نورنیوز-گروه بین الملل: تکرار اظهارات جنجالی ترامپ درباره کوچاندن ساکنان غزه و امکان کنترل آمریکا بر این منطقه، طی ساعات گذشته واکنش‌های منطقه‌ای و بین‌المللی شدید و گسترده‌ای را به دنبال داشته است؛ تا جایی که بعضا حتی خود اسرائیلی‌ها هم نسبت به پافشاری ترامپ انگشت به دهان مانده‌اند.
به گفته برخی ناظران اسرائیلی حداکثر چیزی که در این باره می‌توان مطرح کرد پیشنهاد کوچ اختیاری ساکنان نوار غزه است که آن هم مثمر ثمر نخواهد بود. البته این کوچ اختیاری هم به نوعی اجباری است؛ به این علت که پیشنهاد داده‌اند که با حربه جلوگیری از بازسازی غزه و ارسال کمک‌های مکفی عملیاتی شود.
این پیشنهاد ترامپ نه به این علت که آواره کردن ۲ میلیون انسان و یک ملت از سرزمین تاریخی خود جنایتی علیه بشریت و به گفته دبیر کل سازمان ملل «پاکسازی نژادی» است، بلکه به چند دلیل زیر امکان اجرا ندارد:
۱. اگر مقصود ترامپ «کوچ اختیاری» ساکنان نوار غزه است که شواهد و قراین عینی زیادی چه در 15 ماه جنگ چه بعد از توافق آتش‌بس دال بر مخالفت قاطع مردم غزه با چنین کوچی وجود دارد.
۲. اگر مقصود ترامپ کوچاندن اجباری ساکنان نوار غزه با اعمال قوه قهریه باشد که اسرائیل این هدف را با جنگ ویرانگر بی‌سابقه‌ای از هر لحاظ در طول 15 ماه گذشته دنبال کرد، اما محقق نشد. کما این که این امر نیازمند ارسال دهها هزار نیروی آمریکا به باریکه غزه و راه‌اندازی جنگی گسترده در آن است؛ اما ترامپ که پایان دادن به جنگ‌ها را هدف خود قرار داده، آیا حاضر است که چنین جنگ پرهزینه‌ای را راه بیندازد؟ پاسخ منفی است.
۳. هیچ کشوری در منطقه حاضر به پذیرش ۲ میلیون فلسطینی آواره نیست. هم اکنون هم اتحادی قابل توجه میان خود متحدان عرب آمریکا از مصر و اردن تا عربستان و امارات و قطر در مخالفت با این پیشنهاد ترامپ و برای شکست کشاندن آن شکل گرفته است و هیچ کشوری حاضر به همراهی با این امر نیست. این مخالفت متحدان عرب آمریکا که قاطعانه هم به نظر می‌رسد و نوعی همراهی ناخواسته و نانوشته با حماس نیز هست، دلایل مختلفی دارد از پیامدهای این مساله برای امنیت ملی این کشورها و منطقه و از نگرانی نسبت به قرار گرفتن در مظان اتهام نابودی آرمان فلسطین و همچنین بیم خود این کشورها نسبت به پلان‌های بعدی طرح ترامپ می‌باشد. به عنوان مثال در برخی محافل منطقه‌ای مطرح است که کوچاندن ساکنان نوار غزه پیش‌درآمد طرحی بزرگ‌تر برای آواره کردن همه فلسطینی‌های کرانه باختری، قدس و خود اسرائیل است. در این راستا هم گفته می‌شود که ترامپ به دنبال نابودی کشوری به نام اردن و کوچاندن بخش اعظم فلسطینی‌ها به این کشور و تغییر نام اردن به کشور فلسطین است. همین هم نگرانی عمیق پادشاهی اردن را به دنبال داشته و تحرکات ملک عبدالله دوم در این راستاست.
کما این که هر نوع تحرک عملی برای کوچاندن ساکنان نوار غزه انفجار اوضاع منطقه را کلید خواهد زد.
۴. این طرح ترامپ خود بزرگ‌ترین تهدید برای پروژه پیمان ابراهیم است؛ در حالی که تکمیل آن و پیوستن عربستان به این پیمان اولویت نخست خود ترامپ در منطقه است؛ اما هر تحرکی برای کوچاندن ساکنان غزه عملا به معنای نابود کردن امکان برقراری رابطه میان تل‌آویو و ریاض است.
در کل طرح کوچاندن ساکنان غزه به گفته باراک نخست وزیر اسبق اسرائیل یک تخیل بوده و امکانپذیر نیست. اما جدا از این که ترامپ شناختی عمیق از این ابربحران و منطقه ندارد، چندان هم محتمل نیست که نسبت به عدم امکان اجرای این پیشنهاد خود بی‌اطلاع باشد. از این رو، باید دید در پس این طرح چه سرّ و رمزی نهفته است.
یک احتمال این است که با توجه به اینکه عربستان عادی‌سازی روابط با اسرائیل را منوط به تشکیل کشور فلسطین کرده است و عملا اسرائیل و آمریکا اراده‌ای برای ایجاد آن ندارند، بعید نیست که ترامپ با طرح کوچاندن ساکنان غزه تلاش کند ریاض را از این خواسته خود منصرف کند و پس گرفتن پیشنهاد خود را با موافقت عربستان با برقراری روابط با اسرائیل طاق بزند؛ یا کلا محملی آبرومندانه برای ریاض برای برقراری این روابط فراهم شود.
احتمال دیگر این که ترامپ از طریق جنجال‌آفرینی درباره غزه با هدف راضی کردن راستگرایان تندروی اسرائیلی و متحدان آمریکایی آن‌ها می‌خواهد پوششی برای پیشبرد سیاست خود در قبال ایران فراهم کند. این سیاست هم چنان که دو روز پیش اعلام شد، علی رغم امضای فرمان اجرایی بازگشت فشار حداکثری «هنوز» با خواسته‌های حداکثری نتانیاهو و تندروهای اسرائیلی و آمریکایی فاصله دارد و لحن ترامپ در قبال ایران و تاکید او بر گفتگو فعلا در سطح مطلوب این جریان‌ها نیست.
از احتمالات دیگری فشار بر حماس برای واگذاری اداره نوار غزه، وادار کردن دول عربی به دخالت در غزه و به حاشیه راندن تصویر سنگین پس از توقف جنگ و توافق آتش بس بس برای اسرائیل و ...
*کارشناس مسائل بین الملل
کانال تلگرامی گل عنبری