لیبی نخواهیم شد

نورنیوز-گروه سیاسی: مارس 2023: جان بولتون، مشاور امنیت ملی سابق آمریکا، در مصاحبه‌ای با رسانه‌ها اظهار داشت: «مدل لیبی می‌تواند الگویی برای ایران باشد، زیرا این مدل توانست برنامه هسته‌ای لیبی را به طور کامل متوقف کند.»

سپتامبر 2024: بنیامین نتانیاهو، نخست‌وزیر اسرائیل، در سخنرانی‌ای در مجمع عمومی سازمان ملل گفت: «ما باید از مدل لیبی برای مقابله با تهدید هسته‌ای ایران استفاده کنیم. این مدل نشان داد که دیپلماسی قوی می‌تواند به نتایج ملموس منجر شود.»

ژانویه 2025: آنتونی بلینکن، وزیر امور خارجه آمریکا، در جلسه‌ای با کنگره اظهار داشت: «مدل لیبی همچنان یک گزینه معتبر برای جلوگیری از دستیابی ایران به سلاح‌های هسته‌ای است.»

در تاریخ ۱۸ فروردین ۱۴۰۴، بنیامین نتانیاهو، نخست‌وزیر رژیم صهیونیستی، نیز در دیدار با دونالد ترامپ در کاخ سفید اظهار داشت: «ما هر دو متحد هستیم که ایران نباید سلاح هسته‌ای داشته باشد. اگر این کار به‌صورت دیپلماتیک، به‌طور کامل، به شیوه‌ای که در لیبی انجام شد، قابل انجام باشد، فکر می‌کنم چیز خوبی خواهد بود.» او پیش از بازگشت به اسرائیل افزود: «ما توافق داریم که ایران نباید سلاح هسته‌ای داشته باشد. این می‌تواند با یک توافق انجام شود، اما تنها اگر این توافق به سبک لیبی باشد.» این سخنان، اشاره‌ای آشکار به خلع سلاح لیبی در سال ۲۰۰۳ بود که به فروپاشی آن کشور انجامید.

من در تاریخ ۱۹ فروردین ۱۴۰۴، در پاسخ به این تهدید، توییتی با متن کامل زیر منتشر کردم: «لیبی نباشید! توهم رهبری جهان عرب و اسلام را نداشته‌باشید. همسایگان را علیه خود متحد نکنید. فناوری هسته‌ای وارداتی و کهنه را بزرگ‌نمایی نکنید. لاکربی بازی نکنید. ملتتان را از حق انتخاب و گردش قدرت محروم نکنید. برای بقای خاندانِ خود، کشور را به پرتگاه نبرید.»

این توییت پیامی قاطع، پیش‌دستانه و افشاگرانه بود از روایتی که از 2023 تا 20025 برساخته شده بود تا ایران و لیبی همسان و روش تعامل با آنان نیز یکسان تلقی شود. اگر دشمنان بتوانند این روایت ساختگی را در جهان جا بیاندازند، راضی کردن افکار عمومی برای اعمال فشار اقتصادی، حمله نظامی و تجزیه کشور بسیار ساده خواهد شد.

متأسفانه، برخی با سوءبرداشت، روایت و مخاطب فرضی خود را بر آن نوشتار کوتاه تحمیل کردند و آن را تلاشی برای حاشیه‌سازی داخلی جلوه دادند. اجازه دهید حقیقت را با شفافیت بیان کنم.

تعلق خاطر من به انقلاب، امام، رهبری و جمهوری اسلامی ایران نه قابل انکار است و نه قابل برگشت . از جهاد سازندگی تا جبهه و صدا و سیما و دفتر مشاوره نخست وزیر و دفتر سیاسی حزب جمهوری و ... تا دانشجویی و استادی و مسئولیت اجرایی در دانشگاه امام صادق (ع) و پژوهشگری و تدریس در حوزه ارتباطات دینی و دیپلماسی عمومی و امنیت ملی و فضای مجازی و سیاست‌های فرهنگی و ارتباطی تا مسئولیت‌های اجرایی سطح بالا از جمله مشاور رئیس‌جمهور و رئیس مرکز بررسی‌های استراتژیک و عضویت و نایب رئیسی شورای نظارت برصدا و سیما و نماینده تام الاختیار رئیس جمهور در ستاد مرکزی راهیان نور و عضو حقیقی شورای راهبردی بنیاد حفظ آثار و نشر ارزش‌های دفاع مقدس، همواره برای تقویت استقلال، وحدت ملی و پیشبرد ارزش‌های انقلاب اسلامی تلاش کرده‌ام. این کارنامه گواه تعهد من به ایران و نظام است. توییت من ادامه همین مسیر بود: دفاع از عزت کشور در برابر تهدید خارجی.

لیبی قذافی: یک فاجعه تاریخی

 حکومت معمر قذافی (۱۹۶۹-۲۰۱۱) نمونه‌ای از یک نظام دیکتاتوری و شکننده بود. قذافی پس از کودتای ۱ سپتامبر ۱۹۶۹ علیه پادشاه ادریس، قدرت را به دست گرفت و نظام پادشاهی را به یک دیکتاتوری فردی تبدیل کرد. او با شعار پان‌عربیسم، پان اسلامیسم و ایالات متحده آفریقا از گروه‌های تروریستی در خاورمیانه و آفریقا و اروپا حمایت کرد و با دخالت در جنگ چاد (۱۹۸۰-۱۹۸۷)، لیبی را منزوی نمود و در داخل، هرگونه نهاد دموکراتیک را حذف کرد. او در کتاب سبز (۱۹۷۵) از «جماهیریه» سخن گفت، اما در عمل، قدرت در دست او و نزدیکانش بود.

برنامه هسته‌ای لیبی:

قذافی در دهه ۱۹۷۰ تلاش کرد برنامه هسته‌ای را آغاز کند، اما به دلیل فقدان دانش بومی، به خرید فناوری از بازار سیاه وابسته بود. طبق گزارش آژانس بین‌المللی انرژی اتمی (IAEA، ۲۰۰۴)، لیبی در دهه ۱۹۹۰ از شبکه عبدالقادر خان (دانشمند پاکستانی) سانتریفیوژ و طرح‌های تسلیحاتی خرید. این برنامه غیربومی و ابتدایی بود و به گفته IAEA، تا ۲۰۰۳ به تولید سلاح نزدیک نشد. در دسامبر ۲۰۰۳، قذافی تحت فشار تحریم‌های سازمان ملل (قطعنامه ۷۴۸، ۱۹۹۲) و مذاکرات با غرب، برنامه هسته‌ای و شیمیایی خود را به‌طور کامل تسلیم کرد. بازرسان IAEA تأیید کردند که لیبی ۲۳ تن گاز خردل و طرح‌های سانتریفیوژ را تحویل داد.

این تسلیم، لیبی را خلع سلاح کرد و هیچ امنیتی برایش به ارمغان نیاورد.

فاجعه لاکربی:

لیبی قذافی به دست‌داشتن در بمب‌گذاری پرواز ۱۰۳ پان‌امریکن در ۲۱ دسامبر ۱۹۸۸ بر فراز لاکربی اسکاتلند متهم شد. این حمله ۲۷۰ کشته داشت. تحقیقات FBI و دادگاه بین‌المللی (۱۹۹۱-۲۰۰۱) نشان داد که دو مأمور لیبیایی، عبدالباسط المقراحی و لمین فیمه، عامل بمب‌گذاری بودند. قذافی ابتدا مسئولیت را رد کرد، اما در ۲۰۰۳، برای رفع تحریم‌ها، لیبی پذیرفت ۲.۷ میلیارد دلار غرامت بپردازد (گزارش سازمان ملل، ۲۰۰۳). این ماجرا وجهه لیبی را تخریب کرد و انزوای جهانی آن را تشدید نمود.

اقتصاد وابسته:

لیبی به نفت وابسته بود و طبق گزارش بانک جهانی (۱۹۸۰)، ۹۵٪ درآمد صادراتی از نفت بود. این ثروت صرف فساد شد. در ۲۰۱۱، ناتو با بمباران کشور، دولت قذافی را سرنگون کرد. گزارش سازمان ملل (۲۰۱۶) نشان می‌دهد تولید نفت لیبی از ۱.۶ میلیون بشکه در روز به ۳۶۰ هزار بشکه سقوط کرد و کشور میان شبه‌نظامیان تجزیه شد.

خاندانی شدن لیبی:

لیبی قذافی به یک نظام خاندانی تبدیل شد. قذافی قدرت را در دست خانواده خود متمرکز کرد. سیف‌الاسلام قذافی، پسرش، به‌عنوان جانشین احتمالی، مذاکرات با غرب را هدایت کرد. معتصم قذافی مشاور امنیت ملی بود و خمیس قذافی تیپ نخبگان نظامی را فرماندهی می‌کرد. طبق گزارش دیده‌بان حقوق بشر (۲۰۱۰)، خانواده قذافی شرکت‌های نفتی، مخابراتی، و تجاری را کنترل می‌کرد و ثروت ملی را غارت نمود. این ساختار موروثی هیچ سازوکاری برای مشارکت مردمی نداشت. وقتی قذافی در ۲۰۱۱ کشته شد، لیبی فروپاشید، چون فاقد نهادهای پایدار بود.

ایران در برابر لیبی: تفاوت‌های مستند
توییت من این حقیقت را فریاد زد: ایران نباید لیبی شود و نخواهد شد. نظام جمهوری اسلامی ایران هیچ شباهتی به این ساختار ندارد. قانون اساسی ۱۳۵۸ قدرت را بر اساس نهادهای قانونی توزیع کرده است: قوه مجریه، مقننه، و قضائیه، با وظایف مشخص. انتخاب رئیس‌جمهور، نمایندگان مجلس، و اعضای شوراها از طریق رأی مردم است. از ابتدای پیروزی انقلاب اسلامی تا کنون ایران بیش از 40 انتخابات سراسری برگزار کرده‌است برخلاف لیبی که قدرت به فرزندان قذافی وابسته بود، در ایران، نهادهایی مانند مجلس خبرگان بر رهبری نظارت دارند. اصول ۵۷ و ۱۱۰ قانون اساسی استقلال قوا و وظایف رهبری را تضمین می‌کنند. هیچ خاندانی محور قدرت نیست؛ مردم و قانون پایه نظام هستند. توییت من تأکید داشت که ایران هرگز به سرنوشت نظام‌های موروثی چون لیبی دچار نخواهد شد.

لیبی تسلیحات خود را تسلیم کرد، اما ایران توان دفاعی بومی دارد. ایران در صنعت دفاعی از جمله تولید موشک‌های بالستیک و انواع پهبادها و سلاح‌های پدافندی خودکفا است. لیبی با همسایگانش درگیر بود، اما ایران با 15 کشور همسایه‌اش روابط بسیار خوبی دارد: قرارداد گازی و برقی ایران و عراق، قرارداد نفتی ایران و ترکمنستان، قرارداد گازی ایران و ترکیه، قرارداد آبی ایران و افغانستان تنها نمونه‌های اندکی از روابط مستحکم ایران با همسایگان است. قذافی به غرب اعتماد کرد و کشورش را از دست داد، اما ایران در مذاکرات هسته‌ای (برجام ۲۰۱۵) استقلال خود را حفظ کرد.

توییت من چه هدفی داشت؟
توییت «لیبی نباشید» اعلام اراده ملت ایران بود که ما هرگز لیبی نخواهیم شد. این پیام هشداری به نتانیاهو و همسویانش بود که ایران با تاریخ چند هزار ساله، ملت متحد، و نظام قانون‌مند، هرگز به سرنوشت لیبی دچار نمی‌شود.
دعوت به وحدت ایران در برابر دشمنانی است که با اظهاراتی چون سخنان نتانیاهو، به‌دنبال تضعیف وحدت ما هستند. لیبی قذافی درس عبرتی است: نظامی که به ملت خود پشت کرد، فروپاشید. ایران اما با تکیه بر مردم و قانون، راه خود را ادامه می‌دهد. اتهامات مطرح شده عمدتاً ناشی از سوءبرداشت است. هدف من تقویت غرور ملی و پاسخ به تهدید خارجی بود. اگر سوءتفاهمی پیش آمده، نتیجه برداشت نادرست است، نه نیت اینجانب. با قضاوت منصفانه، حقیقت را ببینیم؛ متحد باشیم و به دشمن نشان دهیم که ایران، لیبی نخواهد شد.