نورنیوز-گروه سیاسی: «محسن نذیری اصل» سفیر و نماینده دائمی جمهوری اسلامی ایران نزد دفتر سازمان ملل و سازمان‌های بین‌المللی مستقر در وین، امروز چهارشنبه و در سخنرانی خود در جلسه شورای حکام آژانس بین‌المللی انرژی اتمی درباره راستی‌آزمایی و نظارت در ایران در پرتو قطعنامه ۲۲۳۱ شورای امنیت سازمان ملل گفت که ایران در قبال خروج یکجانبه و غیرقانونی آمریکا از توافق هسته‌ای و نقض مکرر و ادامه‌دار برجام (توافق هسته‌ای) از سوی تروئیکای اروپا و اتحادیه اروپا خویشتن‌داری نشان داد اما صبوری و خویشتن‌داری ایران و پایبندی یکجانبه ایران به این توافق وضعیت را بهبود نبخشید و موجب پایبندی طرف‌های مقابل به توافق نشد که از مانع از بهره‌مندی ایران از منافع خود در این توافق شد.
نذیری اصل در ابتدای این سخنرانی که رونوشت آن از سوی نمایندگانی ایران در نزد سازمان‌های بین‌المللی در وین منتشر شده است، بیان کرد: «ما در زمانی دیدار کرده‌ایم که نابسامانی در روابط بین‌المللی ادامه دارد و اصول اساسی سازمان ملل با هدف حفظ و پیشبرد قوانین بین‌المللی به واسطه اقدامات یکجانبه تضعیف شده است. هنجارهای منع اشاعه تسلیحات اتمی که در چند دهه گذشته، به منظور این تعیین شده است که در خدمت امنیت تمامی کشورها باشد اما اکنون، به طور قابل توجهی مقید به سیاست‌ها، اقدامات و انفعال برخی کشورهای هسته‌ای شده است.
سفیر ایران با بیان اینکه «انتظار می‌رود که آژانس بین‌المللی انرژی اتمی، در قرن ۲۱، در راستای اهداف تعیین‌شده در اساسنامه آن، بدون تبعیض، استفاده صلح‌آمیز از انرژی هسته‌ای کمک کند»، گفت: کشورهای عضو نیز باید در صورتی که درخواست کنند، کمک‌هایی در زمینه استفاده و کاربرد انرژی هسته‌ای دریافت کنند. حقوق و وظایف کشورهای عضو توافق ان‌پی‌تی نباید مجزا از یکدیگر باشد و این آژانس باید هر کاری که لازم باشد، برای تقویت تمامی جنبه‌های منع اشاعه تسلیحات اتمی انجام دهد.
او گفت: کشورهای عضو نسبت به دنبال کردن اهداف منع اشاعه تسلیحات اتمی با مطابقت کامل با بندهای ۱، ۲ و ۳ توافق ان‌پی‌تی تعهد دارند. بنابراین، قویا، انتظار می‌رود که حقوق سلب‌ناپذیر کشورهای عضو از سوی هیچ یک از نهادهای سازمان ملل، از جمله این نهاد عالی که برای رفاه تمامی ملت‌ها از طریق استفاده صلح‌آمیز و بدون تبعیض از انرژی در سراسر جهان تاسیس شده است ، مصالحه‌ای انجام نشود.
سیاست ایران همواره، ممنوع کردن دست‌یابی به تسلیحات هسته‌ای، تولید و انبار کردن آن‌ها بوده است
نماینده ایران در وین در ادامه، با اشاره به تعهد ایران نسبت به اصول منع اشاعه تسلیحات اتمی و توافقات خود با آژانس در این زمینه، خاطرنشان کرد: بار دیگر، صراحتا می‌گویم که جمهوری اسلامی ایران، بر اساس اصول اعتقادی و راهبردی قوی خود، مطلقا، تسلیحات کشتار جمعی و به‌ویژه، تسلیحات هسته‌ای را منسوخ و غیرانسانی و آسیب‌زا برای صلح و امنیت بین‌المللی می‌داند. متاثر از آموزه‌های والای اسلامی و بر اساس فتوای مقام معظم رهبری جمهوری اسلام ایران که تمامی سلاح‌های کشتار جمعی، به‌ویژه تسلیحات اتمی را در فتوای اسلامی، حرام(ممنوع) اعلام کرده‌اند، سیاست جمهوری اسلامی ایران همواره، ممنوع کردن دست‌یابی به تسلیحات هسته‌ای، تولید و انبار کردن آن‌ها بوده است.
نذیری با تاکید بر این موضوع که «رویکرد کلی ما نسبت به منع اشاعه تسلیحات اتمی و تعهد خالی از ابهام به خوبی، معلوم است»، تصریح کرد: در همین راستا، ایران با تروئیکای اروپا (فرانسه، انگلیس و آلمان)/اتحادیه اروپا+۳ برای توافق بر سر برجام تعامل کرد که مذاکرات آن چندین سال به طول انجامید. در واقع، برجام، مبتنی بر تعهدات متقابل ایران و تروئیکای اروپا/اتحادیه اروپا+۳ است که ماهیت منحصرا صلح‌آمیز برنامه هسته‌ای ایران را از یک سو و از سوی دیگر، فسخ تمامی بندهای قطعنامه‌های شورای امنیت سازمان ملل از جمله ۱۹۶۹، ۱۷۳۷، ۱۸۰۳، ۱۸۳۵، ۱۹۲۹، ۲۲۲۴ و لغو جامع تمامی تحریم‌های شورای امنیت سازمان ملل و تمامی تحریم‌های هسته‌ای آمریکا، اتحادیه اروپا و کشورهای عضو آن را تضمین می‌کند. تفاهم شده بود که لغو تحریم‌های هسته‌ای و تدابیرمحدودکننده تروئیکای اروپا/اتحادیه اروپا و آمریکا به عادی‌سازی روابط تجاری و اقتصادی با ایران منجر شود.
او در ادامه گفت: علاوه بر این، در مقدمه قطعنامه ۲۲۳۱ شورای امنیت سازمان ملل مقرر شده است که برای کارآمد بودن برجام به تغییرات اساسی در تبادلات با ایران منجر خواهد شد. همچنین در این قطعنامه تاکید شده است که «برجام موجب ارتقا، تسهیل و توسعه تماس‌ها وهمکاریهای اقتصادی و تجاری عادی با ایران خواهد شد».
خویشتن‌داری، صبوری و پایبندی یکجانبه ایران به برجام نتیجه‌ای برای آن نداشت
در ادامه این بیانیه، با انتقاد از عمل نکردن طرف مقابل توافق به تعهداتش در عین پایبندی ایران به تعهداتش ذیل توافق آمده است: جمهوری اسلامی ایران تمامی تعهداتش ذیل توافق را اجرا کرده و قویا، انتظار داشت که از تمامی مزایای معینشده بهره‌مند شود. برجام قرار بود از جمله از طریق «عادی‌سازی تعاملات تجاری و اقتصادی با ایران» در خدمت منافع همه باشد اما آیا چنین نتجیه‌ای حاصل شد؟ آمریکا از همان ابتدا، حتی پیش از خروج، بدخواهانه، به دنبال منع عادی‌سازی روابط تجاری و اقتصادی با ایران و محروم کردن آن از مزایای اقتصادی پیش‌بینی شده در برجام بود.
نذیری تصریح کرد: خروج آمریکا از برجام، نقض جدی قطعنامه ۲۲۳۱ شورای امنیت سازمان ملل بود. شرکای باقی‌ماده در برجام، از ایران خواستند چند هفته صبر کند و به آن‌ها اجازه دهد که خسارات وارده در نتیجه خروج آمریکا و بازگردانی تحریم‌ها را جبران کنند. جمهوری اسلامی ایران، پس از خروج آمریکا نیز از به کار بستن حقوق خود برای بازگردانی «سازوکار اختلاف» و متوقف کردن اجرای تعهداتش به مدت بیش از یک سال، خودداری کرد تا به دیپلماسی فرصتی بدهد.
او همچنین گفت: همان‌طور که در «کمیسیون مشترک وزرا» در ۶ ژوئیه ۲۰۱۸ عنوان شد، ایران با حسن نیت، از به کار بستن این تدابیر جبرانی خودداری کرد تا شرکای اروپایی برجام بتوانند به وعده‌های خود عمل کنند. در این دیدار، وزرای امور خارجه، صراحتا، اعلام کردند که "لغو تحریم‌ها، از جمله سود اشی از آن، یکی از بخش‌های اصلی برجام است. جمهوری اسلامی ایران در مواجهه با خروج یکجانبه و غیرقانونی آمریکا از توافق، همچنین نقض مکرر و ادامه‌دار برجام از سوی تروئیکای اروپا/اتحادیه اروپا، خویشتن‌داری قابل ملاحظه‌ای نشان داد. متاسفانه، خویشتن‌داری، صبوری و پایبندی یکجانبه ایران به این توافق، وضعیت را بهبود نبخشید و آمریکا و تروئیکای اروپا/اتحادیه اروپا نیز به تعهداتشان پایبندی نکردند که به از دست رفتن کامل سودی منجر شد که از لغو تحریم‌ها در برجام، برای ایران حاصل می‌شد.
سفیر ایران با بیان اینکه «همچنین عنوان شده است که معرفی و اعمال دوباره تحریم‌ها و تدابیر محدودکننده، از جمله از طریق تمدید آن‌ها، عدم پایبندی قابل توجهی محسوب خواهد شد که ایران را قادر می‌سازد از بخشی از تعهداتش یا تمامی آن‌ها خارج شود»، گفت: بنابراین، ایران پس از طی کردن روندهای رسمی مقرر شده در برجام، تصمیم گرفت که طبق حقوق تعیین‌شده برای آن در بندهای ۲۶ و ۳۶ برجام، اجرای بخشی از تعهداتش را متوقف کند.
نذیری تاکید کرد: با توجه به این، مایه تاسف است که تروئیکای اروپا و آمریکا، به طور سازمان‌یافته‌ای، تلاش کردند که روایت این مسئله را تحریف کنند. نقض برجام از سوی آمریکا پیش از خروج آن از این توافق، خروج آن از برجام و متعاقبا، نقض برجام و قطعنامه ۲۲۳۱ شورای امنیت از سوی آمریکا و تروئیکای اروپا/اتحادیه اروپا، منجر شد که ایران طبق از حقوق خود ذیل بندهای مذکور عمل کند.
تروئیکای اروپا به دلیل نقض قطعنامه ۲۲۳۱ و برجام، در جایگاه قانونی یا اخلاقی فعال کردن سازوکار اختلاف علیه ایران نیست
نذیری اصل در ادامه سخنرانی خود، با اشاره به این که «اعمال و تمدید غیرقانونی تحریم‌ها از سوی طرفین غربی، نقض قطعنامه ۲۲۳۱ شورای امنیت سازمان ملل است»، بیان کرد: مایلم تاکید کنم که قطعنامه ۲۲۳۱ شورای امنیت سازمان ملل برای لغو تحریم‌ها و نه تمدید آن‌هایی تصویب شد که به واسطه قطعنامه‌های پیشین و منسوخ اعمال شده بودند. قطعنامه شورای امنیت سازمان ملل، آشکارا، به عنوان یک قطعنامه تحریمی طراحی و نگاشته نشده است. هرگونه اقدامی علیه قطعنامه ۲۲۳۱ و بازه‌ای زمانی تعیین‌شده در آن، پیامدهایی جدی خواهد داشت.
او تصریح کرد: تحریم‌های اخیر علیه ایران از سوی تروئیکای اروپا/اتحادیه اروپا، اقدام دیگری در نقض برجام و قطعنامه ۲۲۳۱ شورای امنیت سازمان ملل از سوی تروئیکای اروپا/ اتحادیه اروپاست. تحریم‌های اعلامی از سوی تروئیکای اروپا/اتحادیه اروپا، به طور مثال، افزودن شرکت هواپیمایی «ایران ایر» و «خطوط کشتیرانی جمهوری اسلامی ایران» به فهرست تحریم‌ها، نقض آشکار بند ۲۶ برجام است که اتحادیه اروپا ذیل آن منتعهد شده «از معرفی دوباره یا اعمال دوباره تحریم‌هایی که ذیل برجام اجرایی شدن آن‌ها متوقف شده است، خودداری کند». معرفی مقررات تحریمی جدید، تخطی از برجام و قطعنامه ۲۲۳۱ شورای امنیت سازمان ملل است، چراکه این سیاست‌ها هدف اخلال در روابط اقتصادی و تجاری ایران را دنبال می‌کنند.
نذیری گفت که «تحریم‌ها و اقدامات تحریمی، نه‌تنها در روابط تجاری عادی با ایران به طرز تبعیض‌آمیزی اخلال ایجاد می‌کنند و منجر به کارشکنی در اجرای موفقیت‌آمیز برجام می‌شود، بلکه طرف‌های سوم را نیز وادار به نقض قطعنامه ۲۲۳۱ می‌کند».
سفیر ایران در سازمان‌های بین‌المللی با اشاره به اینکه «طبق قطعنامه ۲۲۳۱ شورای امنیت سازمان ملل، تمامی کشورها باید به مقررات این قطعنامه و لغو این محدودیت‌ها پایبند باشند»، گفت: تروئیکای اروپا/اتحادیه اروپا با اتخاذ این تدابیر، قطعنامه ۲۲۳۱ را نقض کردند. بنابراین، تروئیکای اروپا و اتحادیه اروپا، آشکارا و وقیحانه، تمامی درخواست‌ها برای پایندی به برجام و این قطعنامه را نادیده گرفتند.
او تصریح کرد: تصمیم تروئیکای اروپا برای خودداری از اجرای تعهداتشان در زمینه لغو تحریم‌ها در «روز گذار» (۱۸ اکتبر ۲۰۲۳) که در برجام مقرر شده، اقدامی غیرقانونی و نمونه بارز دیگر اجرایی نکردن قابل توجه تعهداتشان با نقض برجام و قطعنامه ۲۲۳۱ بود. باید تاکید کرد که برنامه موشکی ایران، طبق اعلام رسمی دبیرخانه سازمان ملل، دیگر مشمول محدودیت‌های سازمان ملل نخواهد بود. بنابراین، تروئیکای اروپا به دلیل نقض قطعنامه ۲۲۳۱ و برجام، در جایگاه قانونی یا اخلاقی فعال کردن سازوکار اختلاف در پاسخ به اجرای محدود تدابیر جبرانی قانونی از سوی ایران که در برجام تعیین شده است، قرار ندارند. تروئیکای اروپا نمی‌تواند همان روند قانونی را در قبال ایران به کار ببندد. این با هدف سازوکار اختلاف در برجام و اصل قانونی در میان ملل متمدن است.
نذیری تاکید کرد: با در نظر داشتن وقایع فوق و این که ادعای تروئیکای اروپا هدف پیشبرد اهداف برجام و قطعنامه ۲۲۳۱ را دنبال نمی‌کند،متوسل شدن به سازوکار اختلاف و هرگونه تلاش‌های بیهوده بعدی، غیرقانونی و غیرعادلانه است و باید قویا، رد شود.
ایران آماده بازگردانی تمامی تدابیر جبرانی قانونی به شرط لغو موثر و قابل راستی‌آزمایی تحریم‌های آمریکا و اروپاست
نماینده ایران در وین در بخش پایانی سخنرانی خود با اشاره به نزدیک شدن به «روز پایان برجام» گفت: با نزدیک شدن به «روز پایان برجام» باید تمامی تلاش‌ها را در راستای قطعنامه ۲۲۳۱ شورای امنیت سازمان ملل به کار ببندیم تا اطمینان حاصل شود که از آنچه جامعه بین‌المللی، چندین سال روی آن سرمایه‌گذاری کرده، غفلت نشود. ما مسئولیت داریم که این دستاورد را حفظ کنیم. از تمامی کشورهای عضو می‌خواهیم، به تمامی مقررات قطعنامه ۲۲۳۱، از جمله بازه‌های زمانی مرتبط با آن، پایبند باشند.
نذیری اصل گفت: کشورهای عضو باید در این زمینه، به تعهداتشان به منظور کمک به حل‌وفصل صلح‌آمیز این مسئله مهم کمک کنند. ثابت شده است که سیاست فشار، همان طور که از سوی برخی دنبال شده، زیان‌بخش و بی‌نتیجه خواهد بود. ما در تعهدمان جدی هستیم و به عنوان حاکمیتی مستقل، سیاست‌ها و اولویت‌های ملی را با هدف رسیدن به شکوفایی و پیشبرد رفاه ملت بزرگمان دنبال خواهیم کرد. ایران آماده بازگردانی تمامی تدابیر جبرانی قانونی به شرط لغو موثر و قابل راستی‌آزمایی تحریم‌ها و محدودیت‌های آمریکا و تروئیکای اروپا/اتحادیه اروپا و ازسرگیری اجرای تمام‌عیار و موثر تمامی تعهدات شرکای برجام است.