نورنیوز-گروه اجتماعی: موضوع جمعیت و فرزندآوری در ایران به یکی از مسائل اساسی و پیچیده در دهه‌های اخیر تبدیل شده است. براساس آمار مرکز رصد جمعیت کشور سازمان ثبت احوال، میانگین سن مادران در اولین فرزندآوری در ۹ ماهه سال ۱۴۰۳ حدود ۲۷.۴ سال بوده است.
همچنین، میانگین سن پدران در اولین فرزندآوری برابر با ۳۲.۳ سال گزارش شده است که نشان‌دهنده روندی است که در آن سن ازدواج و فرزندآوری به تأخیر افتاده است. تغییرات در سن فرزندآوری به‌ویژه در استان‌های مختلف کشور، تفاوت‌های قابل‌توجهی دارد که می‌تواند به تحلیل دقیق‌تری از الگوهای اجتماعی و اقتصادی موجود منجر شود.
در استان‌های بزرگ و پرجمعیت‌تر مانند تهران، البرز و اصفهان، میانگین سن مادران و پدران در زمان فرزندآوری بیشتر از سایر استان‌هاست. به‌طور خاص در تهران، میانگین سن مادران در اولین فرزندآوری حدود ۳۰ سال و میانگین سن پدران در این استان به حدود ۳۵ سال می‌رسد.
این ارقام به وضوح نشان‌دهنده تأخیر در فرزندآوری هستند که عمدتاً به‌دلیل تحصیلات بالاتر، فشارهای اقتصادی و مشغله‌های شغلی است. این استان‌ها به‌ویژه در میان زنان تحصیل‌کرده و شاغل، شاهد تمایل به تأخیر در فرزندآوری هستند، چرا که بسیاری از افراد پس از دستیابی به ثبات شغلی و اقتصادی به تشکیل خانواده و بچه‌دار شدن می‌اندیشند.
در مقابل، استان‌های کمتر توسعه‌یافته و روستایی‌تر مانند سیستان و بلوچستان، خراسان جنوبی و کهگیلویه و بویراحمد، میانگین سن مادران در اولین فرزندآوری به‌طور قابل‌توجهی پایین‌تر است. در این استان‌ها، میانگین سن مادران حدود ۲۵ سال و میانگین سن پدران حدود ۳۰ سال است.
این اختلاف می‌تواند به تفاوت های فرهنگی، رویکردهای سنتی و نیازهای اقتصادی در این مناطق مرتبط باشد. در چنین استان‌هایی، فرزندآوری در سنین پایین‌تر رایج است، چرا که خانواده‌ها به‌ویژه در مناطق روستایی به نیروی کار جوان و بیشتر برای تأمین معاش خانواده نیاز دارند.
تفاوت‌های موجود در سن فرزندآوری میان استان‌ها، نه تنها تحت تأثیر عوامل اقتصادی و اجتماعی است، بلکه به تفاوت‌های فرهنگی نیز بستگی دارد. در استان‌های شهری‌تر و برخوردارتر، عوامل اقتصادی، هزینه‌های زندگی و فشارهای شغلی باعث می‌شود که افراد تمایل بیشتری به تأخیر در فرزندآوری داشته باشند. در این مناطق، افراد معمولاً اولویت بیشتری برای تحصیلات، پیشرفت شغلی و بهبود وضعیت مالی خود قائل هستند. در مقابل در استان‌های کمتر توسعه‌یافته، عوامل فرهنگی و اجتماعی سبب می‌شود که فرزندآوری در سنین پایین‌تر رایج‌تر باشد.
این روندها تأثیرات زیادی بر ساختار جمعیتی کشور دارند. افزایش میانگین سن فرزندآوری در استان‌های بزرگ می‌تواند به کاهش رشد جمعیت و ایجاد مشکلات جمعیتی در آینده منجر شود. از سوی دیگر، فرزندآوری در سنین پایین‌تر در استان‌های دیگر می‌تواند به افزایش جمعیت و فشار بر منابع محدود منجر شود.
به‌ویژه در نسل‌های جوان‌تر، این روند می‌تواند تأثیرات زیادی بر وضعیت اقتصادی، اجتماعی و رفاهی کشور داشته باشد. سیاست‌گذاری‌های کلان در این زمینه باید به‌طور مؤثر به نیازهای مختلف استان‌ها پاسخ دهد.
برای مقابله با کاهش نرخ تولد در برخی از استان‌ها و افزایش جمعیت در برخی دیگر، لازم است سیاست‌های حمایتی از خانواده‌ها و ترغیب به فرزندآوری طراحی شود. این سیاست‌ها می‌توانند شامل تسهیلات اقتصادی، حمایت از اشتغال و مسکن و برنامه‌های آموزشی برای تشویق به فرزندآوری در سنین مناسب باشند.
نورنیوز