×
فرهنگی
شناسه خبر : 215486
تاریخ انتشار : پنج‌شنبه 1403/12/16 ساعت 13:42
ممنوعیت کافی نیست! صداوسیما چگونه باید با تحریف‌های تاریخی مقابله کند؟

نورنیوز ضرورت‌های کارشناسی مواجهه با آثاری چون سریال معاویه را بررسی می‌کند؛

ممنوعیت کافی نیست! صداوسیما چگونه باید با تحریف‌های تاریخی مقابله کند؟

سریال «معاویه»، که با حمایت مالی گسترده عربستان تولید شده، نمونه‌ای از تلاش‌های رسانه‌ای برای تأثیرگذاری بر افکار عمومی است که با روایتی خاص از تاریخ صدر اسلام، واکنش‌های زیادی را برانگیخته است. اما در دنیایی که مرزهای رسانه‌ای از بین رفته، آیا ممنوعیت رسمی می‌تواند تأثیر این روایت را کاهش دهد، یا باید به روشنگری و تولید محتوای جایگزین اندیشید؟

نورنیوز-گروه فرهنگی: ساترا، نهاد نظارت بر محتوای صوت و تصویر در ایران، اعلام کرده که پخش و دوبله‌ی سریال «معاویه» در تمامی پلتفرم‌های داخلی ممنوع است. این تصمیم در واکنش به حساسیت‌های تاریخی و رویکردهای سیاسی خاص این سریال اتخاذ شده، اما آیا این اقدام می‌تواند از تأثیرگذاری اثر جلوگیری کند؟ در دنیای امروز که رسانه‌های دیجیتال مرزهای نظارتی را به چالش کشیده‌اند، چنین محدودیت‌هایی بیشتر به محدودسازی رسمی منجر می‌شود تا حذف واقعی یک اثر از فضای عمومی. اگر قرار است با روایت‌های تحریف‌شده مقابله شود، راهکار اصلی نه در ممنوعیت، بلکه در روشنگری علمی و تولید محتوای جایگزین است.

چرا سریال «معاویه» حساسیت‌برانگیز شد؟

سریال «معاویه» با سرمایه‌گذاری هنگفت عربستان سعودی، تلاشی آشکار برای ارائه‌ی چهره‌ای متفاوت از بنی‌امیه و رهبران آن است. در این اثر، معاویه به‌عنوان شخصیتی سیاستمدار، مدبر و تأثیرگذار به تصویر کشیده شده که توانست قدرت را در دوره‌ای پرآشوب تثبیت کند. اما این روایت در تضاد با بسیاری از منابع و واقعیتهای تاریخی است که معاویه را فردی دارای رویکردهای قدرت‌طلبانه و سیاست‌های دوگانه معرفی کرده‌اند.

این موضوع تنها واکنش شیعیان را برنینگیخته، بلکه بسیاری از علمای اهل سنت نیز نسبت به آن انتقاد کرده‌اند. برخی از این علما معتقدند که بازنمایی تاریخ نباید در خدمت منافع سیاسی روز باشد و تغییر در روایت‌های مستند تاریخی، موجب تحریف واقعیت خواهد شد. در همین راستا، رسانه‌های منتقد در کشورهای مختلف نیز این سریال را بخشی از تلاش عربستان برای تغییر تصویر تاریخی بنی‌امیه دانسته‌اند.

عربستان و راهبرد جدید رسانه‌ای؛ روایت‌سازی یا مهندسی افکار؟

در سال‌های اخیر، عربستان سعودی سرمایه‌گذاری گسترده‌ای در تولید آثار سینمایی و تلویزیونی داشته است. از ساخت مستندهای تاریخی گرفته تا تولید سریال‌های پرهزینه، همه نشان از یک راهبرد بلندمدت برای تأثیرگذاری بر درک تاریخی جوامع اسلامی دارد. سیاست جدید رسانه‌ای این کشور در راستای آنچه «دیپلماسی فرهنگی» خوانده می‌شود، در تلاش است تا بنی‌امیه را از یک حکومت مستبد و جنگ‌طلب، به یک نظام سیاسی مقتدر و مصلح تبدیل کند.

انتخاب ماه رمضان برای پخش سریال «معاویه» نیز کاملاً هدفمند است. این ماه، زمان اوج توجه مسلمانان به مفاهیم دینی و تاریخی است و فرصتی طلایی برای تأثیرگذاری عمیق بر افکار عمومی به شمار می‌رود. این همان الگویی است که هالیوود در پروژه‌های سینمایی خود برای تأثیرگذاری فرهنگی به‌کار می‌گیرد و اکنون عربستان نیز در تلاش است تا از این مدل بهره‌برداری کند.

لزوم ورود فعال رسانه‌ی ملی به نقد و تحلیل علمی

ممنوعیت یک اثر، گرچه به‌عنوان اقدامی بازدارنده در کوتاه‌مدت عمل می‌کند، اما در درازمدت نمی‌تواند تأثیر روایت‌های تحریف‌شده را کاهش دهد. تجربه نشان داده که تولیدات بحث‌برانگیز حتی در صورت محدودیت‌های رسمی، از طریق شبکه‌های ماهواره‌ای و اینترنتی به دست مخاطبان می‌رسند. ازاین‌رو، ضروری است که رسانه‌ی ملی برای روشنگری در مورد ابعاد مختلف سریال معاویه رویکردی فعالانه اتخاذ کند.

برگزاری نشست‌های نقدو بررسی و رسانه‌ای با حضور کارشناسان شیعه و اهل سنت، یکی از راهکارهای مؤثر در این زمینه است. چنین نشست‌هایی می‌توانند به بررسی دقیق ابعاد تاریخی و اعتقادی این اثر پرداخته و نقاط ضعف و تحریف‌های آن را برای مخاطبان روشن کنند. علاوه بر این، رسانه‌های داخلی باید به تولید مستندهای تحلیلی بپردازند که به‌صورت علمی و مستند، روایات صحیح تاریخی را در برابر روایت‌های تحریف‌شده قرار دهند.

همچنین، تولید سریال‌ها و آثار نمایشی جایگزین یکی از مهم‌ترین راهکارهای مقابله با این روند است. تجربه‌ی موفق ساخت سریال‌ها و آثاری همچون «یوسف پیامبر» و«محمد(ص)» نشان داده که ارائه‌ی روایتی جذاب و مستند از تاریخ، می‌تواند تأثیرگذاری رسانه‌ای بالایی داشته باشد. در این زمینه، ساخت آثاری که با تحقیق دقیق تاریخی همراه باشند، نه‌تنها می‌تواند پاسخ مناسبی به تولیدات رسانه‌ای جهت دار و هدفمند باشد، بلکه به آگاهی عمومی نیز کمک خواهد کرد.

فراتر از ممنوعیت، به‌سوی روشنگری رسانه‌ای

رسانه‌ی ملی ایران در برابر چنین پروژه‌هایی وظیفه‌ای سنگین دارد. درحالی‌که برخی کشورها سرمایه‌های کلانی را برای تغییر روایت‌های تاریخی هزینه می‌کنند، ایران به‌عنوان کشوری با پیشینه‌ی غنی تاریخی ، تمدنی و مذهبی نباید در این میدان منفعلانه عمل کند. برگزاری میزگردهای تلویزیونی، تولید محتوای مستند و حتی ایجاد پروژه‌های سینمایی ، ازجمله راهکارهایی هستند که می‌توانند در برابر چنین جریان‌هایی به روشنگری بپردازند.

نکته‌ی مهم این است که واکنشها  نباید صرفاً محدود به پاسخ‌دهی به یک سریال خاص باشد.  سریال معاویه آخرین اثر تولید شده با هدف تحریف تاریخ اسلام نخواهد بود بنابراین، سیاست رسانه‌ای ایران به عنوان کشوری مهم و تاثیر گذار در جهان اسلام باید فراتر از واکنش‌های موردی باشد و به‌سوی تدوین یک استراتژی بلندمدت حرکت کند.


نظرات

آگهی تبلیغاتی
آخرین اخبار
کوثری: ایران برنامه‌های موشکی و هسته‌ای را کنار نمی‌گذارد
جدول لیگ برتر پس از اتمام بازی های هفته پنجم
پیکان برابر چادرملو متوقف شد
پزشکیان: سفر به نیویورک فرصتی برای تبیین مواضع ایران در سطح جهانی بود
واردات خودرو در 6 ماه اول سال برابر صفر
جمهوری اسلامی ایران همواره حامی لبنان مقتدر و عزتمند است
شرح وظایف جدید در شرایط بن‌بست دیپلماسی
حال سعید پیردوست رو به بهبود است
آژیر خطر برای ترامپ؛ رشد چشمگیر نارضایتی در پایگاه جمهوری‌خواهان
شیخ نعیم قاسم: راه و روش سید حسن نصرالله جاودان است/هرگز خلع‌سلاح مقاومت را نمی‌پذیریم
جاده چالوس یکطرفه شد
دکتر پزشکیان در بازگشت از نیویورک وارد تهران شد
عراقچی با رئیس مجمع عمومی سازمان ملل دیدار کرد
رئیس جمهور لهستان: آماده گشودن فصل نوینی در مناسبات تاریخی و فرهنگی با ایران هستیم
مسدود شدن 4 میلیارد دلار کمک‌‌های خارجی آمریکا
سود سهام عدالت تا آخر هفته واریز می شود
عراقچی: تهدید علیه حاکمیت ملی و تمامیت سرزمینی ونزوئلا را محکوم می‌کنیم
سقف خرید و نگهداری تتر محدود شد
بهره‌برداری فاز نهایی‌ انتقال آب سد طالقان به کرج و تهران‌ تا نیمه مهرماه
لاریجانی با نخست وزیر لبنان دیدار کرد
ایران نه منزوی است و نه طالب جنگ
انزوای اسرائیل و ضرورت شکل‌گیری نظم نوین جهانی
چه خبر از آخرین آمار از بازسازی ساختمان‌ها و واحدهای آسیب دیده از جنگ 12 روزه؟
زمین‌لرزه 4.6 ریشتری گلستان را لرزاند
جدیدترین نقشه‌های پیش‌بینی فصلی بارش چه می گوید؟
درخواست نمایندگان مجلس انگلیس برای حمایت لندن از کاروان صمود
تداوم کاهش تورم اجاره مسکن در شهریور
رئال 2-5 اتلتیکو مادرید | ژابی در اولین دربی خود سنگین باخت+ خلاصه بازی
سازمان پزشکان بدون مرز فعالیت‌ خود در غزه را متوقف کرد
صعود مقتدرانه ایتالیا به فینال والیبال قهرمانی جهان
سیاست‌ های خرید تضمینی گندم در حال تغییر است
مادری که نجات بخش شد
پیام تسلیت رهبر معظم انقلاب در پی درگذشت مادر حدّاد عادل
ثبت سرعت 2.9 گیگا‌بیتی 5G همراه اول در بیرجند
دستور دادستانی برای تعیین تکلیف پارکینگ‌های متخلف تا پایان مهر
نگرانی صنعت پتروشیمی از کاهش تخصیص گاز در زمستان جاری
خیابانی در تهران به نام «فریدون شهبازیان» شد
دادن مجوز واردات برنج و نهاده‌ها به افراد خاص منجر به انحصار می‌شود
سالگرد شکست حصر آبادان؛ آغاز تغییر موازنه و بلوغ مقاومت
استقلال و پرسپولیس در لیگ برتر کشتی حضور خواهند داشت
جهش چشمگیر بورس
مرکز آمار: تورم نقطه‌ای در شهریور 45.3 درصد شد
لیگ بی رمق | 6 گل در 7 بازی هفته پنجم لیگ برتر
کرونا در راس ویروس‌های تنفسی در شهریور ماه
سامانه ارز خدماتی آبان‌ماه فعال می‌شود
دورکاری پنجشنبه‌ها در یزد تا پایان سال
اورژانس اجتماعی کمتر از 300 خودرو دارد
وزیر ارتباطات: اتصال منازل و کسب و کارها به فیبر نوری از 100 درصد عبور کرد
قیمت طلا و سکه امروز شنبه 5 مهر + جدول
سایپا پیش‌فروش جدید خود را از امروز کلید زد
X
آگهی تبلیغاتی