نورنیوز-گروه بین الملل: دستگیری اکرم اماماوغلو شهردار استانبول و جدی ترین رقیب اردوغان در انتخابات ریاست جمهوری آتی،موجب خشم گسترده در میان طرفداران اپوزیسیون و فعالان مدنی شده است. گزارشها از افزایش اعتراضات خیابانی در استانبول و آنکارا خبر میدهند، بهگونهای که نیروهای امنیتی برای کنترل اوضاع، حضور پررنگتری در مناطق مختلف شهرها دارند. این اتفاق در شرایطی رخ داده که نارضایتی عمومی نسبت به وضعیت اقتصادی ترکیه، از جمله کاهش ارزش لیر و افزایش تورم، رو به افزایش است.
از سوی دیگر، تحلیلگران داخلی بر این باورند که اردوغان با این اقدام در تلاش است تا فضای رقابت سیاسی را به نفع خود تغییر دهد. مورات یتکین، تحلیلگر مسائل ترکیه، معتقد است که این اقدام میتواند نتایج معکوس داشته باشد، زیرا خاطره شکست حزب عدالت و توسعه در انتخابات ۲۰۱۹ استانبول همچنان در اذهان مردم باقی مانده است. برک اسن، استاد دانشگاه سابانچی، نیز هشدار داده که چنین اقداماتی ممکن است اتحاد بین احزاب اپوزیسیون را تقویت کرده و مشارکت مردمی را در انتخابات آینده افزایش دهد.
با این حال، برخی تحلیلگران دیگر بر این باورند که این وضعیت ممکن است باعث افزایش حمایت از اردوغان در میان طرفداران ملیگرای او شود. در شرایطی که اردوغان به شدت روی کارت ملیگرایی و امنیت ملی بازی میکند، ممکن است بخشی از جامعه این اقدام را نشانهای از قاطعیت دولت در برابر «تهدیدات داخلی» تلقی کند.
واکنشهای بینالمللی؛ افزایش فشار بر ترکیه
دستگیری اماماوغلو تنها در داخل ترکیه واکنشبرانگیز نبوده، بلکه در سطح بینالمللی نیز نگرانیهای زیادی را به همراه داشته است. ایالات متحده و اتحادیه اروپا این اقدام را محکوم کرده و آن را نشانهای از کاهش فضای دموکراتیک در ترکیه دانستهاند. وزارت خارجه آمریکا در بیانیهای اعلام کرد که این اقدام میتواند به تضعیف نهادهای دموکراتیک در ترکیه منجر شود و بر روابط آنکارا با غرب تأثیر منفی بگذارد.
اتحادیه اروپا نیز با ابراز نگرانی نسبت به سرکوب مخالفان در ترکیه، اعلام کرده که چنین اقداماتی میتواند مذاکرات ترکیه برای پیوستن به این اتحادیه را پیچیدهتر کند. یورونیوز گزارش داده که پارلمان اروپا بهزودی نشستی اضطراری برای بررسی وضعیت ترکیه برگزار خواهد کرد.
واکنشهای منطقهای نیز متفاوت بوده است. قطر، که روابط نزدیکی با دولت اردوغان دارد، موضع محتاطانهای اتخاذ کرده و از دخالت در امور داخلی ترکیه خودداری کرده است. در مقابل، برخی کشورهای عربی مانند امارات و عربستان سعودی، که در سالهای اخیر روابط پیچیدهای با ترکیه داشتهاند، از این فرصت برای انتقاد از اردوغان و سیاستهای او استفاده کردهاند.
چشمانداز آینده؛ ادامه بحران یا تغییر معادلات سیاسی؟
دستگیری اماماوغلو پرسشهای زیادی را درباره آینده سیاسی ترکیه مطرح کرده است. آیا اردوغان موفق خواهد شد با حذف رقبای خود، مسیر را برای پیروزی در انتخابات آینده هموار کند، یا این اقدام موجی از اعتراضات را به همراه خواهد داشت که کنترل آن دشوار خواهد بود؟
تحلیلگران بر این باورند که ادامه اعتراضات و واکنشهای بینالمللی میتواند اردوغان را تحت فشار بیشتری قرار دهد. اگر این اعتراضات گستردهتر شود و حمایت عمومی از اپوزیسیون افزایش یابد، احتمال تغییر معادلات سیاسی در ترکیه وجود خواهد داشت. از سوی دیگر، اگر دولت موفق شود اعتراضات را کنترل کرده و فضای امنیتی را تثبیت کند، ممکن است اردوغان بتواند قدرت خود را حفظ کرده و مخالفان را بیش از پیش به حاشیه براند.
دستگیری اماماوغلو را میتوان یکی از مهمترین آزمونهای سیاسی برای اردوغان دانست. اگرچه دولت ترکیه تلاش دارد با توجیهات قانونی، این اقدام را عادی جلوه دهد، اما واقعیت این است که اپوزیسیون اکنون به بهانهای قدرتمند برای بسیج مردم دست یافته است. اردوغان، که پیش از این نیز از ابزارهای قضایی برای مهار مخالفان استفاده کرده بود، این بار با چالشی متفاوت روبهرو است؛ چرا که اماماوغلو بهعنوان چهرهای مردمی، میتواند به سمبلی برای مقاومت تبدیل شود.آینده این بحران به میزان اعتراضات مردمی، واکنش نهادهای امنیتی و همچنین فشارهای بینالمللی بستگی دارد.