نورنیوز-گروه سیاسی: نظم جهانی در وضعیت انقلابی و آستانه دگرگون‌ساز و راند پایانی خود قرار دارد. در این وضعیت انتروپی سیستم در بحرانی‌ترین شرایط و بازی‌گردانان و بازیگران سرنوشت‌ساز این صحنه جهانی در التهاب و سراسیمگی برای تعیین سرنوشت و جایگاه حداقل نیم‌قرنی آینده خود هستند.
به تحقیق این شرایط تاریخی به حکم تاریخ و سنت و منطق، سقوط‌ها و صعود‌های بسیار مهمی را به‌خود خواهد دید. در این میان ایران برای اولین‌بار نه یک بازی‌خورده یا یک بازیگر حاشیه‌ایی بلکه به حکم کنشگری راهبردی در وضعیتی قرار گرفته که می‌تواند دولت- ملت ایران را در مسیر تاریخی متفاوت از گذشته متاخر قرار دهد و هم نظم جهانی درحال برآمدن به ویژه در جبهه غرب آسیا به سرنوشت او گره‌خورده است. در این میان برنامه هسته‌ایی ایران یکی از کانون‌های داغ و راهبردی و قلب تپنده و تعیین کننده در چنین مسیری می‌باشد.
با این مقدمه اینجانب حسب تکلیف ملی و به عنوان یک کارشناس امنیت ملی نقطه نظرات خودم در خصوص منازعه هسته‌ایی را در ۲ بخش ملاحظات راهبردی و چارچوبه طرح پیشنهادی" با کارشناسان و نخبگان کشور به اشتراک می‌گذارم.
️ملاحظات راهبردی
۱.باید دستیابی به توافق بر سر صنعت هسته‌ایی ایران به یک پروژه جنگی تبدیل شود. یعنی توافق نه از سر استیصال و یا رفع تکلیف و یا شد که شد و نشد که نشد بلکه به عنوان یک هدف جنگی با خطوط مشخص شامل به رسمیت شناخته‌شدن صنعت هسته‌ایی صلح‌آمیز غیر نظامی و بومی ایران باشد. برای این منظور باید همه سلاح‌های ترکیبی ایران به ویژه سایبری، نظامی، دیپلماتیک، اطلاعاتی، ژئوپلیتیک، رسانه‌ایی یا روی میز و یا درحال کارکردن باشد.
۲. باید رفع تحریم پیامد یک توافق هسته‌ایی باشد و نه بخشی از آن. در این راستا بکار گیری استراتژی‌های بیشتر در برابر بیشتر یا کمتر در برابر کمتر یا بیشتر در برابر کمتر مبتنی بر دوگانه امتیاز هسته‌ایی در برابر امتیاز رفع تحریم استراتژی‌های آزموده شده ناموفق بوده‌است. ورود به این استراتژی به مانند ورود به چاه ویل است. که هر دو طرف را وارد هزارتوی تحریم‌ها و مجادله بی‌پایان بر سر بده‌بستان هسته‌ایی - تحریم خواهد نمود. لذا استراتژی توافق کلی مبتنی بر به رسمیت شناخته شدن صنعت هسته‌ایی صلح‌آمیز و غیر نظامی ایران که نظام تحریم‌ها را به لحاظ حقوقی و سیاسی و یا فنی ناموجه و غیر ممکن می‌سازد بهترین گزینه است.
۳. باید ج.ا ایران با مکانیزم‌های موثر و باور‌پذیر امریکا را مجاب نموده و قید گردد چه در حین مذاکرات و چه پس از توافق هرگونه حمله مسلحانه توسط آمریکا یا متحدین آن به ویژه رژیم صهیونیستی به زیرساخت‌ها و دارایی‌های حیاتی به ویژه هسته‌ایی، حق ایران بر ترک میز مذاکرات و یا خروج از توافق را محفوظ خواهد داشت و ج.ا ایران پاسخ آن را در سراسر خاورمیانه به ویژه در خلیج فارس و سرزمین های متخاصم خواهد داد. بر این اساس و با عنایت به ملاحظه دوم نیروهای مسلح ایران باید در سرتاسر خلیج فارس و دریای عمان یگان‌های زمینی، دریایی و موشکی و واکنش سریع خود را در وضعیت آماده جنگی نگاه دارد.
۴. اکتبر ۲۰۲۵ روز پایان برجام و روز انتقال است. مطابق با برجام در چنین روزی قطعنامه های ضد ایرانی مرتبط با برنامه هسته‌ایی لغو خواهد شد، اتحادیه اروپا موظف است تحریم‌های مرتبط را به‌طور کامل پایان دهد، سقف ذخایر اورانیوم غنی‌شده ۳/۶۷ برداشته می‌شود، محدودیت‌های نوع و تعداد سانتریفیوژها برداشته می‌شود، محدودیت تحقیق و توسعه بر روی سانتریفیوژها برداشته می‌شود و محدودیت تبدیل فردو به تاسیسات غنی‌سازی برداشته می‌شود. اینها دستاوردهای بزرگی است که حتما می‌بایست در توافق جدید به شکل مناسب حقوقی لحاظ گردد. یعنی توافق جدید حداکثر می‌تواند یک برجام پلاس با اندکی اضافات و اصلاحات باشد.
۵. تا زمانیکه منازعه هسته‌ایی ایران در وضعیت بحرانی قرار دارد یعنی حداقل تا پایان سال جاری اقتصاد ایران باید در وضعیت یک اقتصاد جنگی قرار داشته باشد. در اقتصاد جنگی هرگونه شوک درمانی و طرح‌های تحول اقتصادی یا اجتماعی عمیق که بخش عمده ظرفیت و انرژی نظام اجرایی و امنیتی کشور را در خدمت خود خواهد گرفت مردود است. همچنین در اقتصاد جنگی اولویت با تامین منابع برای نیاز‌های اساسی جامعه است، تورم با وسواس کنترل گردد، موجودی ذخایر استراتژیک کنترل و تقویت گردد، انعطاف پذیری در زنجیره تامین به ویژه مسیرها و کانال‌های جایگزین مبادلات مالی و تجاری، نظارت فنی تر بر بازار و داشتن طرح فوق العاده برای جلوگیری از احتکار در شرایط فوق العاده، حفظ نیروی کار و جلوگیری از اخراج‌های دسته جمعی و پرهیز از هر اقدام یا سیاستی که منجر به تنش اجتماعی می‌گردد
۶.مذاکرات و حل و فصل مسائل فنی نه تنها در زمان مذاکره بلکه پس از توافق ضروری است. در این چارچوب رعایت این موارد لازم است؛ اول مذاکرات مستقیم فنی بر غیر مستقیم مرجح است زیرا مذاکرات فنی پر از مجادله و بحث‌های رفت و برگشتی سریع است. دوم هیاتهای کارشناسی فنی دو طرف به‌صورت تمام وقت به ویژه تا پایان مذاکرات در عمان مستقر باشند و هر روز تا پایان کار جلسات کارشناسی فعال باشد. سوم همین هیاتهای کارشناسی به صورت دائمی (Permanant Delegation ) مسئولیت حل و فصل اختلافات و چالش‌های فنی را پس از توافق با استقرار در آژانس برعهده گیرند.
️چارچوبه طرح پیشنهادی
۱. از میان انواع معاهدات و توافق‌های حقوقی مرسوم در آمریکا معاهدات و توافق‌های اجرایی- کنگره‌ایی موسوم به Congresional- EXecutive Agreement متناسب و متضمن توافق پایدار و یک راه‌حل سریع و ساده برای پایان دادن به مناقشه هسته‌ایی میان آمریکا و ایران است.این توافق‌‌نامه با مذاکره رئیس جمهور یا نمایندگان او با طرف مقابل شروع می‌شود و با اجماع ساده کنگره یعنی رای نصف بعلاوه یک به تصویب کنگره خواهد رسید. این نوع توافق در سلسله مراتب حقوقی هم ردیف قانون فدرال است و می‌تواند قوانین قبلی کنگره را اصلاح یا لغو کند و پس از تصویب به عنوان قانون فدرال اجرایی شده و الزام آور است و تحت کنوانسیون وین درباره حقوق معاهدات نیز (۱۹۶۷) الزام‌آور است و قابلیت رجوع به محاکم بین‌المللی را دارد.
۲. قید کردن دامنه توافق، تعهدات ایران، تعهدات امریکا، نظام نظارت و راستی‌آزمایی هسته‌ایی ایران، تجارت هسته‌ایی و غیر هسته‌ایی دوجانبه، مدت زمان توافق و تامین و خسارات مربوط به فسخ یک‌طرفه توافق و قید به رسمیت شناختن حقوق و تعهدات هسته‌ایی ایران ذیل برجام مگر مواردی که با این توافق تکمیل یا اصلاح می‌گردد در توافق ضروری است.
۳. در بخش تعهدات آمریکا لغو تحریم‌های اولیه و ثانویه ذیل توافق از طریق قانون جدید آمریکا مشابه Hyde Act به صورت خودکار و دائمی و مکانیزم‌های جلوگیری از بازگشت تحریم‌ها لازم است.
۴.ذیل تعهدات ایران غنی سازی سوخت برای راکتورها تا ۳/۶۷ به میزان مورد نیاز راکتورهای نیروگاهی فعال ایران و غنی سازی سوخت ۲۰ درصد با مقدار محدود شده سالانه برای امور تحقیقاتی و صنعتی
۵. ذیل نظام راستی آزمایی هسته‌ایی ایران با تعهد ایران به غیر نظامی نگاه داشتن صنعت هسته‌ایی خود و پرهیز از تولید سلاح هسته‌ایی و پذیرش نظارت پیشرفته تحت نظر آژانس بین‌المللی انرژی اتمی و از طریق اجرای داوطلبانه پروتکل الحاقی و کد اصلاحی ۳.۱ و فناوری‌های دیجیتال و حسگرها و دوربین‌های برخط و بازرسی‌های سرزده با اطلاع ۲۴ ساعته
۶. در بخش تجارت دو جانبه راه‌اندازی کانال مالی میان طرفین پیشنهاد می‌شود. کانال مالی ایران و آمریکا تحت قوانین سوئیس و با قید الزام در انجام تراکنش‌های هسته‌ایی دلاری از کانال مذکور و باز بودن این کانال برای تراکنش‌های دلاری تجاری غیر هسته‌ایی ایران مادام که امکان بازگشت ایران به چرخه مالی جهانی و سیستم سوئیفت فراهم نیامده است و همچنین امکان ارائه خدمات اعتبارات اسنادی و تسویه حساب و انتقال وجوه تجارت هسته‌ایی و غیر هسته‌ایی از این کانال و مدیریت سرمایه گذاری های مشترک و ارائه خدمات تخصصی مالی مانند فاینانس پروژه و ضمانت‌نامه‌های بانکی و انتشار اوراق قرضه پروژه.
۷. در بخش تجارت دو جانبه راه‌اندازی کنسرسیوم تجاری ایران و آمریکا به عنوان نهاد مشترک و ثبت شده در اتاق بازرگانی بین‌المللی مستقر در دوبی
۸. ایجاد مکانیزم داوری و حل اختلاف ۴ لایه شامل؛ هیات فنی کارشناسی هسته‌ایی دائمی ایران و امریکا مستقر در آژانس برای حل و فصل اختلافات فنی مورد توافق دو طرف، ایجاد مکانیزم حل اختلاف زیر نظر آژانس و مکانیزم‌های رجوع به محاکم بین‌المللی و راه‌اندازی صندوق ضمانت توافق و نقض تعهدات مبتنی بر رای داوری.