نورنیوز-گروه سیاسی: در حالی‌که تنها چند روز تا آغاز دور دوم مذاکرات غیرمستقیم میان ایران و آمریکا باقی مانده، ناو هواپیمابر «کارل وینسون» به همراه ناوگروه همراهش وارد فاز عملیاتی در شمال شرقی سقطری شده است. این اقدام، به‌ویژه در آستانه گفت‌وگوهایی که قرار است شنبه آینده در مسقط برگزار شود، بیش از آنکه یک مانور دریایی معمولی تلقی شود، به‌مثابه یک اقدام نمادین و هشدارآمیز با پیام سیاسی بسیار صریح تحلیل شده است: دیپلماسی زیر سایه‌ی سنگین جنگنده‌ها.
حضور هم‌زمان دو ناو هواپیمابر آمریکا در منطقه، آن هم با اسکورت گسترده ناوشکن‌ها و رزم‌ناوهای پشتیبانی، معادلات سیاسی و امنیتی جاری در منطقه را پیچیده‌تر می‌کند. تصاویر منتشرشده از سوی نیروی دریایی ایالات متحده، پرواز مکرر جنگنده‌های F-35 و F/A-18 از عرشه‌ی ناوها را نشان می‌دهد. تحلیل‌گران معتقدند که این سطح از آمادگی رزمی تنها یک ابزار فشار نیست، بلکه می تواند پیام های دیگری از جمله تاکید بر دو گانه دیپلماسی و جنگ به همراه داشته باشد.
نکته قابل‌توجه، همزمانی این تحرکات با ابراز خوش‌بینی اولیه نسبت به نتایج دور اول گفت‌وگوهاست. اگرچه طرفین از فضای گفت‌وگو راضی به نظر می‌رسند، اما تهران چنانکه پیشتر نیز اعلام کرده، همزمانی آماده‌سازی جنگی با تلاش برای مذاکره را تناقضی راهبردی و نشانه‌ای از بی‌اعتمادی عمیق به نیت آمریکا قلمداد می کند.
از سوی دیگر، دونالد ترامپ در تازه‌ترین اظهاراتش صراحتاً گفته است: «فکر می‌کنم ایرانی‌ها دارند ما را سر می‌دوانند... و اگر مجبور شویم کاری بسیار سخت انجام دهیم، انجام خواهیم داد.» این تهدید آشکار، تنها در چارچوب قدرت‌نمایی نظامی قابل فهم نیست، بلکه به‌نظر می‌رسد بخشی از یک نمایش سیاسی هدفمند برای زیر سئوال بردن سیاستهای دولت بایدن در قبال ایران است.
تحلیل‌گران این پرسش را مطرح می‌کنند که آیا ترامپ با این اقدام به‌دنبال اعمال فشار نهایی برای گرفتن امتیاز است یا اینکه تلاش دارد بعد از توافق، شرایط را طوری جلوه دهد که ایران از سر ترس و اجبار به توافق تن داده است؟ به‌ویژه آنکه او در همین اظهارات، بایدن را متهم کرده که در برابر ایران عقب‌نشینی کرده و بازی خورده است.
از طرفی، استیو ویتکاف، نماینده ویژه ترامپ در امور ایران، با حضور در رسانه‌های آمریکایی دو شرط اصلی واشنگتن برای توافق را اعلام کرده: کاهش سطح غنی‌سازی به زیر ۳.۶۷ درصد و بررسی کامل ابعاد نظامی برنامه هسته‌ای ایران از جمله حوزه‌های موشکی و زیرساخت‌های حساس. شرایطی که به‌روشنی نشان می‌دهد واشنگتن قصد ندارد به برجام قبلی بازگردد، بلکه به‌دنبال توافقی متفاوت است.
در چنین شرایطی، ناو هواپیمابر «کارل وینسون» در کنار «هری اس. ترومن» نه‌فقط ابزار تهدید، بلکه بخشی از استراتژی تازه آمریکا برای تحمیل روایت خود از توافق است. روایتی که در آن ایران نه شریک، بلکه حریفی کم قدرت جلوه می‌کند.
از نگاه تهران، اما این تحرکات، نه ابزار فشار که مصداق آشکاری از نقض قواعد تعامل سیاسی و تحریک‌آمیز بودن رفتار آمریکا است. مقامات ایرانی بارها اعلام کرده‌اند که «مذاکره تحت تهدید» را نمی‌پذیرند و بر اصول راهبردی خود پافشاری خواهند کرد. چنین موضعی نشان می‌دهد که اگر هدف واشنگتن از این تحرکات افزایش سرعت توافق باشد، ممکن است نتیجه معکوس حاصل شود.
ابعاد منطقه‌ای این ماجرا نیز قابل‌توجه است. در حالی‌که ناوهای آمریکایی در آب‌های جنوبی ایران مانور می‌دهند، حملات سنگینی به مواضع انصارالله در یمن صورت گرفته است. این همزمانی، نشان‌دهنده تلاش واشنگتن برای بهره‌گیری از ابزارهای نیابتی برای فشار غیرمستقیم به ایران است؛ راهبردی که به‌جای مواجهه مستقیم، از فشار به متحدان منطقه‌ای ایران برای تغییر محاسبات تهران استفاده می‌کند.
در این میان، برخی تحلیل‌گران نیز معتقدند که ترامپ با چنین سیاستی، به‌دنبال سرعت بخشیدن به روند توافق است. در واقع، نمایش آمادگی نظامی، به‌عنوان کاتالیزور فرآیند گفت‌وگو عمل می‌کند و ایران را در وضعیت تصمیم‌گیری زودهنگام قرار می‌دهد. این تاکتیک، برخلاف تهدید صرف، هدف روانی دارد و بیش‌تر متوجه فضای رسانه‌ای و افکار عمومی است.
ورود دومین ناو آمریکایی به منطقه را می‌توان به‌عنوان بخشی از «فشار تاکتیکی پیش از چانه‌زنی نهایی» درک کرد. با افزایش احتمال تشدید تنش، منطقه خلیج‌فارس و دریای سرخ می‌توانند در آستانه یک نقطه جوشان تازه قرار گیرند؛ جایی که دیپلماسی، تنها در صورت عقب‌نشینی از تهدیدات نظامی، میتواند امیدی برای نتیجه‌بخشی داشته باشد.
نورنیوز