×
فرهنگی
شناسه خبر : 215486
تاریخ انتشار : پنج‌شنبه 1403/12/16 ساعت 13:42

نورنیوز ضرورت‌های کارشناسی مواجهه با آثاری چون سریال معاویه را بررسی می‌کند؛

ممنوعیت کافی نیست! صداوسیما چگونه باید با تحریف‌های تاریخی مقابله کند؟

سریال «معاویه»، که با حمایت مالی گسترده عربستان تولید شده، نمونه‌ای از تلاش‌های رسانه‌ای برای تأثیرگذاری بر افکار عمومی است که با روایتی خاص از تاریخ صدر اسلام، واکنش‌های زیادی را برانگیخته است. اما در دنیایی که مرزهای رسانه‌ای از بین رفته، آیا ممنوعیت رسمی می‌تواند تأثیر این روایت را کاهش دهد، یا باید به روشنگری و تولید محتوای جایگزین اندیشید؟

نورنیوز-گروه فرهنگی: ساترا، نهاد نظارت بر محتوای صوت و تصویر در ایران، اعلام کرده که پخش و دوبله‌ی سریال «معاویه» در تمامی پلتفرم‌های داخلی ممنوع است. این تصمیم در واکنش به حساسیت‌های تاریخی و رویکردهای سیاسی خاص این سریال اتخاذ شده، اما آیا این اقدام می‌تواند از تأثیرگذاری اثر جلوگیری کند؟ در دنیای امروز که رسانه‌های دیجیتال مرزهای نظارتی را به چالش کشیده‌اند، چنین محدودیت‌هایی بیشتر به محدودسازی رسمی منجر می‌شود تا حذف واقعی یک اثر از فضای عمومی. اگر قرار است با روایت‌های تحریف‌شده مقابله شود، راهکار اصلی نه در ممنوعیت، بلکه در روشنگری علمی و تولید محتوای جایگزین است.

چرا سریال «معاویه» حساسیت‌برانگیز شد؟

سریال «معاویه» با سرمایه‌گذاری هنگفت عربستان سعودی، تلاشی آشکار برای ارائه‌ی چهره‌ای متفاوت از بنی‌امیه و رهبران آن است. در این اثر، معاویه به‌عنوان شخصیتی سیاستمدار، مدبر و تأثیرگذار به تصویر کشیده شده که توانست قدرت را در دوره‌ای پرآشوب تثبیت کند. اما این روایت در تضاد با بسیاری از منابع و واقعیتهای تاریخی است که معاویه را فردی دارای رویکردهای قدرت‌طلبانه و سیاست‌های دوگانه معرفی کرده‌اند.

این موضوع تنها واکنش شیعیان را برنینگیخته، بلکه بسیاری از علمای اهل سنت نیز نسبت به آن انتقاد کرده‌اند. برخی از این علما معتقدند که بازنمایی تاریخ نباید در خدمت منافع سیاسی روز باشد و تغییر در روایت‌های مستند تاریخی، موجب تحریف واقعیت خواهد شد. در همین راستا، رسانه‌های منتقد در کشورهای مختلف نیز این سریال را بخشی از تلاش عربستان برای تغییر تصویر تاریخی بنی‌امیه دانسته‌اند.

عربستان و راهبرد جدید رسانه‌ای؛ روایت‌سازی یا مهندسی افکار؟

در سال‌های اخیر، عربستان سعودی سرمایه‌گذاری گسترده‌ای در تولید آثار سینمایی و تلویزیونی داشته است. از ساخت مستندهای تاریخی گرفته تا تولید سریال‌های پرهزینه، همه نشان از یک راهبرد بلندمدت برای تأثیرگذاری بر درک تاریخی جوامع اسلامی دارد. سیاست جدید رسانه‌ای این کشور در راستای آنچه «دیپلماسی فرهنگی» خوانده می‌شود، در تلاش است تا بنی‌امیه را از یک حکومت مستبد و جنگ‌طلب، به یک نظام سیاسی مقتدر و مصلح تبدیل کند.

انتخاب ماه رمضان برای پخش سریال «معاویه» نیز کاملاً هدفمند است. این ماه، زمان اوج توجه مسلمانان به مفاهیم دینی و تاریخی است و فرصتی طلایی برای تأثیرگذاری عمیق بر افکار عمومی به شمار می‌رود. این همان الگویی است که هالیوود در پروژه‌های سینمایی خود برای تأثیرگذاری فرهنگی به‌کار می‌گیرد و اکنون عربستان نیز در تلاش است تا از این مدل بهره‌برداری کند.

لزوم ورود فعال رسانه‌ی ملی به نقد و تحلیل علمی

ممنوعیت یک اثر، گرچه به‌عنوان اقدامی بازدارنده در کوتاه‌مدت عمل می‌کند، اما در درازمدت نمی‌تواند تأثیر روایت‌های تحریف‌شده را کاهش دهد. تجربه نشان داده که تولیدات بحث‌برانگیز حتی در صورت محدودیت‌های رسمی، از طریق شبکه‌های ماهواره‌ای و اینترنتی به دست مخاطبان می‌رسند. ازاین‌رو، ضروری است که رسانه‌ی ملی برای روشنگری در مورد ابعاد مختلف سریال معاویه رویکردی فعالانه اتخاذ کند.

برگزاری نشست‌های نقدو بررسی و رسانه‌ای با حضور کارشناسان شیعه و اهل سنت، یکی از راهکارهای مؤثر در این زمینه است. چنین نشست‌هایی می‌توانند به بررسی دقیق ابعاد تاریخی و اعتقادی این اثر پرداخته و نقاط ضعف و تحریف‌های آن را برای مخاطبان روشن کنند. علاوه بر این، رسانه‌های داخلی باید به تولید مستندهای تحلیلی بپردازند که به‌صورت علمی و مستند، روایات صحیح تاریخی را در برابر روایت‌های تحریف‌شده قرار دهند.

همچنین، تولید سریال‌ها و آثار نمایشی جایگزین یکی از مهم‌ترین راهکارهای مقابله با این روند است. تجربه‌ی موفق ساخت سریال‌ها و آثاری همچون «یوسف پیامبر» و«محمد(ص)» نشان داده که ارائه‌ی روایتی جذاب و مستند از تاریخ، می‌تواند تأثیرگذاری رسانه‌ای بالایی داشته باشد. در این زمینه، ساخت آثاری که با تحقیق دقیق تاریخی همراه باشند، نه‌تنها می‌تواند پاسخ مناسبی به تولیدات رسانه‌ای جهت دار و هدفمند باشد، بلکه به آگاهی عمومی نیز کمک خواهد کرد.

فراتر از ممنوعیت، به‌سوی روشنگری رسانه‌ای

رسانه‌ی ملی ایران در برابر چنین پروژه‌هایی وظیفه‌ای سنگین دارد. درحالی‌که برخی کشورها سرمایه‌های کلانی را برای تغییر روایت‌های تاریخی هزینه می‌کنند، ایران به‌عنوان کشوری با پیشینه‌ی غنی تاریخی ، تمدنی و مذهبی نباید در این میدان منفعلانه عمل کند. برگزاری میزگردهای تلویزیونی، تولید محتوای مستند و حتی ایجاد پروژه‌های سینمایی ، ازجمله راهکارهایی هستند که می‌توانند در برابر چنین جریان‌هایی به روشنگری بپردازند.

نکته‌ی مهم این است که واکنشها  نباید صرفاً محدود به پاسخ‌دهی به یک سریال خاص باشد.  سریال معاویه آخرین اثر تولید شده با هدف تحریف تاریخ اسلام نخواهد بود بنابراین، سیاست رسانه‌ای ایران به عنوان کشوری مهم و تاثیر گذار در جهان اسلام باید فراتر از واکنش‌های موردی باشد و به‌سوی تدوین یک استراتژی بلندمدت حرکت کند.


نظرات

آگهی تبلیغاتی
آخرین اخبار
نیم کیلو طلا در انتظار کاربران؛ کمپین مشترک روبیکا و ملی‌گلد آغاز شد
تمدید فرصت ثبت‌نام کتب درسی تا 30 شهریور
ابلاغ دستورالعمل جدید تنظیم بازار خودرو + جزئیات
محرومیت سنگین جام اتحادیه برای لوئیس سوارز
انتقاد از طرح مسکن 15 متری/رکود بی سابقه بازار مسکن در 50 سال اخیر
سقف وام خرید خودرو جانبازان تعیین شد
ثبت‌نام نکردن در سامانه املاک مساوی است با قبض برق نجومی
نظام نوین جهانی در حال ظهور است
باشگاه استقلال همچنان درگیر مطالبات سنگین بازیکنان و مربیان پیشین
طرح صلح احتمالی واشنگتن برای پایان جنگ روسیه و اوکراین
حملات اسرائیل به غزه/ شهادت 21 نفر دیگر/تخریب کامل برج مسکونی «السوسی»
کنسرت قربانی باز هم تمدید شد
شمار قربانیان زلزله افغانستان به 3 هزار نفر افزایش یافت
سن سکته قلبی در ایران 10 سال پایین‌تر از اروپا
کاراته‌کاها 6 مدال در چین درو کردند
پزشکیان: با منابع موجود، چه، کجا و چگونه بکاریم، اولویت اول جهاد کشاورزی است
حکم قطعی قصاص برای قاتل خبرنگار ایرنا صادر شد
قیمت مرغ در بازار به زودی کاهش می‌یابد
رشد 19 هزار واحدی شاخص کل بورس تهران در آغاز هفته
مراکش اولین تیم آفریقایی صعودکننده به جام جهانی 2026 شد
آغاز مانور چندملیتی بریکس با مشارکت ایران و اندونزی
اژه‌ای در دیدار با عمار حکیم: ملت ایران بیش از هر زمان دیگری متحد است
دیدار لاریجانی و عمار حکیم با محوریت همکاری‌های ایران و عراق
قیمت طلا و سکه امروز شنبه 15 شهریور 1404 + جدول
سخنگوی آموزش و پرورش: در سال تحصیلی جدید کمبود معلم نداریم/آموزش مجازی فقط در شرایط اضطرار
کاهش خاموشی‌ها تا آخر شهریور ماه
قیمت دلار امروز شنبه 15 شهریور 1404
هشدار رئیس سابق موساد علیه نخست‌وزیر رژیم صهیونیستی
دومین خرید لالیگایی تراکتور کیست؟
سقف وام‌های بانکی افزایش یافت
2700 نفر در تصادفات شهریور ماه جان باختند/ثبت 166 میلیون سفر تابستانی در کشور
عبور مصرف روزانه بنزین از مرز 140 میلیون لیتر
تخت‌جمشید امروز میزبان ارکستر ارمنستان است
وحدت کلید پیروزی جهان اسلام
عارف به دیدار معاون اول‌های دولت‌های قبل رفت
استقلال در آستانه جذب یک مهاجم خارجی از بین دو گزینه
نورنما | اجرای زیبای آهنگ باران می‌بارد امشب، با فلوت توسط جنگلبان
رونمایی از ربات‌های هوشمند دو طبقه پست در کشور
پوتین: روسیه پیشتاز تولید موتورهای هوایی و موشکی است
شناسایی و دستگیری قاتل مشهدی پس از 14 سال فرار
صندوق بازنشستگی فولاد و صندوق بازنشستگی کشوری تجمیع می شوند
ام‌باپه دومین گلزن تاریخ فرانسه شد
قیمت خودرو امروز شنبه 15 شهریورماه 1404 + جدول
سازمان بازرسی به ناترازی انرژی ورود کرد
پوستر نوستالژیک مس رفسنجان برای دیدار دوستانه با پرسپولیس
زلنسکی: پوتین خودش به کی‌یف بیاید
کنگره باید اختیارات جنگی ترامپ را محدود کند
پزشک قلابی با 15 شاکی/ قربانیان؛ زنان مبتلا به بیماری خاص
ایران نما | معرفی جاذبه های گردشگری شهرهای ایران(78) «بهمن»
رئیس پارلمان لبنان: طرح انحصار سلاح ارتش صلح داخلی را تضمین می‌کند
X
آگهی تبلیغاتی