نورنیوز-گروه بینالملل: عصر امروز رسانههای ترکیه خبری را منتشر کردند که مانند یک بمب، توجه افکار عمومی، کاربران شبکههای اجتماعی فضای مجازی و سیاستمداران را به سوی خود جلب کرد.
خبر این است: گروه ویژه پلیس به دستور دادستان استانبول به ساختمان مرکزی «اتحادیه پیشه وران و کارآفرینان ترکیه» (توسیاد) حمله ور شد و اورهان توران رییس این مرکز و همچنین عمر آراس رییس شورای عالی سیاست گذاری را دستگیر کرد. این دو سرمایهدار و فعال اقتصادی مشهور ترکیه، به اتهام تضعیف دولت، توهین به رییس جمهور و انتشار اطلاعات کذب، تحت پیگرد قضایی قرار گرفتند و دادستان علیه آنان اعلام جرم کرد.
توسیاد مهمترین نهاد بخش خصوصی اقتصاد ترکیه است و به عنوان بزرگترین مجمع کارآفرینان، پیشه گران و سرمایه داران ترکیه شناخته میشود و مجموعه سرمایههای اعضای این نهاد، چند صد میلیارد دلار است و در نتیجه نبض بازار، اقتصاد و سیاست ترکیه، همواره تحت تاثیر تصمیمات و نگرشهای این نهاد مستقل است.
اورهان تورهان رییس توسیاد، سه روز پیش در مجمع عمومی کارآفرینان و پیشه وران صنایع سنگین ترکیه اعلام کرده بود: «تصمیمات غلط دولت، باعث ورشکستگی اقتصاد کشور شده است و امروزه در ترکیه، خنده بر رخسار کسی نیست. چرا که اغلب هموطنان ما، به شدت گرفتار فقر شده و برای تامین حداقلهای معیشت روزانه دچار مشکل هستند».
مقامات توسیاد همچنین اعلام کرده بودند که استقلال قوه قضاییه ترکیه زیر سوال رفته و بسیاری از دادستانها و قضات، مستقیماً از رییس جمهور دستور میگیرند.
وزیر دادگستری منتظر دستور اردوغان
پس از انتشار سخنرانی انتقادی اورهان توران و عمر آراس، چند تن از اعضای کابینه اردوغان، به تندی به این مواضع بازاریان توانمند ترکیه واکنش نشان دادند.
ییلماز توچ وزیر دادگستری ترکیه اعلام کرد که دولت و قوه قضاییه به تندی به این اتهامات واکنش نشان میدهند.
وزیر دادگستری ترکیه همچنین مقامات توسیاد را به تبعیت از سیاستهای دشمنان خارجی ترکیه و خیانت به کشور متهم کرده بود. دو تن دیگر از مقامات حزب عدالت و توسعه و نهاد ریاست جمهوری به نامهای عمر چلیک و فخرالدین آلتون، سران توسیاد را تهدید به شکایت و بازجویی کرده بودند.
مواضع تند و تیز مقامات دولت و حزب حاکم ترکیه علیه توسیاد، با واکنش رهبران احزاب سیاسی مخالف اردوغان روبرو شد و رهبرانی همچون اوزگور اوزل رهبر حزب جمهوری خلق، احمد داود اوغلو رهبر حزب آینده و علی باباجان رهبر حزب جهش و دموکراسی، رفتار دولت با فعالان اقتصادی را مصداق حمله به آزادی بیان و نابودسازی نهادهای مدنی ترکیه تلقی کردند.
اردوغان چراغ سبز حمله را نشان داد
رجب طیب اردوغان رهبر حزب عدالت و توسعه و رییس جمهور ترکیه در سخنرانی هفتگی خود در تالار ویژه نمایندگان این حزب در پارلمان ترکیه، به تندی به فعالان اقتصادی و سران توسیاد تاخته و آنان را بورژواها یا سرمایه داران وابسته به قدرتهای خارجی دانست.
وی با عصبانیت و با لحنی تهدیدآمیز گفت: «یک انجمن اقتصادی چرا باید در مورد سیاست و قوه قضاییه اظهار نظر کند؟ ما میدانیم که شما به دنبال تحریک افکار عمومی هستید. باید سرتان به کار خودتان گرم باشد و در مسائلی که ربطی به حیطه کاری شما ندارد دخالت نکنید».
اردوغان در ادامه افزود: «ما در ترکیه قدیم نیستیم. در ترکیه نوین، دموکراسی و عدالت حرف اول را میزند. ترکیه قدیم، قلمرو قدرت نزول خواران بود و شما در آن دوران، خواستههای خود را بر دولت، قوه قضاییه و مردم تحمیل میکردید. اما حالا آن دوران پایان یافته و ما اجازه نمیدهیم که با اطلاعات گمراهکننده، سیاه نمایی و تحریک مردم، ترکیه را به باتلاق بیثباتی بکشانید».
دولت باغچلی رهبر حزب حرکت ملی گرا و شریک راست افراطی اردوغان در ائتلاف جمهور، قبلاً گفته بود که توسیاد به دنبال مهندسی اقتصادی کشور است. اردوغان نیز همان جملات را تکرار کرده و افزود: می خواهید از راه مهندسی اقتصادی، دولت و سیاست را هم مهندسی کنید؟ اجازه نمیدهیم. شما باید حد خودتان را بدانید.
دامنه وسیع بازداشت و اعمال فشار
اخراج چند تن از افسران دانشکده افسری ارتش ترکیه به اتهام سردادن شعار «ما سرباز آتاترک هستیم» و نافرمانی ضمنی از اردوغان، دستگیری و حبس 6 روزنامه نگار به اتهام تحقیر رییس جمهور و توهین به او، زندانی شدن امید اوزداغ رهبر حزب ظفر به اتهام توهین به رییس جمهور، اخراج و بازداشت شهردار تاتوان به اتهام توهین به رییس جمهور، طرح شکایت علیه دهها فعال سیاسی و اقتصادی و دستگیری گسترده افرادی از اقشار مختلف جامعه، مجموعهای از رفتارهای خشن و اقتدارطلبانه اردوغان و حزب عدالت و توسعه است که موجب شده فضای سیاسی ترکیه، به سمت تنش، دوقطبی و اختلافات گسترده پیش برود.
مخالفین و منتقدین اردوغان بر این باورند که گسترده شدن دایره دستگیری، فشار و محدودیت، باعث شده که شرایط برای ورود سرمایه گذاران خارجی به ترکیه مهیا نباشد و این کشور در موقعیت بدتری قرار بگیرد و در عین حال، مذاکرات تکمیل روند ترکیه در عضویت اتحادیه اروپا، بلاتکلیف و معلق بماند.
چرا اردوغان از توسیاد بیزار است؟
توسیاد به عنوان مهمترین نهاد و مرکز تجمع بزرگترین کارآفرینان، بازرگانان و پیشه وران ترکیه در سال 1971 میلادی به دست چند خاندان ثروتمند ترکیه تاسیس شده است.
این نهاد قدرتمند بخش خصوصی ترکیه، هیچگاه به طور مستقیم در سیاست مداخله نکرده، اما همه میدانند که خانوادههای ثروتمند و کارخانه داران بزرگ توسیاد، از قدیم در سپهر فکری و سیاسی کمالیستی، لاییسم و بازار آزاد بوده و به طور طبیعی به اهداف و برنامههای سیاسی و اقتصادی حزب جمهوری خلق نزدیکتر بوده اند.
تعدادی از خانوادههای ثروتمند محافظه کار ترکیه به منظور مقابله با نفوذ توسیاد، نهاد دیگری به نام موسیاد تاسیس کردند که رفقای ثروتمند اردوغان و سرمایه داران حامی حزب عدالت و توسعه نیز در این اردوگاه اقتصادی هستند.
با توجه به آن که سیاست ناکارامد دولت اردوغان و بحران اقتصادی، بر سرنوشت حزب حاکم تاثیر گذاشته و محبوبیت دو سیاستمدار مورد حمایت حزب جمهوری خلق یعنی اکرم امام اوغلو و منصور یواش افزایش یافته، اردوغان از حمایت مالی توسیاد از این سیاستمداران هراس دارد و به دنبال آن است که با ارعاب و اعمال فشار، کاری کند که سرمایه داران لاییک، از رقبای او حمایت نکنند.