×
سیاسی
شناسه خبر : 219424
تاریخ انتشار : یکشنبه 1404/01/17 ساعت 15:10

علی آهنگر*

ایران و امریکا: بازگشت به عهد مودت

رویارویی مستقیم امریکا با ایران اکنون به نقطه اوج خود رسیده است؛ نقطه‌ای که شاید هیچ ‌کس آن را پیش‌بینی نمی‌کرد. تجمع بی‌سابقه تجهیزات نظامی امریکا در منطقه، فراتر از یک نمایش قدرت یا تلاش برای جلب رضایت اسراییل و نتانیاهو است. چرایی این وضعیت زمانی روشن‌تر شد که دونالد ترامپ در 14 فروردین از سیاست «جنگ جهانی تعرفه‌ها» علیه کشورهای جهان پرده برداشت.

نورنیوز-گروه سیاسی: رویارویی مستقیم امریکا با ایران اکنون به نقطه اوج خود رسیده است؛ نقطه‌ای که شاید هیچ ‌کس آن را پیش‌بینی نمی‌کرد. تجمع بی‌سابقه تجهیزات نظامی امریکا در منطقه، فراتر از یک نمایش قدرت یا تلاش برای جلب رضایت اسراییل و نتانیاهو است. چرایی این وضعیت زمانی روشن‌تر شد که دونالد ترامپ در ۱۴ فروردین از سیاست «جنگ جهانی تعرفه‌ها» علیه کشورهای جهان پرده برداشت.

«چو پرده‌دار به شمشیر می‌زند همه را / کسی مقیم حریم حرم نخواهد ماند...»  این پرده‌دری نشان‌دهنده اولویت استراتژیک اقتصاد و جریان سرمایه برای دولت ترامپ است؛ اولویتی که او را آماده نبرد با جهان، چه در قالب جنگ تعرفه‌ای و چه اقدام نظامی کرده است. او در حال بازنویسی رادیکال اقتصاد جهانی است.

قلب اقتصاد و جریان سرمایه‌ای که او در نظر دارد، خاورمیانه و خلیج‌فارس است. در برنامه او، امنیت تنگه‌ها و آبراهه‌های مهم بین‌المللی و کشتیرانی تجارتی از اهمیت غیرقابل چشم‌پوشی برخوردار است. با درک چنین شرایطی، دکتر علی لاریجانی شامگاه ۱۲ فروردین ۱۴۰۴ به تلویزیون آمد و با هوشمندی از امکان تعریف منافع اقتصادی امریکا در ایران سخن گفت. اما تحقق این پیشنهاد نیازمند بسترهایی است که مهم‌ترین آن ایجاد اعتمادی فراگیر میان دو کشور است که عهدنامه‌ مودت بهترین زمینه‌ساز آن است‌.

عهدنامه مودت چیست؟  عهدنامه مودت میان ایران و امریکا در ۲۳ مرداد ۱۳۳۴در زمان نخست وزیری حسین علا در تهران به امضا رسید. این سند با هدف حفاظت از حقوق و منافع دو ملت در زمینه‌هایی چون توسعه تجارت، امنیت سرمایه‌گذاری و بهره‌مندی‌های اقتصادی تدوین شد. از اواخر دهه ۱۳۲۰، دولت‌های ایران به جذب سرمایه خارجی برای توسعه اقتصادی کشور چشم دوخته بودند. این هدف پس از تصویب قانون جلب و حمایت از سرمایه‌گذاری خارجی در آذر ۱۳۳۴ و انعقاد عهدنامه‌های مودت دوجانبه با کشورهای مختلف از جمله امریکا، فرانسه، یونان، اسپانیا، ایتالیا، دانمارک، مکزیک، عربستان و چند کشور دیگر امکان‌پذیر شد.

پس از ۶۳ سال و در پی خروج امریکا از برجام، مایک پمپئو در ۱۱ مهر ۱۳۹۷ خروج رسمی امریکا از این عهدنامه را اعلام کرد. شرایط کنونی و اولویت‌های ترامپ-  اکنون دونالد ترامپ در دور دوم ریاست‌جمهوری خود بار دیگر نشان داد که اقتصاد امریکا با ۳۶ تریلیون دلار بدهی و رقابت فزاینده با چین، برای او در اولویت حیاتی است. اینکه با این وضعیت چگونه می‌خواهد وارد جنگی پرهزینه شود، جای پرسش است.

 با این همه، تجمع بی‌سابقه تجهیزات نظامی در خاورمیانه، نشانه‌ای از عزم جدی امریکا برای تقابل با ایران است. این جدیت به حدی است که کابینه امنیتی فرانسه در ۱۳ فروردین جلسه‌ای اضطراری برگزار کرد و وزیر خارجه این کشور هشدار داد که «بدون توافق میان ایران و امریکا، وقوع جنگ تقریبا حتمی خواهد بود». با این حال شواهد نشان می‌دهد که خود ترامپ مذاکره و توافق با ایران را به جنگ ترجیح می‌دهد.

جنگ یا صلح؟  جنگ میان ایران و امریکا برای منطقه خاورمیانه که همچون بشکه باروت آماده انفجار است، گزینه‌ای ویرانگر است. جنگی که آغازش با یک جرقه ممکن است، اما پایانش نامعلوم و احتمالا فاجعه‌بار خواهد بود. چنانکه سردبیر میدل‌ایست‌آی گفت: «حمله به ایران جرقه آغاز جنگ سوم خلیج‌فارس است که ویرانگرترین جنگ پس از جنگ جهانی دوم خواهد بود». بدیهی است که هرگونه آتش‌افروزی در خلیج‌فارس، این دریا را به جهنمی از آتش بدل می‌کند. جهنمی از آتش که سرانجام و فرجامی نامعلوم دارد. پرهیز از این جنگ، به نفع امریکا، ایران، خاورمیانه و اقتصاد جهان است. اما چگونه می‌توان از این فاجعه جلوگیری کرد؟ پاسخ شاید در یک «شگفتانه دیپلماتیک» نهفته باشد: «بازگشت به عهدنامه مودت».

چرا بازگشت به عهد مودت؟ بازگشت به عهدنامه مودت می‌تواند با کاهش تنش‌ها و ایجاد بستری برای گفت‌وگو، آتش جنگ را خاموش کند. اعتمادسازی میان دو کشور را افزایش دهد و دشمنی دیرینه را کمرنگ کند. وقتی مودت، احترام و اعتماد میان دو طرف برقرار شد، آنگاه حفظ وضعیت موجود، هویت و چیستی هر دو طرف با قدری تعدیل و تعامل پذیرفتنی است. به علاوه، زمینه‌ساز همکاری‌های اقتصادی و جذب سرمایه‌گذاری خارجی می‌شود.‌

پیشنهاد دکتر لاریجانی برای تعریف منافع اقتصادی مشترک، با بازگشت به این عهدنامه تکمیل می‌شود. این بازگشت می‌تواند از طریق احیای سند پیشین یا تدوین عهدنامه‌ای جدید با همان روحیه همکاری انجام شود. در شرایطی که جهان نظاره‌گر و در التهاب رویارویی ایران و امریکاست، بازگشت به عهدنامه مودت نه‌تنها راهی برای پرهیز از جنگ، بلکه فرصتی برای بازسازی روابط و توسعه اقتصادی با جهان است. این پیشنهاد، پاسخی هوشمندانه به تهدیدهای کنونی و تقویت‌کننده ارزش‌هایی‌ است که «صلح» و همکاری را بر «جنگ» و تخریب ترجیح می‌دهند.


نظرات

آگهی تبلیغاتی
آخرین اخبار
نیم کیلو طلا در انتظار کاربران؛ کمپین مشترک روبیکا و ملی‌گلد آغاز شد
تمدید فرصت ثبت‌نام کتب درسی تا 30 شهریور
ابلاغ دستورالعمل جدید تنظیم بازار خودرو + جزئیات
محرومیت سنگین جام اتحادیه برای لوئیس سوارز
انتقاد از طرح مسکن 15 متری/رکود بی سابقه بازار مسکن در 50 سال اخیر
سقف وام خرید خودرو جانبازان تعیین شد
ثبت‌نام نکردن در سامانه املاک مساوی است با قبض برق نجومی
نظام نوین جهانی در حال ظهور است
باشگاه استقلال همچنان درگیر مطالبات سنگین بازیکنان و مربیان پیشین
طرح صلح احتمالی واشنگتن برای پایان جنگ روسیه و اوکراین
حملات اسرائیل به غزه/ شهادت 21 نفر دیگر/تخریب کامل برج مسکونی «السوسی»
کنسرت قربانی باز هم تمدید شد
شمار قربانیان زلزله افغانستان به 3 هزار نفر افزایش یافت
سن سکته قلبی در ایران 10 سال پایین‌تر از اروپا
کاراته‌کاها 6 مدال در چین درو کردند
پزشکیان: با منابع موجود، چه، کجا و چگونه بکاریم، اولویت اول جهاد کشاورزی است
حکم قطعی قصاص برای قاتل خبرنگار ایرنا صادر شد
قیمت مرغ در بازار به زودی کاهش می‌یابد
رشد 19 هزار واحدی شاخص کل بورس تهران در آغاز هفته
مراکش اولین تیم آفریقایی صعودکننده به جام جهانی 2026 شد
آغاز مانور چندملیتی بریکس با مشارکت ایران و اندونزی
اژه‌ای در دیدار با عمار حکیم: ملت ایران بیش از هر زمان دیگری متحد است
دیدار لاریجانی و عمار حکیم با محوریت همکاری‌های ایران و عراق
قیمت طلا و سکه امروز شنبه 15 شهریور 1404 + جدول
سخنگوی آموزش و پرورش: در سال تحصیلی جدید کمبود معلم نداریم/آموزش مجازی فقط در شرایط اضطرار
کاهش خاموشی‌ها تا آخر شهریور ماه
قیمت دلار امروز شنبه 15 شهریور 1404
هشدار رئیس سابق موساد علیه نخست‌وزیر رژیم صهیونیستی
دومین خرید لالیگایی تراکتور کیست؟
سقف وام‌های بانکی افزایش یافت
2700 نفر در تصادفات شهریور ماه جان باختند/ثبت 166 میلیون سفر تابستانی در کشور
عبور مصرف روزانه بنزین از مرز 140 میلیون لیتر
تخت‌جمشید امروز میزبان ارکستر ارمنستان است
وحدت کلید پیروزی جهان اسلام
عارف به دیدار معاون اول‌های دولت‌های قبل رفت
استقلال در آستانه جذب یک مهاجم خارجی از بین دو گزینه
نورنما | اجرای زیبای آهنگ باران می‌بارد امشب، با فلوت توسط جنگلبان
رونمایی از ربات‌های هوشمند دو طبقه پست در کشور
پوتین: روسیه پیشتاز تولید موتورهای هوایی و موشکی است
شناسایی و دستگیری قاتل مشهدی پس از 14 سال فرار
صندوق بازنشستگی فولاد و صندوق بازنشستگی کشوری تجمیع می شوند
ام‌باپه دومین گلزن تاریخ فرانسه شد
قیمت خودرو امروز شنبه 15 شهریورماه 1404 + جدول
سازمان بازرسی به ناترازی انرژی ورود کرد
پوستر نوستالژیک مس رفسنجان برای دیدار دوستانه با پرسپولیس
زلنسکی: پوتین خودش به کی‌یف بیاید
کنگره باید اختیارات جنگی ترامپ را محدود کند
پزشک قلابی با 15 شاکی/ قربانیان؛ زنان مبتلا به بیماری خاص
ایران نما | معرفی جاذبه های گردشگری شهرهای ایران(78) «بهمن»
رئیس پارلمان لبنان: طرح انحصار سلاح ارتش صلح داخلی را تضمین می‌کند
X
آگهی تبلیغاتی