نورنیوز _ گروه سیاسی: در شرایطی که مذاکرات غیرمستقیم میان ایران و آمریکا در جریان است، جمهوری اسلامی ایران با رویکردی چندلایه و متنوع، تلاش می‌کند ظرفیت‌های دیپلماتیک خود را به حداکثر برساند. سفرهای سید عباس عراقچی به مسکو و پکن با پیام رهبری، اعلام آمادگی برای رایزنی مستقیم با سه کشور اروپایی عضو برجام، سفر گروسی به تهران و نیز رایزنی‌های مستمر با کشورهای حوزه خلیج فارس به ویژه سفر وزیر دفاع عربستان سعودی به تهران، همگی نشانه‌هایی از سیاستی حساب‌شده برای حفظ ابتکار عمل در عرصه بین‌المللی هستند. این مجموعه اقدامات، بازتابی از درک صحیح ایران نسبت به پیچیدگی تحولات ژئوپلیتیک و ضرورت تحکیم فرصت‌ها در لحظات حساس به شمار می‌رود.
تحکیم جایگاه با دیپلماسی چندلایه
جهان امروز با تغییرات سریع و غیرقابل پیش‌بینی ژئوپلیتیکی روبه‌روست. در چنین فضایی، دیپلماسی تک‌بعدی پاسخگوی نیازهای کشورها نیست. ایران با توسعه دیپلماسی چندلایه، نه تنها در مذاکرات غیرمستقیم با آمریکا حضور دارد، بلکه با فعالسازی مسیرهای موازی، قدرت چانه‌زنی خود را ارتقاء می‌بخشد. سفر عراقچی به چین و روسیه و انتقال پیام‌های مهم در بالاترین سطح، نمایانگر تلاش برای بهره‌گیری از فرصت‌های موجود در شرق و همزمان متوازن‌سازی روابط با غرب است. ایران با این ابتکارات می‌کوشد دامنه انتخاب‌های استراتژیک خود را گسترش داده و مانع از قفل شدن مذاکرات در یک مسیر محدود شود.
نگاه راهبردی به شرق؛ بیش از یک تاکتیک
تعامل با چین و روسیه در سیاست خارجی ایران، فراتر از نیازهای مقطعی یا پاسخ به فشارهای غرب تعریف شده است. این همکاری‌ها بر مبنای اشتراک منافع بلندمدت، تقویت چندجانبه‌گرایی و مقابله با یک‌جانبه‌گرایی غربی پی‌ریزی شده‌اند. سفرهای اخیر به مسکو و پکن، افزون بر تحکیم روابط دوجانبه، پیام آشکاری برای بازیگران بین‌المللی به همراه دارد: ایران تنها به مذاکرات با آمریکا یا اروپا اکتفا نمی‌کند و در پی ایجاد بلوک‌های حمایتی در سطح جهانی است. چنین نگاهی، ظرفیت ایران برای مدیریت تحولات بین‌المللی را به طرز معناداری افزایش داده و امکان شکل‌دهی به معادلات منطقه‌ای را نیز فراهم می‌کند.
اروپا؛ فرصتی برای بازتعریف نقش
در کنار تعامل فعال با شرق، ایران با هوشمندی مسیرهای ارتباطی با اروپا را نیز زنده نگه داشته است. پیشنهاد سفر به سه کشور اروپایی عضو برجام و ارسال پیام‌های دیپلماتیک به مقامات اروپایی، حاکی از این درک عمیق است که اروپا، علیرغم ضعف‌های ساختاری در استقلال تصمیم‌گیری از آمریکا، همچنان می‌تواند در شکل‌دهی به روندهای بین‌المللی نقش‌آفرین باشد. در عین حال، پیوند میان مذاکرات غیرمستقیم در مسقط و رم با دیپلماسی موازی در شرق و خلیج فارس، به ایران این امکان را داده است که از اروپا به عنوان یک میانجی بالقوه یا یک نیروی متوازن‌کننده بهره گیرد.
دیپلماسی منطقه‌ای؛ تثبیت جایگاه در نظم جدید
بُعد دیگری از تحرکات اخیر ایران، توجه ویژه به محیط پیرامونی و منطقه‌ای است. سفر وزیر دفاع عربستان به تهران و افزایش تماس‌ها با کشورهای حاشیه خلیج فارس، نشانه‌هایی از تلاش ایران برای بازتعریف نظم منطقه‌ای با محوریت همکاری و کاهش تنش است. ایران می‌کوشد با ایجاد سازوکارهای ارتباطی مؤثر با همسایگان عرب خود، فضا را برای خنثی‌سازی فشارهای خارجی و تحکیم جایگاه خود در منطقه هموار کند. این تلاش‌ها، همسو با رویکرد کلی جمهوری اسلامی در تبدیل تهدیدات منطقه‌ای به فرصت‌های استراتژیک ارزیابی می‌شود.
ابتکار عمل در لحظه‌های حساس
ایران با فعالسازی دیپلماسی چندلایه و موازی، نشان داده که از یک سیاست خارجی انفعالی فاصله گرفته و در جهت ابتکار عمل گام برداشته است. این رویکرد، نه تنها دست ایران را در مذاکرات با آمریکا و اروپا قوی‌تر می‌کند، بلکه امکان بهره‌برداری از ظرفیت‌های جهانی برای ارتقاء موقعیت ملی را نیز افزایش می‌دهد. در دورانی که سرعت تحولات سیاسی و امنیتی بیشتر شده، ایران با این سیاست، فرصت‌های جدیدی را برای خود خلق کرده است؛ فرصت‌هایی که اگر با دقت و استمرار پیگیری شوند، می‌توانند نقطه عطفی در مسیر تثبیت جایگاه جمهوری اسلامی در نظم بین‌المللی آینده باشند.