غنی‌سازی اورانیوم در خاک ایران مطرح کردند که سبب گمراهی برخی محافل داخلی و بین‌المللی شد. ویتکاف در ابتدای امر به گونه‌ای سخن گفت که گویی دولت ترامپ حق ایران برای غنی‌سازی اورانیوم در سطح مصرف غیرنظامی را به رسمیت شناخته و مشکل عمدتاً به مکانیسم نظارتی مربوط می‌شود.

با گذشت زمان اما مقام‌های بلندپایۀ دولت ترامپ از جمله شخص ویتکاف، زبان خود را شفاف کردند و بر ضرورت برچیدن صنعت غنی‌سازی و تعطیلی تأسیسات اصفهان و نطنز و فردو به عنوان بخشی از توافقنامۀ احتمالی بین دو کشور اصرار کردند. در مقابل، طرف ایرانی، حفظ صنعت غنی‌سازی را به عنوان خط قرمزی اعلام کرد که عبور از آن در دستور کار جمهوری اسلامی نیست. با این زمینه، مشخص بود که دور چهارم مذاکرات دیپلمات‌های ایران و آمریکا در مسقط به «صخرۀ محکم» برخورد می‌کند و برخلاف سه دور گذشته، خبری از پیشرفت آن منتشر نمی‌شود.

اکنون دو طرف گویا ازمواضع و دامنۀ مانور و انعطاف یکدیگر آگاه شده‌اند و قرار است پادشاهی عمان به عنوان میزبان مذاکرات، تاریخ دور پنجم مذاکرات را به اطلاع آنها برساند. واضح است که اگر تهران و واشنگتن بر مواضع اعلام شدۀ خود در مورد غنی‌سازی اورانیوم در خاک ایران اصرار ورزند و هیچگونه انعطافی در این باره از خود نشان ندهند، مذاکرات به شکست می‌انجامد و دوره‌ای از بالاگرفتن تشنجی بی‌سابقه و چه‌بسا رویارویی همه‌جانبه آغاز می‌شود. برای اجتناب از رویارویی، جست‌وجوی راه‌های تازه و ارائۀ ابتکارات بن‌بست‌شکن ضروری است.

یکی از این ابتکارات، پیشنهاد تشکیل یک کنسرسیوم منطقه‌ای یا بین‌المللی به منظور ادامۀ غنی‌سازی اورانیوم در خاک ایران با نظارت آژانس بین‌المللی انرژی اتمی است. در واقع با تجمیع تأسیسات غنی‌سازی ایران و انتقال آن به یکی از جزایر ایرانی در خلیج‌فارس و مشارکت دادن کشورهای عرب و دیگر بازیگران جهانی در آن، می‌توان به فرمول مرضی‌الطرفینی دست یافت که توافق را ممکن سازد. چنین طرحی مستلزم مقدماتی است که تمایل ایران و آمریکا  برای خروج از دایرۀ خصومتِ متقابل و ارادۀ تهران و کشورهای عرب منطقه برای دستیابی به نظامی از همکاری‌های همه‌جانبه، بخش اصلی آن است.

این تحول از سطح «گفتمان» آغاز و به عملیاتی شدن ختم می‌شود. به نظر می‌رسد در سیاست داخلی ایران به‌رغم پاره‌ای علائم و نشانه‌ها، هیچگونه آمادگی برای تحول گفتمانی مبتنی بر ضرورت رفع تشنج با آمریکا دیده نمی‌شود و بسیاری از بلندگوهای رسمی همچنان تداوم خصومت با آمریکا را به عنوان اصلی ثابت و تغییرناپذیر مورد تأکید قرار می‌دهند. به هر حال، اگر جمهوری اسلامی خواهان پشت سرگذاشتن منازعۀ کنونی از راه دیپلماتیک است، این مقصود با میدان‌داری سیاسی نیروهایی که هویت خود را بر تداوم ابدی تعارض همه‌جانبه با دولت آمریکا استوار کرده‌اند به دست نمی‌آید. واقعیت این است که بعد از عملیات 7 اکتبر حماس علیه اسرائیل، خاورمیانه دستخوش تغییرات بسیار جدی شده است.

توازن قوا دیگر آن توازن قوای مرسوم نیست. ترامپ در سفرش به عربستان قصد دارد تا به توازن تازه رسمیت بخشد. گفته می‌شود او در عربستان با رهبران سعودی و لبنان و سوریه و دولت خودگردان فلسطین در یک جلسۀ مشترک شرکت خواهد کرد. چنین ترکیبی از حضور رهبران پنج کشور در کنار یکدیگر، هم بی‌سابقه و هم نشانۀ تغییرات ژرف در خاورمیانه است. تنها وجه خوشایند این رویداد برای جمهوری اسلامی، انزوای نسبی بنیامین نتانیاهو در این فضاست. کشورهای عرب به جد از سیاست‌های فوق افراطی دولت نتانیاهو نگران شده‌اند و برای مهار آن، کمک و دخالت ترامپ را طلب می‌کنند.

همین موضوع آنها را به تمایل به سمت بهبود رابطه با ایران سوق داده است.  حقیقت این است که نتانیاهو برای جمهوری اسلامی همواره تهدید و فرصتی توأمان بوده است. تهدیدش همانا تلاش بی‌وقفه برای وقوع جنگ بین ایران و آمریکاست. فرصتش اما ایجاد مانع در جهت همگرایی اسرائیل و دنیای عرب به قصد انزوای ایران است. نشانه‌ها حکایت از این دارد که عمر دولت نتانیاهو به ماه‌های پایانی خود نزدیک می‌شود.

به احتمال زیاد او به زودی مجبور به انحلال کنست و اعلام برگزاری انتخابات زودهنگام خواهد شد. با سقوط دولت نتانیاهو، وجه تهدیدآمیز سیاست او علیه ایران توسط هر دولت جایگزین ادامه خواهد یافت، اما وجه فرصتِ او یعنی عدم همگرایی کشورهای عرب و اسرائیل برای جمهوری اسلامی از بین خواهد رفت. از این رو، افق تحولات منطقه بسیار متفاوت از آن چیزی است که در داخل ایران ترسیم می‌شود. به همین دلیل لازم است که در پشت میز مذاکره با آمریکا ابتکارات بکر و تازه‌ای برای حصول به توافق مطرح شود. با ذهنیت کلیشه‌ای مرسوم توافق حاصل‌شدنی نیست.


نظرات

آگهی تبلیغاتی
آخرین اخبار
وضعیت آب و هوا امروز جمعه 14 شهریور 1404
همکاری OpenAI و Broadcom برای ساخت تراشه اختصاصی
تحول در فناوری پوشیدنی‌ها؛ کشی که گرمای بدن را به برق تبدیل می‌کند
اسطوره شیرجه آمریکا مدال‌های المپیکش را برای تأمین هزینه‌هایش حراج کرد
مصرف پروتئین حیوانی و کاهش اندک مرگ‌ومیر ناشی از سرطان
جزئیات قیمت و حافظه آیفون 17 ایر فاش شد
آزمایش سه‌دقیقه‌ای جدید، شناسایی زودهنگام آلزایمر را ممکن می‌کند
اسفنج‌های خوراکی برای لاغری؛ نوآوری تازه دانشمندان چینی
ستاره نامدار تنیس که سرطان را شکست داد
کمپین تبلیغاتی رژیم صهیونیستی با کمک گوگل
مدودف: روسیه تهدید نمی‌کند اما باید رویکردهای نظامی مرزی را بازنگری کند
صدراعظم آلمان: اروپا همچنان به کمک آمریکا وابسته است
پایان خاموشی ها با راه اندازی نیروگاه های خورشیدی
دولت با اعطای اختیارات جدید، مسیر سرمایه‌گذاری در استان‌ها را تسهیل می‌کند
مسئول آمریکایی: نتایج جلسه کابینه لبنان تا حدی مثبت بود
هشدار وزیر آمریکایی به هند درباره همکاری با روسیه و چین
پروازهای باکو -تهران فردا از سر گرفته می‌شود
فراتحلیل و فرامتن سفر رئیس جمهور محترم ایران به چین و اجلاس شانگهای
درویش: با وجود فشارها، پرسپولیس آماده ادامه رقابت‌هاست
عکس های منتخب جهان، 5 سپتامبر 2025
ولایتی: شانگهای در آینده نقش اول را در تعیین سرنوشت جهان دارد
قتل مشکوک پدر 77 ساله؛ بازداشت پسر به اتهام قتل
ایران و ازبکستان برای دومین بار در فینال کافا رودررو می‌شوند
واکنش روسیه به حمایت از قطعنامه پیشنهادی ایران در آژانس انرژی اتمی
اردن و قطر اظهارات نتانیاهو درباره کوچ اجباری فلسطینی‌ها را محکوم کردند
وزیر آموزش و پرورش: برگزاری المپیادهای مدرسه‌ای راهی برای کشف استعدادهای ورزشی است
برگزاری تمرین تاکتیکی تیم ملی زیر نظر قلعه‌نویی در ازبکستان
دومین بانک بزرگ روسیه در ایران افتتاح می شود
تلاش آمریکا برای جاسوسی از رهبر کره شمالی شکست خورد
اتمام تعمیرات اساسی سکوهای فاز یک پارس جنوبی
خلبان، پرواز قشم-تهران را به سلامت فرود آورد
انتقاد عراقچی از سکوت کرکننده غرب نسبت به توسعه هسته‌ای رژیم اسرائیل
تعطیلی دوباره راکتور هسته‌ای در فرانسه به دلیل هجوم عروس‌های دریایی
اروگوئه، کلمبیا و پاراگوئه بلیت جام جهانی را رزرو کردند
واکنش نتانیاهو به بیانیه وزارت خارجه مصر درباره کوچاندن مردم غزه
افت نرخ ارز، قیمت سکه را کاهشی کرد
رئیس پیشین صداوسیما: تا تغییر ساختار، رفع فیلترینگ امکان‌پذیر نیست
اتحادیه اروپا بر استمرار دیپلماسی با ایران تاکید کرد
سفارت روسیه: فروش دارایی‌های روسیه از سوی انگلیس غیرقانونی است
مصر خواستار آتش‌بس فوری و خروج نیروهای اسرائیلی از غزه شد
عدالت مالیاتی در دستور کار؛ حذف مالیات برای اقشار کم‌درآمد
اعتراف ترامپ به عقب‌نشینی آمریکا در برابر چین، روسیه و هند
استقبال زلنسکی از موضع پوتین درباره عضویت اوکراین در اتحادیه اروپا
فنلاند حمایت خود را از راه‌حل دو کشوری در مسئله فلسطین اعلام کرد
هفت افتخار جهانی ایران در کمتر از 2 ماه
نشست فوق‌العاده برخط سران بریکس دوشنبه برگزار می‌شود
بیانیه حماس در واکنش به دستور وزیر جنگ رژیم صهیونیستی برای تشدید بمباران غزه
سفر هیات 5 نفره افغانستان به ایران برای حل مشکلات هویتی افغان‌ها
نظم ترامپ؛ جهان شرکت، آمریکا مدیرعامل!
وضعیت بحرانی کیفیت هوا در 11 شهر خوزستان
X
آگهی تبلیغاتی