×
فرهنگی
شناسه خبر : 216264
تاریخ انتشار : شنبه 1403/12/25 ساعت 08:30

نورنیوز در ماه مبارک رمضان آموزه‌های قرآنی را تبیین می‌کند-۱۴

کم‌فروشى و تکذیب حضرت شعیب؛ بزرگترین انحراف اصحاب الاَیکه

«اَصحاب الاَیکه» تعبیری قرآنی، اشاره به ساکنان بیشه‌زارى است که بر اثر «کم‌فروشى» و در پى تکذیب پیامبرشان حضرت شعیب علیه‌السلام، با عذاب الهى نابود شدند. برخى از مفسران، معتقدند که «اصحاب ایکه» همان «اصحاب مدین‌» هستند؛ هرچند برخی دیگر، آنها را دو قوم دانسته‌اند.

نورنیوز-گروه فرهنگی: «اَصحاب الاَیکه» تعبیری قرآنی، اشاره به ساکنان بیشه‌زارى است که بر اثر «کم‌فروشى» و در پى تکذیب پیامبرشان حضرت شعیب علیه‌السلام، با عذاب الهى نابود شدند. برخى از مفسران، معتقدند که «اصحاب ایکه» همان «اصحاب مدین‌» هستند؛ هرچند برخی دیگر، آنها را دو قوم دانسته‌اند.

اصحاب ایکه در قرآن

عنوان «اصحاب الایکه» ۴ بار در قرآن کریم در آیات ۷۸ سوره حجر/۱۵؛ ۱۷۶، سوره شعراء/۲۶؛ ۱۳، سوره ص/ ۳۸ و ۱۴ سوره ق/ ۵۰ آمده است.

قرآن کریم اصحاب ایکه را امت حضرت شعیب معرفى ‌مى‌کند. (شعراء/ ۲۶، ۱۷۶‌ـ‌۱۷۷) نامیدن آنان به اصحاب ایکه یا از آن رو بوده است که در منطقه‌اى پر آب و درخت با میوه فراوان زندگى مى‌کردند یا از آن رو که ایکه (درختى) را مى‌پرستیدند.

اگر به روایت ترتیب نزولى که زرکشى در البرهان آورده است اعتماد کنیم، براى نخستین بار در سوره ق و در کنار قوم حضرت نوح، اصحاب رسّ، ثمود، عاد، فرعون، اخوان لوط و قوم تُبَّع، از اصحاب الایکه نیز یاد شده و بدون آن که هیچ معرفى از آنان ارائه شود، تنها بر این نکته تأکید شده که آنان پیامبر خود را تکذیب کردند و مستحق وعید الهى شدند: «کذَّبَتْ قَبْلَهُمْ قَوْمُ نُوحٍ وَأَصْحَابُ الرَّسِّ وَثَمُودُ * وَعَادٌ وَفِرْعَوْنُ وَإِخْوَانُ لُوطٍ * وَأَصْحَابُ الْأَیکةِ وَقَوْمُ تُبَّعٍ کلٌّ کذَّبَ الرُّسُلَ فَحَقَّ وَعِیدِ» (ق/۵۰، ۱۲‌ـ‌۱۴). سپس براى بار دوم در سوره ص ‌با همان تعریف مختصر و در کنار همان گروه‌هاى یاد شده از آنان نیز نام برده شده و افزون بر آن، در این ‌سوره مى‌گوید: آنان به تعجیل از خدا مى‌خواستند که پیش از رسیدن روز حساب عذابشان کند: «کذَّبَتْ قَبْلَهُمْ قَوْمُ نُوحٍ وَعَادٌ وَفِرْعَوْنُ ذُو الْأَوْتَادِ * وَثَمُودُ وَقَوْمُ لُوطٍ وَأَصْحَابُ الأَیکةِ أُوْلَئِک الْأَحْزَابُ * إِن کلٌّ إِلَّا کذَّبَ الرُّسُلَ فَحَقَّ عِقَابِ * وَمَا ینظُرُ هَؤُلَاء إِلَّا صَیحَةً وَاحِدَةً مَّا لَهَا مِن فَوَاقٍ * وَقَالُوا رَبَّنَا عَجِّل لَّنَا قِطَّنَا قَبْلَ یوْمِ الْحِسَابِ». (ص/۳۸، ۱۲‌ـ‌۱۶)

روشن‌ترین معرفى از اصحاب ایکه در سوره ‌شعراء آمده که به فاصله ۹ سوره پس از سوره ‌ص نازل شده است. در این سوره اصحاب ‌ایکه، قوم شعیب معرفى شده‌اند که پیش ‌از شعیب، دیگر فرستادگان الهى را تکذیب ‌کرده بودند: «کذَّبَ أَصْحَابُ الْأَیکةِ الْمُرْسَلِینَ» (سوره شعراء/ ۲۶، ۱۷۶) شعیب آنان را به ترس از خدا فرامى‌خواند: «إِذْ قَالَ لَهُمْ شُعَیبٌ أَلَا تَتَّقُونَ».(سوره شعراء/ ۲۶، ۱۷۷) و با معرفى خود به ‌عنوان پیامبر امین و درستکار براى آنان، از ایشان مى‌خواست تقواى الهى را رعایت کرده و از او اطاعت کنند: «إِنِّی لَکمْ رَسُولٌ أَمِینٌ * فَاتَّقُوا اللَّهَ وَأَطِیعُونِ».(شعراء/ ۲۶، ۱۷۸‌ـ‌۱۷۹) و اعلام ‌مى‌داشت که در برابر هدایتشان مزدش بر ‌عهده پروردگار جهانیان است و از آنان مزدى نمى‌خواهد: «وَمَا أَسْأَلُکمْ عَلَیهِ مِنْ أَجْرٍ إِنْ أَجْرِی إِلَّا عَلَى رَبِّ الْعَالَمِینَ». (شعراء/۲۶، ۱۸۰)

شاید بتوان از ظاهر آیات بعد استفاده کرد که بزرگترین انحراف اصحاب ایکه، کم‌فروشى بوده است، از این ‌رو شعیب (ع) ضمن دعوت آن‌ها به کامل دادن پیمانه، آنان را از کم‌فروشى نهى مى‌کرد: «أَوْفُوا الْکیلَ وَلَا تَکونُوا مِنَ الْمُخْسِرِینَ» (سوره شعراء/۲۶، ۱۸۱) و از آنان مى‌خواست که با ترازوى درست و کفه‌هاى برابر وزن کنند و از ارزش اموال مردم نکاهند که چنین کارى فساد است و آنان نباید با کم‌فروشى در زمین فساد‌ کنند: «وَزِنُوا بِالْقِسْطَاسِ الْمُسْتَقِیمِ * وَلَا تَبْخَسُوا النَّاسَ أَشْیاءهُمْ وَلَا تَعْثَوْا فِی الْأَرْضِ مُفْسِدِینَ». (شعراء/۲۶، ۱۸۲ـ۱۸۳) برخى از مفسران فساد مورد اشاره این آیه را به راهزنى، غارت اموال، نابود کردن زراعت و احیاناً قتل تفسیر کرده، این اعمال را نیز از جمله انحراف‌ها و کارهاى نارواى اصحاب ایکه برشمرده‌اند.

اصحاب ایکه در برابر دعوت شعیب ایستادگى و او را جادو شده معرفى کردند و با برابر دانستن شعیب با خودشان، او را در ادعاى رسالتش از جانب خدا دروغگو شمردند: «قَالُوا إِنَّمَا أَنتَ مِنَ الْمُسَحَّرِینَ * وَمَا أَنتَ إِلَّا بَشَرٌ مِّثْلُنَا وَإِن نَّظُنُّک لَمِنَ الْکاذِبِینَ» (شعراء/۲۶، ۱۸۵‌ـ‌۱۸۶) و ناباورانه و با استهزا به او پیشنهاد دادند که اگر در ادعایش راستگوست پاره آسمان بر سر آنان فرود‌آورد: «فَأَسْقِطْ عَلَینَا کسَفًا مِّنَ السَّمَاء إِن کنتَ مِنَ الصَّادِقِینَ»(سوره شعراء/۲۶، ۱۸۷) اما شعیب با واگذاردن امر آنان به خداوند و این که خداوند به فرجام آنان داناست، به آنان فرمود: خدا به آنچه مى‌کنید، داناتر است یعنى اختیار عذاب به دست من نیست: «قَالَ رَبِّی أَعْلَمُ بِمَا تَعْمَلُونَ».(سوره شعراء/۲۶، ۱۸۸)

عذاب اصحاب ایکه

اصحاب ایکه شعیب را تکذیب کردند و در پى تکذیب آنان، عذاب روزِ سایبان یا ابر، آنان را فرو گرفت: «فَکذَّبُوهُ فَأَخَذَهُمْ عَذَابُ یوْمِ الظُّلَّةِ». (شعراء/۲۶، ۱۸۹) روز نزول عذاب بر اصحاب ایکه به «روز بزرگ» وصف شده است: «إِنَّهُ کانَ عَذَابَ یوْمٍ عَظِیمٍ». (شعراء/۲۶،۱۸۹) درباره کیفیت عذاب اصحاب ایکه روایاتى نقل شده که یادآور شباهت عذاب این قوم با اصحاب مدین است.

گفته شده: پس از آن که حضرت شعیب را تکذیب کردند و ناباورانه از او خواستند تا پاره‌اى از آسمان یا ابر بر آنان بیفکند، خداوند ۷ شبانه‌روز گرماى شدیدى را بر آن‌ها مسلط کرد و باد را ساکن گرداند، به ‌گونه‌اى که نفس کشیدن بر آنان دشوار شد و آرامش را از آنان گرفت. پناه بردن به درون خانه‌ها و سرداب‌ها و استفاده از آب و سایه نیز براى خنک شدن بر آنان سودى نبخشید، آنگاه پس از ۷ روز خداوند ابرى (ظُلّه) به سوى آنان فرستاد. اصحاب ایکه به سوى سایه آن ابر رو آوردند. ناگهان از آن ابر آتش بارید (صاعقه آنان را فرا‌گرفت) و همه آنان را نابود کرد.

سرزمین اصحاب ایکه

آخرین آیاتى که درباره اصحاب ایکه نازل شده، آیات ۷۸‌ـ‌۷۹ سوره حجر/۱۵ است: «وَإِن کانَ أَصْحَابُ الأَیکةِ لَظَالِمِینَ * فَانتَقَمْنَا مِنْهُمْ وَإِنَّهُمَا لَبِإِمَامٍ مُّبِینٍ»؛ و راستى اصحاب ایکه ستمگر بودند پس از آنان انتقام گرفتیم و آن دو (سرزمین اصحاب ایکه و قوم لوط) بر سر راهى آشکار است.

از ذیل این دو آیه برمى‌آید که آثار سرزمین اصحاب ایکه تا زمان نزول قرآن باقى و در کنار بزرگراه عمومى در معرض دید کاروان‌هاى تجارتى مکیان بوده است. در میان مفسران اتفاق نظر است که سرزمین اصحاب ایکه میان مدینه و شام قرار داشته است. برخى آن را نزدیک مدین و برخى دیگر آن را مابین ساحل دریا(ى ‌سرخ) و مدین دانسته‌اند.


اخبار مرتبط
داستان قوم تُبّع
سه‌شنبه 1403/12/28 ساعت 08:30
نورنیوز در ماه مبارک رمضان آموزه‌های قرآنی را تبیین می‌کند-17
داستان قوم تُبّع
منظور از قوم تُبّع، گروهی از مردم یمن هستند؛ زیرا تبع و تبابعه لقبی برای گروهی از پادشاهان یمن است. قرآن سرنوشت این گروه را که به خاطر گناهکاری و تکذیب پیامبران به عذاب الهی گرفتار شده اند به عنوان عبرت مسلمانان نقل می کند.
ادریس؛ پیامبری که لقب ابوالحکما گرفت
دوشنبه 1403/12/20 ساعت 08:30
نورنیوز در ماه مبارک رمضان آموزه‌های قرآنی را تبیین می‌کند-9
ادریس؛ پیامبری که لقب ابوالحکما گرفت
حضرت ادریس(ع) نخستین کسى بوده که با قلم نوشت و نیز خیاطی کرد و چون کتاب‌ها را بسیار درس می‌داد او را ادریس نامیدند. حضرت ادریس را ابوالحکما نامیده‌اند و مبادی و اصول اولیه بسیاری از علوم را به او نسبت می‌دهند.
داستان حضرت یونس(ع)؛ پیامبری که خدا او را ستایش کرده
یکشنبه 1403/12/19 ساعت 08:30
نورنیوز در ماه مبارک رمضان آموزه‌های قرآنی را تبیین می‌کند-8
داستان حضرت یونس(ع)؛ پیامبری که خدا او را ستایش کرده
نام یونس چهار مرتبه در قرآن کریم در آیات زیر آمده است: سوره نساء، آیه 163 • سوره انعام، آیه 86 • سوره یونس، آیه 98 • سوره صافات، آیه 139. آن حضرت یکبار در سوره انبیاء آیه 87 با وصف «ذوالنون» (صاحب ماهی یا همدم ماهی) آمده و یک بار هم به نام «صاحب الحوت»(صاحب ماهی) در سوره قلم آیه 48 نامبرده شده است.
حضرت شعیب و اصحاب مدین؛ قومی که گرفتار عذاب الهی شد
جمعه 1403/12/17 ساعت 08:00
نورنیوز در ماه مبارک رمضان آموزه‌های قرآنی را تبیین می‌کند-6
حضرت شعیب و اصحاب مدین؛ قومی که گرفتار عذاب الهی شد
«اصحاب مَدْیَن»، تعبیری قرآنی، ناظر به قوم حضرت شعیب (ع) است که در منطقه شام سکونت داشتند، و به سبب تکذیب پیامبرشان و سایر انحرافات اجتماعی مانند فساد و کم‌فروشى، گرفتار عذاب الهی شدند.
ماجرای اسرارآمیز حضرت موسی با خضر
پنج‌شنبه 1403/12/16 ساعت 08:00
نورنیوز در ماه مبارک رمضان آموزه‌های قرآنی را تبیین می‌کند-5
ماجرای اسرارآمیز حضرت موسی با خضر
نام حضرت خضر در قرآن کریم نیامده است و این نامی است که روایات به کار برده اند، برای بنده صالحی که در آیات 60 تا 82 سوره کهف ماجرایى اسرارآمیز درباره دیدار حضرت موسى (ع) با او حکایت شده است.
نظرات

آگهی تبلیغاتی
آخرین اخبار
حماس: آماده پذیرش آتش‌بس دائمی هستیم
اروپا به اوکراین دروغ می‌گوید، هیچ نیرویی برای نجات نمی‌آید
بررسی سه فوریتی طرح خروج از NPT در مجلس تکذیب شد
بازیکنان تیم ملی والیبال جوانان از سربازی معاف شدند
نخست‌وزیر ژاپن استعفا می دهد
قیمت خودرو امروز یکشنبه 16 شهریورماه 1404 + جدول
نشست مجمع عمومی سازمان ملل از نیویورک به ژنو منتقل شد
ناوگان جهانی مقاومت
اروپا باید برای موفقیت دیپلماسی زمان و فضای لازم را ایجاد کند
عراقچی: اقدامات یکجانبه و قلدرمآبانه آمریکا محکوم است
خونریزی در سویداء سوریه ادامه دارد/شمار قربانیان به 2 هزار نفر رسید
فینال تاشکند ؛ آزمون بزرگ قلعه نویی
جنگندۀ آذربایجان در دست اوکراین؛ باکو به جبهه ضدروسی ورود کرده است؟
زمان واریز اعتبار «کالابرگ» به حساب دهک‌های4 تا 7 اعلام شد
اسرائیل به دنبال راه اندازی سازمان جدیدی برای جنگ رسانه‌ای جهانی
جزییات جدید از دستگیری راننده 206 چالوس+فیلم
توافق با ایران؟ دورنما تیره و تار است
خروج رسمی ماشاریپوف از فهرست استقلال
سرمایه‌داری ملی و بابک زنجانی
علت اختلال اینترنت در آسیا و اروپا چیست؟
تداوم نقض آتش بس؛ حملات توپخانه‌ای عربستان علیه غیرنظامیان یمن
دهک‌بندی اشتباه وزارت کار؛ کارگران قربانی تراکنش‌های کارفرمایان
انفجار گاز در سرآسیاب ملارد 14 مصدوم داشت
آهنگ دوستی دو ملت ایران و ارمنستان در تخت جمشید طنین انداز شد
واریز بیش از 744 میلیارد تومان سود به حساب یک میلیون و 294 هزار سهام‌دار
خواهران منصوریان و دریایی طلایی شدند
تغییرات ظرفیت پزشکی و دندانپزشکی در دفترچه کنکور 1404 منتشر شد+ جزئیات
شکست تحریم‌های آمریکایی
مداردیپلماسی | شانگهای نماد دیپلماسی متوازن ایران در دوران پساجنگ
رسانه عبری خبر داد؛ امارات تهدید به خروج از توافقنامه ابراهیم کرد
برگزاری دادگاه 4 متهم شبکه جاسوسی موساد و منافقین در کرج
قالیباف: شیوه فعلی اجرای کالابرگ کارایی خود را از دست داده است
دیپلماسی به شرط حفظ حق حاکمیت ملی
رزمایش بریکس؛ مهندسی قدرت و صلح دریایی
آب و هوای امروز یکشنبه 16 شهریور +هواشناسی استان‌ها
آژانس فضایی ناسا تصویری از غروب ساردینیا را به مناسبت ماه‌گرفتگی پیش رو منتشر کرد
سفیر برزیل در روسیه: اقدامات نیروی دریایی آمریکا در نزدیکی ونزوئلا غیرقابل توجیه است
جزییات کشف مجموعه‌ای ارزشمند از اشیای تاریخی در «کمرزرین» اصفهان
وزیر کشور: امروز راهی جز توسعه حمل و نقل عمومی نداریم
بدرقه ملی پوشان کشتی به مسابقات زاگرب
هشدارمقام حزب‌الله نسبت به سونامی انسانی در لبنان
رفیع‌زاده: سامانه های سازمانی باید به پایگاههای اطلاعاتی متصل شود
اسلواکی نیروی نظامی به اوکراین اعزام نمی کند
دور سوم مذاکرات فنی ایران و آژانس در وین برگزار شد
عکس های منتخب ایران ؛ شنبه 16 شهریور 1404
ریزش پل در کربلا/تعداد مصدومان
برگزیدگان هشتاد و دومین جشنواره فیلم ونیز معرفی شدند
شهربانو منصوریان برای ششمین‌بار قهرمان جهان شد
زمان پرداخت سود سهام عدالت اعلام شد+فیلم
نورنما | لحظه تشکیل یک جزیره در میان آب‌های بی‌انتهای اقیانوس
X
آگهی تبلیغاتی