نورنیوز - گروه اقتصادی: جدال میان ایلان ماسک، مدیرعامل تسلا و اسپیس‌اکس، و پیتر ناوارو، مشاور اقتصادی و از چهره‌های نزدیک به دونالد ترامپ، بار دیگر در کانون توجه رسانه‌ها قرار گرفت. این کشمکش تازه بر سر سیاست‌های تجاری و اعمال تعرفه‌هاست؛ موضوعی که شکاف عمیق بین رویکردهای جهانی‌گرایانه در صنعت و نگاه ملی‌گرایانه در دولت آمریکا را آشکار کرده است.
ریشه‌های اختلاف: دو دیدگاه متضاد
پیتر ناوارو، که همچنان یکی از پرنفوذترین چهره‌ها در تیم اقتصادی ترامپ به شمار می‌آید، بارها بر لزوم وضع تعرفه‌های سنگین بر واردات تأکید کرده تا به گفته او «از تولید ملی حمایت شود» و اقتصاد آمریکا در برابر رقابت خارجی مقاوم‌تر گردد. او طرفدار سیاست‌هایی است که حضور شرکت‌های چندملیتی در خارج از آمریکا را محدود کند.
در مقابل، ایلان ماسک که طی ماه‌های اخیر نفوذ زیادی در دولت پیدا کرده و به‌عنوان مشاور ویژه اداره نوآوری و کارآمدی دولت (DOGE) فعالیت می‌کند، بارها هشدار داده که تعرفه‌های جدید می‌توانند به ضرر نوآوری، مصرف‌کنندگان و رشد اقتصادی تمام شوند. ماسک معتقد است که موفقیت تسلا و بسیاری از شرکت‌های فناوری آمریکایی در گرو زنجیره‌های تأمین جهانی و تجارت آزاد است.
ماجرا چگونه علنی شد؟
روز گذشته، پیتر ناوارو در مصاحبه‌ای با شبکه خبری فاکس بیزینس گفت بخش عمده قطعات مورد استفاده در محصولات تسلا از خارج وارد می‌شود و این شرکت، برخلاف شعارهایش، به تولید داخلی پایبند نیست. او اضافه کرد: «تعرفه‌های جدید باید اعمال شوند تا شرکت‌هایی مثل تسلا مجبور به آوردن خط تولیدشان به داخل کشور شوند.»
این صحبت‌ها با واکنش سریع و تند ایلان ماسک روبه‌رو شد. او در شبکه اجتماعی ایکس (توییتر سابق) نوشت:
«ادعاهای پیتر ناوارو غلط و گمراه‌کننده است. تسلا بیشتر تولید خود را در خاک آمریکا انجام می‌دهد. اعمال تعرفه‌های سنگین تنها قیمت خودروها را برای مردم آمریکا بالا می‌برد و به رقابت‌پذیری ما لطمه می‌زند.»
ماسک همچنین ناوارو را متهم کرد که «درکی از واقعیت‌های زنجیره تأمین جهانی ندارد» و سیاست‌های او را «منسوخ» دانست.
بُعد اقتصادی و سیاسی جدال
این درگیری تنها یک بحث شخصی نیست؛ بلکه بیانگر دو نگرش کاملاً متفاوت به اقتصاد آمریکاست. از یک طرف، ناوارو و همفکرانش که معتقدند آمریکا باید خودکفاتر شود و وابستگی به واردات را کاهش دهد. از سوی دیگر، ماسک و طیف طرفداران تجارت آزاد که باور دارند جهانی‌سازی و همکاری‌های بین‌المللی کلید رشد اقتصادی آینده است.
در سطح سیاسی، این اختلاف می‌تواند پیامدهایی برای دولت ترامپ داشته باشد. ماسک که به یکی از مشاوران غیررسمی بانفوذ رئیس‌جمهور تبدیل شده، در برابر چهره‌های سنتی‌تر حزب جمهوری‌خواه مثل ناوارو قرار گرفته است. تحلیلگران هشدار می‌دهند که اگر این شکاف عمیق‌تر شود، وحدت تیم اقتصادی دولت به خطر خواهد افتاد.
نقش ترامپ: سکوت استراتژیک
تا این لحظه، دونالد ترامپ شخصاً در این اختلاف موضع‌گیری نکرده است. برخی منابع نزدیک به کاخ سفید گفته‌اند که ترامپ ترجیح داده در این مرحله بی‌طرف بماند. اما فشار از هر دو سو بر او زیاد است؛ ماسک خواهان کاهش تعرفه‌هاست، در حالی که ناوارو و دیگر مشاوران محافظه‌کار خواهان سیاست‌های حمایتی سخت‌گیرانه‌تر هستند.
تصمیم ترامپ می‌تواند مسیر آینده اقتصاد آمریکا را شکل دهد: اگر جانب ماسک را بگیرد، ممکن است شاهد کاهش تعرفه‌ها و باز شدن درهای تجارت جهانی باشیم؛ و اگر به ناوارو اعتماد کند، موج تازه‌ای از حمایت‌گرایی اقتصادی در راه خواهد بود.
تأثیر بر بازار و آینده تسلا
در پی علنی شدن این اختلاف، ارزش سهام تسلا در معاملات 19 فروردین - ۹ آوریل - با نوساناتی همراه شد، اما به گفته تحلیلگران وال‌استریت، هنوز نشانه‌ای از آسیب جدی به چشم نمی‌خورد. با این حال، اگر تعرفه‌های سختگیرانه تصویب شوند، تسلا ممکن است مجبور شود بخشی از زنجیره تأمین خود را به آمریکا منتقل کند؛ اقدامی پرهزینه که سودآوری این شرکت را تهدید خواهد کرد.
تسلا که در بازارهای اروپا و آسیا حضوری قدرتمند دارد، به شدت به شرایط تجارت آزاد وابسته است. در نتیجه، هرگونه اختلال در روابط تجاری آمریکا با دیگر کشورها می‌تواند به موقعیت جهانی این شرکت لطمه بزند.
واکنش رسانه‌ها و افکار عمومی
در فضای مجازی، کاربران به دو دسته تقسیم شده‌اند. برخی از ماسک به‌عنوان مدافع نوآوری و تجارت آزاد حمایت می‌کنند و برخی دیگر او را به بی‌توجهی به منافع کارگران آمریکایی متهم می‌کنند. رسانه‌های معتبر بین‌المللی مثل بی‌بی‌سی و واشنگتن‌پست این اختلاف را نشانه‌ای از کشمکش‌های داخلی دولت ترامپ و بازتاب تحولات بزرگ‌تر در اقتصاد جهانی ارزیابی کرده‌اند.
چشم‌انداز پیش رو
اختلاف ماسک و ناوارو فراتر از یک بحث شخصی است و می‌تواند بر سیاست‌های اقتصادی دولت آمریکا اثرگذار باشد. با توجه به نقش پررنگ ایلان ماسک در تیم مشاوران ترامپ، بعید است این اختلاف به‌زودی فروکش کند. تصمیم نهایی ترامپ در این میان سرنوشت‌ساز است: یا در حمایت از تجارت آزاد مسیر ماسک را دنبال خواهد کرد یا با انتخاب سیاست‌های حمایتی، راه ناوارو را در پیش می‌گیرد.
این جدال تنها بر سر تعرفه‌ها نیست؛ بلکه نمایانگر نبردی بزرگ‌تر بر سر آینده اقتصاد جهانی و نقش آمریکا در آن است.