گام‌های بزرگ در توسعه نظام استانداردسازی صنعت هسته‌ای ایران

نورنیوز-گروه سیاسی: معاون سازمان انرژی اتمی و رییس مرکز ملی نظام کیفیت و استانداردهای اتمی ایران در گفت‌وگوی نوروزی خود به تشریح فعالیت‌های این مرکز در زمینه نهادسازی و نهادینه‌سازی، تدوین استانداردها، تشکیل کمیته‌های تخصصی، شناسایی 565 استاندارد مورد نیاز صنعت، برگزاری نخستین مدرسه استانداردسازی در صنعت هسته‌ای در سال 1403 پرداخت و از برگزاری سی و یکمین کنفرانس ملی هسته‌ای کشور در اردیبهشت ماه 1404 خبر داد.

میل به توسعه و پیشرفت هرچه بیشتر صنعت هسته‌ای کشور در همه ابعاد و همچنین تغییر نگاه به ماهیت آن با توجه به جوسازی‌ها و غوغاسالاری‌های چند ساله اخیرعلیه ایران از  ماموریت‌های اصلی فعالیت سازمان انرژی اتمی در این دوره بوده است. ماموریتی که از سال 1400 نخستین گام خود را با تدوین سند جامع صنعت هسته‌ای کشور در افق 1420 برداشته تا سازمان انرژی اتمی بتواند اقدامات و تحقیقات خود را وارد فاز تجاری‌‌سازی کند. رویکردی که توانست برای کشور و جامعه  نمایانگر دستاوردهای قدرت‌‌ساز و اقتدارآفرین  در حوزه‌های مختلف انرژی، صنعتی، پزشکی، کشاورزی و محیط زیست باشد. در این مسیر مرکز ملی نظام کیفیت و استانداردهای اتمی ایران با شناسایی استانداردها و تشکیل کمیته‌های تخصصی نقش تاثیرگذاری در تحقق اهداف صنعت هسته‌ای ایفا می‌کند.

جواد کریمی ثابت، معاون سازمان و رییس مرکز ملی نظام کیفیت و استانداردهای اتمی ایران به تشریح دستاوردهای این معاونت در سال 1403 و مهم‌ترین برنامه‌ها در سال جدید پرداخت.

جواد کریمی ثابت با تبریک فرارسیدن بهار طبیعت و تقارن ماه مبارک با آغاز سال 1404 ، اظهار کرد: تقارن بهار قرآن، ماه امیرالمومنین و لیالی پر فضیلت قدر با بهار طبیعت را تبریک عرض می‌کنم و امیدوارم سال 1404، سالی سرشار از معنویت، خیر، برکت و سعادت برای ملت عزیز کشورمان باشد. همچنین امیدوارم در سال جدید یک گام بزرگ به سوی برنامه های راهبردی برداریم و شاهد دستیابی به اهداف مورد نظر در سازمان انرژی اتمی ایران و صنعت هسته‌ای باشیم.

وی در تشریح دستاوردها و عملکرد مرکز ملی نظام کیفیت و استانداردهای اتمی ایران در سال گذشته، گفت: سال 1403 برای مرکز ملی نظام کیفیت و استانداردسازی اتمی، سال مهمی بود. شاید بتوان گفت پس از پایه‌گذاری مرکز، نخستین سالی بود که مجموعه فعالیت گسترده خود را در حوزه‌های ابلاغی از سوی ریاست محترم سازمان آغاز کرد. مرکز ملی نظام کیفیت و استانداردهای اتمی ایران حسب وظایف خود در حوزه‌های گوناگونی فعالیت کرد به عنوان مثال در حوزه نهادسازی و نهادینه‌سازی اقدامات ارزشمندی انجام شد. در حوزه تدوین استانداردها که یکی از موضوعات اساسی نظام استانداردسازی است، کمیته‌های تخصصی در سطح صنعت شکل گرفت به‌طوری‌که همه بخش‌های گوناگون صنعت در این کمیته‌ها فعالیت بسیار موثر و مشارکت فراوانی داشتند. در کمیته‌های تخصصی و بر اساس نیازسنجی، بازنگری و اولویت‌بندی استانداردهای هسته‌ای، 565 استاندارد مورد نیاز صنعت هسته‌ای شناسایی شد.

وی خاطرنشان کرد: با همکاری، همدلی و مشارکت بخش‌های گوناگون فرایند استاندارد سازی تبدیل به یک فرایند پویا، یکپارچه و گسترده در سطح سازمان شده است.

معاون رییس سازمان انرژی اتمی ایران ادامه داد: اکنون در کمیته‌های تخصصی بیش از 180 استاندارد ملی و سازمانی در مرحله تدوین قرار دارد که شامل 79 استاندارد سازمانی و 109 استاندارد ملی می‌شود. در حوزه نظام مدیریت هسته‌ای، اقدامات خوبی انجام شده و می‌توان گفت با بخش‌های گوناگون صنعت 43 تفاهم‌نامه در حوزه مدل راهبری سیستم‌‌های مدیریت، قابلیت ساز و تعالی سازمانی منعقد شده و با برگزاری جلساتی وضعیت آن‌ها از حیث نظام مدیریت احصا شده است. همچنین برای هر مجموعه متناسب با خوشه‌بندی و بلوغ آن‌ها، یک نقشه راه با هدف دستیابی به تعالی ترسیم شده و این مجموعه براساس این نقشه راه در حال فعالیت است؛ همچنین در این راستا، مرکز ملی نظام کیفیت و استانداردهای اتمی ایران موفق به ترسیم برنامه‌های سه ساله برای تعالی و ارتقای همه شرکت‌ها و معاونت‌های سازمان شد.

وی ادامه داد: برگزاری نخستین مدرسه استانداردسازی در صنعت هسته‌ای، یکی از اقدامات خوب و حائز اهمیت در حوزه آموزش و ترویج بود که با استقبال خوب فعالان استانداردسازی در بخش‌های مختلف صنعت هسته‌ای مواجه شد.

معاون سازمان انرژی اتمی ایران خاطرنشان کرد: در حوزه ارگان اصلی مواد، فعالیت‌ها بسیار خوب بوده و مرکز ملی نظام کیفیت و استانداردهای اتمی ایران توانست تمام نیازهایی که از نیروگاه اتمی بوشهر و مجموعه صنعت ارجاع می‌شد را پاسخ دهد و نیاز بخش‌های گوناگون را برآورده کند.

توسعه ظرفیت‌های تایید صلاحیت و هم‌ترازی با استانداردهای بین‌المللی

کریمی‌ثابت عنوان کرد: ما در حوزه مجموعه تایید صلاحیت نیز توانستیم ظرفیت‌های خوبی را ایجاد کنیم و در تلاش هستیم که به‌زودی شاهد دریافت هم‌ترازی با مرکز ملی تایید صلاحیت ایران(NISI)  باشیم و از این پس در راستای بهبود روش‌های ارزیابی انطباق با مشارکت ذی‌نفعان و در چارچوب قوانین و مقررات بین‌المللی و استانداردها، فرایند استانداردسازی در مجموعه صنعت تسهیل شود. مجموعه فعالیت‌های مرکز ملی نظام کیفیت و استانداردهای اتمی، حرکت به سمت نظام استانداردسازی را به‌طور کامل نهادینه می‌کند و اقدامات مرتبط با نظام استاندارد سازی را به‌صورت یک فرهنگ در مجموعه صنعت هسته‌ای رواج می‌دهد.

وی در تشریح محورها و برنامه‌های مرکز ملی کیفیت برای سال 1404، اظهار کرد: موضوع تدوین استانداردها با همان فرایند سال گذشته دنبال خواهد شد. بحث نیازسنجی استانداردها، نقشه راهی را برای مجموعه تدوین استاندارد ایجاد کرد و همه همکاران ما تلاش خواهند کرد این نقشه راه را برای استانداردسازی دنبال کنند.

کریمی‌ثابت گفت: همچنین در حوزه استقرار در تلاش هستیم استانداردهایی که با خرد جمعی کمیته‌های تخصصی به بهترین شکل تدوین شده، در صنعت استقرار یابد و در صورت نیاز و با کمک شرکت‌ها و سایر مجموعه‌ها برای آن‌ها زیرساخت‌های لازم را ایجاد کنیم.

رییس مرکز ملی نظام کیفیت و استانداردهای اتمی ایران با اشاره به برگزاری موفق نخستین کنفرانس بین‌المللی علوم و فنون هسته‌ای در اصفهان، بیان کرد: به همت انجمن هسته‌ای ایران و مساعدت‌های معاون محترم رییس جمهور و ریاست سازمان انرژی اتمی و نیز همکاری کمیته‌های اجرایی کنفرانس، سال گذشته شاهد برگزاری نخستین کنفرانس بین‌المللی علوم و فنون هسته‌ای در کشور بودیم که مورد استقبال قرار گرفت و بازخورد خوبی داشت. محققان 30 کشور مختلف در این کنفرانس شرکت کردند و فضای علمی و دستاوردهای جمهوری اسلامی ایران در عرصه علوم و فنون هسته‌ای به نمایش گذاشته شد. حسب تصمیمات اتخاذ شده نیز مقرر شده تا کنفرانس هسته‌ای هر دو سال یک‌بار و به‌صورت بین‌المللی برگزار شود، لذا در سال 1404، این کنفرانس در قالب سی و یکمین کنفرانس هسته‌ای ایران در سطح ملی و در مشهد مقدس برگزار می‌شود.

ایجاد شبکه آزمایشگاهی مرجع اندازه‌شناسی برای قابلیت ردیابی در صنعت هسته‌ای

وی درباره برنامه‌های این معاونت در سال 1404 عنوان کرد: امسال شاهد اقدامات خوبی در حوزه اندازه‌شناسی هسته‌ای و قابلیت ردیابی خواهیم بود؛ نخستین موضوع، ایجاد شبکه آزمایشگاهی مرجع بین همه آزمایشگاه‌های هسته‌ای است زیرا ایجاد قابلیت ردیابی و اندازه‌ شناختی بین آزمایشگاه‌های داخل و خارج از کشور بسیار ارزشمند بوده و موجب می‌شود به حصول اطمینان بیشتری از صحت نتایج اندازه‌گیری، ایمنی در فرآیند‌ها و تجهیزات دست یابیم. در این زمینه چندین سند مهم از جمله سند تحول اندازه شناسی در صنعت هسته‌ای، سند تامین تجهیزات آزمایشگاهی در صنعت هسته‌ای و سند وضعیت و روش اجرایی تامین مواد مرجع در صنعت هسته‌ای تدوین شده است.

رییس مرکز ملی نظام کیفیت و استانداردهای اتمی تاکید کرد: در حوزه تایید صلاحیت، با انجام اقدامات خوبی نظیر ایجاد زیرساخت‌های لازم به‌منظور استقرار نظام تایید صلاحیت برابر ایزو17011، ایجاد سازوکار اجرایی انجام ارزیابی از آزمایشگاه‌های صنعت برابر الزامات ایزو 17025 و صدور گواهینامه و شناسایی شرکت‌های فعال در حوزه بازرسی فنی در صنعت و بسترسازی ایجاد نظام تایید صلاحیت نهادهای بازرسی کننده برابر استاندارد ایزو 17020؛ برای افزایش دامنه‌های حوزه تایید صلاحیت به ارزیابی و تایید نهادهای ارزیابی انطباق، موضوعات صدور گواهینامه مهارت شخصی، آزمایشگاه‌ها و نهادهای بازرسی کننده، هم‌ترازی و گسترش دامنه نهادهای ارزیابی انطباق را در دستور کار داریم.

کریمی‌ثابت ادامه داد: همچنین در حوزه کیفیت امیدوارم بتوانیم مدل تعالی ارایه شده در سال گذشته را در سازمان تقویت کنیم و بخش‌های مختلف آن را گسترش دهیم. در این میان خوشه‌بندی مجموعه‌ها بر اساس نوع ماموریت آن‌ها، تعیین سطح بلوغ متناسب با سطح پوشش الزامات و مشخص کردن الزامات و سیستم‌های مورد نیاز، به انجام رسیده و ان‌شاءا‌لله در نهایت منجر به برگزاری جشنواره تعالی و معرفی تجارب برتر در سطح صنعت هسته‌ای شود.

کریمی‌ثابت عنوان کرد: در حوزه ارگان اصلی مواد نیز امیدوارم بتوانیم فعالیت‌ها و حضور در سایت‌های مهم مانند نیروگاه اتمی بوشهر و نیز مجموعه‌های آذرآب، اصفهان و ... را تثبیت کرده و گسترش دهیم.

وی در پایان خاطرنشان کرد: در سال 1404 و با حمایت‌های ریاست محترم سازمان نیز سی و یکمین کنفرانس ملی علوم و فنون هسته‌ای را برگزار خواهیم کرد. تاکنون از برگزاری این کنفرانس استقبال فراوانی شده به گونه‌ای که بیش از 520 مقاله به دبیرخانه کنفرانس ارسال شده و بیش از 30 پنل تخصصی درخواست شده است. بنابراین ان‌شاء‌الله در سال‌جاری شاهد برگزاری این کنفرانس در مشهد مقدس خواهیم بود و امیدوارم در ایجاد شور و نشاط در جامعه علمی و دانشگاهی در صنعت هسته‌ای نقش مهمی ایفا کنیم.