×
سیاسی
شناسه خبر : 222678
تاریخ انتشار : یکشنبه 1404/02/14 ساعت 09:21
نگاهی به همه بدعهدی‌های آمریکا در مذاکرات

رضا رحمتی

نگاهی به همه بدعهدی‌های آمریکا در مذاکرات

11 اردیبهشت از جانب طرف عمانی اعلام شد مذاکرات ایران-آمریکا به تعویق افتاده است. بلافاصله طرف عمانی (وزیر خارجه عمان) در پیامی در شبکه اجتماعی ایکس اعلام کرد: «به ‌دلایل لجستیکی، نشست برنامه‌ریزی‌شده میان ایالات متحده و ایران که قرار بود شنبه در رم برگزار شود، به تعویق افتاد». وی همچنین اضافه کرد: «تاریخ جدید این مذاکرات پس از توافق متقابل اعلام خواهد شد».

نورنیوز-گروه سیاسی: این یادداشت به بهانه این اتفاق به برخی از عناصری که می‌تواند مذاکرات 2 طرف را دچار اختلال کند، خواهد پرداخت. نگاهی به تاریخ مذاکرات ایران و آمریکا که از همان سال‌های ابتدایی انقلاب تاکنون وجود داشته است، نشان‌دهنده این است که 2 طرف نسبت به یکدیگر با حساسیت‌هایی مواجه شده‌اند. مذاکرات مستقیم و غیرمستقیم ایران و آمریکا، بعد از انقلاب از موافقتنامه الجزایر در سال 1981 شروع شد و آخرین آن نیز دور سوم مذاکرات ایران و آمریکا با حضور سیدعباس عراقچی، وزیر امور خارجه ایران و استیو ویتکاف، فرستاده ویژه آمریکا بود. این یادداشت تلاش خواهد کرد موفقیت‌هایی را که 2 طرف در مذاکرات به دست آورده‌اند از یک سو و ناکامی‌های هر یک از 2 طرف را به اقتضای هر یک از ادوار مذاکرات مورد بررسی قرار دهد. آنچه از مجموع مسائل مربوط به مذاکرات ایران - آمریکا در تاریخ بعد از انقلاب مشهود است که اتفاقا مذاکرات زیادی را بین 2 طرف رقم ‌زده است، اینکه عامل تخریب همه مذاکرات (منظور مذاکرات ناکام است)، منافع بازیگران مخرب در درون آمریکا یا بازیگران مخرب همپیمان آمریکا بوده است. به بیان دیگر شاید مهم‌ترین عنصری که می‌تواند در نقش مخرب یا اخلالگر مذاکرات عمل کند، منافع بازیگران مخرب است. 

1- موافقتنامه الجزایر

توافق الجزایر را می‌توان موفق‌ترین نمونه روابط مبتنی بر مذاکره بین ایران و آمریکا از اول انقلاب تاکنون دانست. توافق الجزایر به قراردادی است که در انتهای مذاکرات بین ایران و آمریکا با وساطت الجزایر انجام شد و در تاریخ 19 ژانویه سال 1981 به امضای طرفین رسید. این توافق بعد از ماجرای سفارت آمریکا و متعاقبا قطع روابط دیپلماتیک و اقتصادی بین 2 کشور و بلوکه شدن اموال و دارایی‌های ایران توسط ایالات متحده و شکست آمریکا در عملیات نظامی (پنجه عقاب) علیه ایران به دست آمد. طرف ایرانی مذاکره‌کننده در مذاکرات الجزایر، بهزاد نبوی، معاون اجرایی شهید رجایی بود. 
از جانب آمریکا نیز وارن کریستوفر، قائم‌مقام وزیر خارجه ایالات متحده و از جانب الجزایر محمد صدیق بن یحیی، وزیر خارجه این کشور در مذاکرات شرکت داشتند. 

2- مذاکرات مک‌فارلین 

خرداد 1365 جیمز مک‌فارلین، مشاور امنیت ملی رونالد ریگان به‌ صورت محرمانه با یک هواپیمای حامل سلاح به تهران سفر کرد. مذاکره با مک‌فارلین را فریدون وردی‌نژاد از مسؤولان حفاظت اطلاعات سپاه و محسن کنگرلو، مشاور نخست‌وزیر و یکی از نمایندگان مجلس بر عهده داشتند. محتوای مذاکرات تامین سلاح و آزادی آمریکایی‌ها در لبنان بود. مک‌فارلین در یک وضعیت پوششی و به عنوان یک ایرلندی به ایران سفر کرده بود. هیات آمریکایی پس از 4 روز معطلی و بدون آنکه به تفاهمی برسد، پس از دریافت گذرنامه‌های خود و تخلیه قطعات یدکی داخل هواپیما در 7 خرداد 1365 ایران را ترک کردند. شاید عمده دلیل عدم موفقیت این مذاکرات را بتوان در احساسات انقلابی اوایل انقلاب برای تحقیر طرف آمریکایی دنبال کرد. البته بحث منطقی که در این بین وجود داشت، این بود که در حالی که بسیاری از ادوات نظامی خریداری شده ایران (از دوره قبل از انقلاب) در دست آمریکاست و نسبت به احاله آن به ایران تخلف شده است و آمریکایی‌ها در ارسال اموال و دارایی‌های نظامی ایران کوتاهی می‌کنند، بحث مک‌فارلین برای دادن سلاح به ایران صرفا برای درگیر ماندن ایران در یک جنگ فرسایشی با عراق است و نه دست دوستی آمریکایی‌ها به سمت ایران. 

3- مذاکرات «کاهش تنش» در زمان بیل کلینتون - محمدخاتمی

سومین تلاش آمریکایی‌ها برای مذاکره با ایران را باید مذاکرات «کاهش تنش» در دوره دولت اصلاحات دانست. انتخابات 2 خرداد 1376 و متعاقبا سیاست تنش‌زدایی دولت وقت ایران (دولت اصلاحات) سبب شد تغییرات گسترده‌ای در سیاست خارجی دولت ایران اتفاق افتد. تغییر فضای سیاست داخلی در ایران، همراه با تغییرات در سیاست داخلی آمریکا بود. در ایالات متحده، انتخاب کلینتون سبب شد صدای تنش‌زدایی دولت سیدمحمد خاتمی به گوش طرف آمریکایی برسد و آن را به عنوان حسن‌نیتی برای شروع یک روند جدید بین 2 کشور قلمداد کند. در این بین مادلین آلبرایت حتی پا را پیش گذاشته و نسبت به رفتار دولت متبوعش در قبل از انقلاب اسلامی عذرخواهی کرد و گفت: «آمریکا از رژیم شاه پشتیبانی می‌کرد. ضرورت‌های جنگ سرد، سیاست‌ها و فعالیت‌های آمریکا را شکل می‌داد که تعداد زیادی از ایرانیان از آن متنفر بودند، لذا با چنین سابقه‌ای عکس‌العمل ایرانی‌ها قابل درک است». آلبرایت از دولت ایران خواست به نقشه راه منتهی به عادی‌سازی روابط به آمریکا بپیوندد. در ادامه بیل کلینتون نیز همین رویه آلبرایت را ادامه داد و گفت: «ایرانی‌ها حق دارند به خاطر آنچه کشور من یا فرهنگ من یا متحدان امروزی ایالات متحده ۵۰ یا ۶۰ یا ۱۰۰ یا ۱۵۰ سال پیش به سر کشورشان آورده‌اند عصبانی باشند اما این مساله غیر از این است که گفته شود ما کافریم و آنها برگزیده خداوند هستند». آمریکایی‌ها حتی ادعا کردند برای استقرار کنسولگری در تهران برای تسهیل صدور ویزای ایرانیان آمادگی دارند اما این سخنان دیری نپایید و آمریکایی‌ها به بهانه انفجارهای تیر 1375 (ژوئن 1996) و کشته شدن 19 آمریکایی در انفجار برج‌های «الخبر»، با ایراد اتهامات بی‌اساس علیه سپاه پاسداران، در حالی که بارها گفته شده بود القاعده مسؤول این انفجار بوده است، موجب بهت بسیاری از تحلیلگران شدند. 

4- مذاکرات مستقیم ایران - آمریکا درباره افغانستان و عراق

بعد از روی کار آمدن جرج بوش، روابط ایران و آمریکا در وضعیت بسیار پیچیده‌تری قرار گرفت. آمریکا با حمله به 2 همسایه شرقی و غربی ایران و با استفاده از بهانه‌ای که گروهک منافقین با ادعای «افشای اسناد هسته‌ای» علیه ایران مطرح کرده بود و اجماع بین‌المللی علیه کشورمان به وجود آورد، در حقیقت 8 سال روابط دشوار 2 کشور را دنبال کرد. با این حال مذاکراتی بین 2 طرف درباره عراق و افغانستان شکل گرفت. بعدها محمدجواد ظریف از آن تحت عنوان مذاکرات مستقیم با آمریکایی‌ها در کنفرانس بن آلمان در نوابر سال 2001 برای پیدا کردن جایگزینی برای نظام بعد از طالبان یاد کرد. 

5- مذاکرات مستقیم هسته‌ای در دوره روحانی - اوباما

شاید طولانی‌ترین مذاکرات مستقیم بین ایران و آمریکا را باید مذاکرات مربوط به برجام قلمداد کرد؛ چندین دور مذاکره مستقیم بین جان کری، وزیر خارجه آمریکا و محمدجواد ظریف، وزیر امور خارجه ایران که منتهی به برنامه جامع اقدام مشترک بین ایران و 1+5 و حتی گفت‌وگوی تلفنی بین باراک اوباما، رئیس‌جمهور آمریکا و حسن روحانی، رئیس‌جمهور ایران شد. البته با روی کار ترامپ و اعمال نفوذ صهیونیست‌ها بر ترامپ و دکترین سیاست خارجی او، خروج وی از این توافق، دیوار بی‌اعتمادی بین 2 طرف را بلندتر از هر زمانی در تاریخ بعد از انقلاب اسلامی کرد.

6- مذاکره غیرمستقیم در دوره پزشکیان -ترامپ

دور دوم ریاست‌جمهوری ترامپ با ابتکار «حل و فصل اختلافات 2 طرف» به وسیله ترامپ و با نوشتن نامه از سوی وی به رهبر انقلاب شروع شد. با پاسخ ایران به نامه ترامپ، عملا مذاکرات بین ایران و آمریکا با وساطت عمان شروع شد. این مذاکرات با 2 محور محدودسازی غنی‌سازی توسط ایران از یک سو و رفع تحریم‌های ایالات متحده علیه ایران از سوی دیگر پیش رفته است؛ مذاکراتی که تاکنون 3 دور آن انجام شده و در آستانه دور چهارم برگزاری آن، صحبت‌ها از تعویق آن به دلایل فنی می‌شود.


نظرات

آگهی تبلیغاتی
آخرین اخبار
سود سهام عدالت برای چه کسانی واریز نخواهد شد؟
وضعیت آب و هوا امروز یکشنبه 6 مهر 1404 + وضعیت استان‌ها
رئیس الحشدالشعبی: از تهدیدها هراسی نداریم و به دفاع از عراق پایبند هستیم
تعدیل نیرو و تعطیلی ده‌ها شعبه استارباکس در آمریکا و کانادا
اخراج تیم دوچرخه سواری رژیم اسرائیل از مسابقه تور ایتالیا
سرنوشت مرگبار دو قاتل بعد از بخشیده شدن
مسکو: اسنپ‌بک فاقد اعتبار و قطعنامه 2231 همچنان معتبر است
اعلام اسامی داوران دیدار استقلال و المحرق بحرین
توئیت عبری رهبر معظم انقلاب: نظام خبیث صهیونی منزوی‌ترین و منفورترین دولت دنیاست
ادعای وزیر خارجه آلمان علیه ایران در سازمان ملل
تکذیب شایعه دستور شورای عالی امنیت ملی برای تعیین جانشین مقامات
نورنما | 6 مهر سالروز شهادت سید حسن نصرالله
آلمان برای مقابله با تهدید پهپادها آماده می‌شود
نورنما | واقعیتی تلخ در طنز امیرحسین قیاسی...
سفیر سابق آمریکا: اسرائیل به دنبال تجزیه ایران و ترکیه است
ادامه بهانه جویی تیم هندی؛ درخواست بازی بی طرف !
سخنگوی سپاه: هدف دشمن در هر دو جنگ‌ تحمیلی تجزیه ایران بود
استقرار تیپ نظامی ناتو در مرز با روسیه
کشته و زخمی شدن 89 نفر زیر دست و پا در هند
امید به صعود تیم ملی ایران در جام جهانی 2026
عراقچی: دنبال توافق عادلانه هستیم
هشدار به صهیونیست‌ها: ایرانی‌ها پشت خط هستند
ترامپ به دنبال ارسال نیروی نظامی به پورتلند
عامل مجازی گروهک‌های تروریستی در کرمان دستگیر شد
زلنسکی: از اسرائیل سامانه پاتریوت دریافت کردیم
سید الحوثی: حسن نصرالله کابوس صهیونیست‌ها بود
رشد صددرصدی اعتبارات بخش گردشگری
هشدار مجدد عراقچی نسبت به پیامدهای فعال‌سازی مکانیزم ماشه
لاوروف: بازگرداندن تحریم‌ها علیه ایران و استفاده از مکانیسم پس‌گشت غیرقانونی است
ابزار خوشحالی پاشینیان از صلح ارمنستان ـ آذربایجان
المیادین آخرین تصویر از شهید سیدحسن نصرالله را منتشر کرد
کوثری: ایران برنامه‌های موشکی و هسته‌ای را کنار نمی‌گذارد
جدول لیگ برتر پس از اتمام بازی های هفته پنجم
پیکان برابر چادرملو متوقف شد
پزشکیان: سفر به نیویورک فرصتی برای تبیین مواضع ایران در سطح جهانی بود
واردات خودرو در 6 ماه اول سال برابر صفر
جمهوری اسلامی ایران همواره حامی لبنان مقتدر و عزتمند است
شرح وظایف جدید در شرایط بن‌بست دیپلماسی
حال سعید پیردوست رو به بهبود است
آژیر خطر برای ترامپ؛ رشد چشمگیر نارضایتی در پایگاه جمهوری‌خواهان
شیخ نعیم قاسم: راه و روش سید حسن نصرالله جاودان است/هرگز خلع‌سلاح مقاومت را نمی‌پذیریم
جاده چالوس یکطرفه شد
دکتر پزشکیان در بازگشت از نیویورک وارد تهران شد
رئیس جمهور لهستان: آماده گشودن فصل نوینی در مناسبات تاریخی و فرهنگی با ایران هستیم
مسدود شدن 4 میلیارد دلار کمک‌‌های خارجی آمریکا
سود سهام عدالت تا آخر هفته واریز می شود
عراقچی: تهدید علیه حاکمیت ملی و تمامیت سرزمینی ونزوئلا را محکوم می‌کنیم
سقف خرید و نگهداری تتر محدود شد
بهره‌برداری فاز نهایی‌ انتقال آب سد طالقان به کرج و تهران‌ تا نیمه مهرماه
لاریجانی با نخست وزیر لبنان دیدار کرد
X
آگهی تبلیغاتی