نور نیوز – گروه اجتماعی: در قلب پایتخت، جایی که روزانه هزاران نفر برای درمان به بیمارستان‌ها مراجعه می‌کنند، زنگ خطر ایمنی به صدا درآمده است. زنگ خطری که سال گذشته با حریق مرگبار بیمارستان قائم رشت به صدا در آمد و این حقیقت تلخ را فاش کرد که بسیاری از مراکز درمانی کشور به دلیل قدیمی بودن و ساخت و سازهای غیرمجاز فاقد ایمنی لازم هستند.
البته واقعیت تلخ ایمن نبودن مراکز درمانی از تیرماه سال 99 و با آتش سوزی مرگبار همراه با انفجار کپسول های اکسیژن در کلینیک سینا اطهر نمایان شد. در آن حادثه ۱۹ نفر جان خود را از دست دادند. علت آن حادثه نشتی گاز و انفجار کپسول‌های اکسیژن و نبود سیستم اطفای حریق اعلام شد. سال جدید نیز این واقعیت تلخ با آتش سوزی درمانگاه مشیریه بیشتر نمایان شد.
این مرکز درمانی به دلیل ساخت و سازهای غیر اصولی طعمه حریق شد و سه نفر کشته و 18 نفر نیز زخمی شدند. درمانگاهی که سال گذشته اخطار ایمنی گرفته و نامش در فهرست درمانگاه‌های با خطر بسیار زیاد در منطقه ۱۵ تهران قرار داشت. چند روز بعد از این حادثه مرگبار بود که رییس کمیته ایمنی و مدیریت بحران شورای اسلامی شهر تهران فاش کرد که از 162 مرکز درمانی پایتخت فقط 13 مرکز تاییدیه ایمنی از آتش نشانی را دارند .
همچنین انتشار گزارشی از سوی سازمان آتش‌نشانی و شورای اسلامی شهر تهران نشان می‌دهد بسیاری از مراکز درمانی در این کلان‌شهر، فاقد استانداردهای ایمنی هستند؛ موضوعی که در صورت وقوع حادثه‌ای چون زلزله، آتش‌سوزی یا حتی قطعی برق، می‌تواند به بحرانی انسانی بدل شود. در این میان 4 بیمارستان اصلی پایتخت که روزانه صدها نفر به آن مراجعه می کنند هنوز مجوزهای لازم ایمنی را دریافت نکرده اند. اگرچه افشای نام بیمارستان‌های ناایمن ممکن است نگرانی عمومی ایجاد کند، اما پنهان‌کاری در این زمینه به مراتب خطرناک‌تر است .
فقط 13 مرکز درمانی ایمنی دارند
اواسط سال 1401 بود که فهرست بیمارستان‌هایی که در میان اسامی ساختمان‌های پرخطر تهران بودند از سوی معاون حقوق عامه و پیشگیری از وقوع جرم دادستانی کل کشور منتشر شد. بیمارستان‌های حضرت رسول اکرم (ص)، امام خمینی (ره)، لولاگر، طرفه، سینا، بوعلی، شهدای یافت‌آباد و فیاض‌بخش، بیمارستان‌هایی بودند که نام‌شان از سوی مرجع قضائی اعلام شد. با ورود دستگاه قضایی قرار شد ایمن شدن این بیمارستان ها به شکل جدی در دستور کار قرار گیرد.
اکنون بعد از گذشت سه سال طبق اعلام رئیس کمیته ایمنی و مدیریت بحران شورای شهر تهران، از میان ۱۲۰ بیمارستان فعال در پایتخت که با احتساب کلینیک‌های بزرگ به ۱۶۲ مرکز درمانی می‌رسند، تنها ۱۳ مرکز موفق به دریافت تاییدیه ایمنی از سازمان آتش‌نشانی شده‌اند.
دکتر ناصر امانی رئیس کمیته ایمنی و مدیریت بحران شورای شهر تهران در جلسه شورای شهر با اعلام خطر نسبت به وضعیت مراکز درمانی گفت : «ما با شرایطی مواجه هستیم که در آن فقط ۸ درصد از مراکز درمانی تهران توانسته‌اند تاییدیه رسمی ایمنی دریافت کنند. این یک هشدار جدی برای مدیریت شهری و دستگاه‌های مسئول در حوزه سلامت است.»
چهار بیمارستان مهم در فهرست بحرانی‌ها
چهار بیمارستان بزرگ، مهم و پرتردد تهران نیز در فهرست ساختمان‌های ناایمن و بحرانی قرار گرفته‌اند. برخی از آن‌ها جزو پرمراجعه‌ترین مراکز درمانی هستند. مدیرعامل سازمان آتش‌نشانی تهران با معرفی این چهار بیمارستان اعلام کرد : « براساس آمارهای موجود اکنون بیمارستان‌های سینا، یافت‌آباد، امام خمینی (ره) و رسول اکرم (ص) به عنوان چهار بیمارستان ناایمن تهران محسوب می‌شوند. ساختمان‌های درمانی تهران وضعیت ناهنجاری در سال‌های گذشته داشتند که شاید به این موضوع پرداخته نشده بود.
اکنون چهار بیمارستان در سطح اول هشدار ایمنی قرار دارند. اگرچه برخی اقدامات ابتدایی برای بهبود شرایط انجام شده، اما هنوز فاصله زیادی تا استانداردهای لازم وجود دارد.» در این میان دو بیمارستان فیاض بخش و بوعلی موفق شدند با اجرای پروتکل های ایمنی که از سوی کارشناسان آتش نشانی اعلام شده بود خودشان را از فهرست ساختمان های ناایمن و بحرانی خارج کنند. به گفته مسئولان آتش‌نشانی، این بیمارستان ها با اصلاح مسیرهای فرار اضطراری، نصب سامانه اعلام و اطفای حریق، و بازآموزی کادر درمان، اکنون در وضعیت ایمن قرار دارند.
بی توجهی و نبود بودجه برای ایمن سازی
علی نیک رفتار کارشناس ایمنی و حوادث در گفت و گو با نور نیوز درباره اینکه چرا بسیاری از مراکز درمانی و به خصوص چهار بیمارستان بزرگ شهر تهران در وضعیت بحرانی ایمنی قرار دارند گفت: «متاسفانه مراکز درمانی دولتی از نظر وضعیت ایمنی در سطح خوبی قرار ندارند. این بیمارستان ها که وابسته به بودجه دولتی هستند به دلیل کمبود بودجه، مسایل مربوط به ایمنی بیمارستان و یا درمانگاه را چندان در اولویت قرار نمی دهند وترجیح می دهند این بودجه را صرف خرید دستگاه های پزشکی و تجهیزات اولیه کنند.
این وضعیت در شهرهای کوچک و کم برخوردار به مراتب بدتر است . در برخی از مراکزدرمانی حتی مسیرهای خروج اضطراری یا وجود ندارد یا مسدود شده و از آن به عنوان انباری استفاده می شود. این درحالی است که بیمارستان باید یکی از امن ترین فضاهای عمومی در مواقع بحران باشد.»
وی ادامه داد:« یکی از چالش های مهم نبود بودجه کافی برای ارتقای ایمنی و نوسازی سیستم های برق و تهویه است. موضوع مهمی که علت بسیاری از حریق‌ها است و یک جرقه کوچک و اتصالی می‌تواند بیمارستان و یا مرکز درمانی را به آتش بکشد.
همچنین آموزش و آمادگی کارکنان در مواجهه با شرایط بحرانی موضوع مهمی است که در این مراکز جدی گرفته نمی‌شود و بارها شاهد بودیم که نبود دانش اولیه در کنترل حوادث خسارات را چندین برابر کرده است. موضوعی که در حریق مرکز درمانی مشیریه شاهد آن بودیم و اگر پرسنل این مرکز آموزش دیده بودند می توانستند با یک کپسول از گسترش آتش جلوگیری کنند تا شاهد مرگ سه شهروند تهرانی نباشیم.»
هزینه بر بودن ایمن سازی بیمارستان ها و مراکز دولتی موضوعی است که مدیرکل منابع فیزیکی وزارت بهداشت به آن تاکید می کند. مهندس امیر ساکی چندی قبل با اعلام اینکه حدود ۷۰ درصد ساختمان‌های درمانی یا همان بیمارستان‌ها، در کشور فرسوده‌اند گفت: « باید توجه کرد که در برخی از بیمارستان‌ها به دلیل ساختار قدیمی امکان تامین ایمنی حریق با استانداردهای جدید مقدور نیست.
از طرفی تامین ایمنی حریق بیمارستان‌ها که مورد تایید سازمان آتش نشانی قرار گیرد، برای بسیاری از بیمارستان‌ها به‌ویژه بیمارستان‌های دولتی هزینه‌بر بوده که سازمان برنامه و بودجه باید اقدام جدی در این زمینه انجام دهد. وزارت بهداشت بارها و بارها از سازمان برنامه و بودجه برای ایجاد ردیف اختصاصی تامین ایمنی در بیمارستان‌های موجود، به‌ویژه ایمنی حریق و بازسازی و نوسازی سیستم‌های تاسیساتی بیمارستانی که از نقاط آسیب‌رسان در این زمینه است، درخواست داشته و باید پیگیری شود.»
۷۸ بیمارستان در مسیر ایمن‌سازی
آمارها نشان می‌دهد که ۷۸ مرکز درمانی و بیمارستانی در حال طی مراحل دریافت تاییدیه ایمنی هستند. این فرآیند شامل بررسی سیستم‌های اعلام و اطفای حریق، ایمنی سازهای، خروج اضطراری، دسترسی خودروهای امدادی و آموزش پرسنل است. با این حال، هنوز تعداد قابل توجهی از بیمارستان‌ها حتی وارد این مسیر نشده‌اند. رئیس کمیته ایمنی شورای شهر در این زمینه با اعلام هشدار گفت: « تعداد زیادی از مراکز درمانی هیچ‌گونه مراجعه‌ای به سازمان آتش‌نشانی برای دریافت مشاوره یا تاییدیه نداشته‌اند. این کوتاهی در صورت بروز حادثه می‌تواند فاجعه‌بار باشد.
بحران ایمنی در بیمارستان های کشور
نگرانی‌ها فقط به تهران محدود نمی‌شود. آمارهای حوادث رخ داده نشان می‌دهد که در بسیاری از شهرستان‌ها نیز وضعیت ایمنی بیمارستان‌ها مناسب نیست. سوال اساسی این است که تا کی قرار است هشدارها نادیده گرفته شود و این حوادث تلخ رخ دهد؟ در شهرستان‌هایی چون ری، اسلامشهر، شهریار و ورامین، بسیاری از بیمارستان‌ها با مشکلات زیرساختی جدی مواجه‌اند.
این موضوع در مواقع بحرانی، می‌تواند جان بیماران و کادر درمان را به خطر بیندازد. بحران ایمنی در بیمارستان ها و مراکز درمانی در دیگر شهرها نیز مشهود است. حریق آبان ماه 1400 بیمارستان حضرت علی اصغر شیراز ، آتش سوزی بیمارستان شریعتی اصفهان در اردیبشهت ۱۴۰۲، حریق بیمارستان کاشانی اصفهان در بهمن ۱۴۰۲ و تلخ‌ترین حادثه، حریق بیمارستان قائم رشت درخرداد ۱۴۰۳ که باعث مرگ 10 بیمار شد، از جمله حوادث مرگبار مراکز درمانی دیگر شهر ها هستند که در بازه زمانی چند ساله در کشور رخ داده است.
بررسی کارشناسان نشان می دهد وضعیت ایمنی در برخی از مراکز درمانی دولتی در برخی از شهرستان ها به مراتب بدتر از تهران است به طوری که حتی اصول اولیه ایمنی نیز رعایت نشده است.