نورنیوز-گروه بین‌الملل: طرح آتش‌بسی که برای پایان دادن به جنگ در غزه در آستانه نهایی شدن است در اصل مبتنی بر پیشنهادی است که دولت جو بایدن در ماه می ۲۰۲۴ ارائه کرد. این طرح که به‌عنوان "جوشاندن بحران" شهرت یافته، با هدف پایان دادن به جنگ و آغاز فرآیند عقب‌نشینی تدریجی ارتش اسرائیل از نوار غزه طراحی شد.
طرح موسوم به "جوشاندن بحران" شامل سه مرحله بود:
• آتش‌بس موقت و آغاز مذاکرات آتش‌بس دائمی که در آن، شرایط تسهیل‌شده‌ای برای خروج تدریجی نیروهای اسرائیلی و بازگشت آوارگان فلسطینی تعریف شده بود.
• مبادله اسرا و زندانیان که با هدف کاهش تنش و افزایش اعتماد میان طرفین طراحی شد.
• بازسازی غزه و بازگشت آوارگان به مناطق مسکونی، به‌عنوان بخشی از توافقات بلندمدت آتش‌بس.
حماس با این طرح که از طریق قطر دریافت کرده بود، موافقت کرد، اما دولت اسرائیل، در آن زمان از پذیرش آن امتناع کرد. دلیل این مخالفت عمدتاً ناشی از مخالفت‌های داخلی در اسرائیل و فشار گروه‌های افراطی بود که به ادامه جنگ تأکید داشتند.
اکنون، با گذر زمان و تغییر شرایط، مفاد این طرح به‌صورت بازنگری‌شده در توافق‌های اخیر مورد قبول طرفین قرار گرفته است.
شرایطی که پذیرش را ممکن کرد
رژیم اسرائیل سرانجام در شرایطی تن به پذیرش آتش‌بس داد که تحت فشارهای شدید داخلی و بین‌المللی قرار گرفته بود. جامعه اسرائیل که از جنگی طولانی‌مدت و بالا رفتن تلفات نظامیان خسته شده به‌شدت خواهان آزادی اسرا و خروج از بن‌بست نظامی است.
علاوه بر این از یک سو ناکامی های مستمر رژیم صهیونیستی در جنگ غزه طی ماه‌های اخیر و اعتراض گسترده نظامیان و از سوی دیگر موفقیت حماس در بازسازی توان رزم خود و توسعه عملیات های موفق بویژه در شمال غزه تداوم اقدام نظامی را کاملا غیر قابل توجیه کرده است .
پیچیدگی‌های آتش‌بس و نگاه به گذشته
مذاکرات کنونی از جمله پیچیده‌ترین مذاکرات تاریخ منازعات فلسطین به شمار می‌رود. تجربه‌های پیشین نشان داده که اسرائیل اغلب توافق‌ها را ابزاری موقت برای پیشبرد اهداف نظامی خود می‌داند و با تفسیرهای دلخواه از متن توافق، مفاد آن را نقض می‌کند. تداوم تجاوزات رژیم صهیونیستی به مناطق مسکونی لبنان پس از آتش بس اخیر تازه ترین نمونه عدم پایبندی رژیم صهیونیستی به هرگونه توافق است.این بار، حماس و دیگر گروه‌های فلسطینی تلاش کردند تا مفاد توافق را با دقت بیشتری تدوین کنند و از این رو شفاف نمودن عبارات بکار برده شده در متن توافقنامه برای جلوگیری از سوء استفاده رژیم صهیونیستی در آینده مورد تاکید حماس بوده است
نقش ترامپ و بازتعریف سیاست خارجی
سیاست خارجی ترامپ در خاورمیانه بر کاهش هزینه‌های آمریکا و تثبیت دستاوردهای دیپلماتیک مانند پیمان ابراهیم متمرکز است. وی با اعمال فشار بر نتانیاهو، که با شکست‌های مکرر در غزه مواجه بود، او را مجبور به پذیرش آتش‌بس کرد.
ترامپ انگیزه روشنی برای پیشبرد این توافق داشت: کاهش تنش منطقه‌ای برای تقویت پیمان ابراهیم و جلوگیری از بی‌ثباتی در پروژه‌های کلان ایالات متحده. در آینده نیز به‌نظر می‌رسد ترامپ اجازه ندهد نتانیاهو برای اهداف سیاسی داخلی این توافق را نقض کند
آیا آتش‌بس پایدار خواهد بود؟
با وجود تضمین‌های ارائه‌شده از سوی آمریکا، تردیدهای جدی در مورد پایداری این توافق وجود دارد. اسرائیل در گذشته نشان داده که از توافق‌ها بیشتر به‌عنوان ابزاری برای تجدید قوا استفاده می‌کند. اگرچه احتمال آغاز دوباره جنگ زمینی کم است، اما حملات هوایی پراکنده همچنان محتمل به نظر می‌رسد. چنین حملاتی می‌تواند واکنش موشکی گروه‌های فلسطینی را در پی داشته باشد و بحران را از نو شعله‌ور کند.
دلایل بازدارندگی جنگ برای اسرائیل
دو عامل مهم شامل فشارهای ترامپ و فضای بین‌المللی و افکار عمومی داخلی ممکن است اسرائیل را از بازگشت به جنگ گسترده بازدارد
ادامه جنگ می‌تواند برنامه‌های آمریکا برای گسترش پیمان ابراهیم و دیگر پروژه‌های منطقه‌ای را با چالش مواجه کند و از این رو اجازه شعله ور شدن مجدد جنگ را نخواهد داد
علاوه بر این جامعه اسرائیل، خسته از جنگی طولانی‌مدت، به‌دنبال بازگشت به ثبات است. بازگشت به جنگ می‌تواند جایگاه سیاسی نتانیاهو را بیش از پیش تضعیف کند، به‌ویژه اگر بار دیگر حملات زمینی ناکام بماند.
در حال حاضر موقعیت جناح راست افراطی در کابینه نتانیاهو بشدت تضعیف شده و آنها نیز که مخالف آتش بس هستند نمی توانند نتانیاهو را تحت فشار قرار دهند
صلح یا آتش زیر خاکستر؟
آتش‌بس فعلی فرصتی ارزشمند برای کاهش تنش‌ها است، اما تجربه‌های گذشته نشان می‌دهد که بدون نظارت و فشار بین‌المللی، احتمال نقض آن بسیار زیاد است. تنها در صورتی که تمامی طرف‌ها به تعهدات خود پایبند باشند و نظارت مستمری اعمال شود، می‌توان به آینده این آتش‌بس امیدوار بود.
صلح پایدار در گرو دیپلماسی فعال و تعهد واقعی به اجرای مفاد توافق است، در غیر این صورت، این آتش‌بس نیز ممکن است مانند موارد قبلی، تنها یک وقفه کوتاه در چرخه خشونت باشد.
نورنیوز