×
سیاسی
شناسه خبر : 205333
تاریخ انتشار : سه‌شنبه 1403/10/04 ساعت 14:42
مذاکرات جامع با آمریکا

کوروش احمدی*

مذاکرات جامع با آمریکا

در حالی که طی هفته‌های اخیر شاهد نشانه‌های فزاینده‌ای از سمت ایران و آمریکا مبنی بر آمادگی برای مذاکرات جدی برای حل‌وفصل اختلافات بوده‌ایم، اکنون نابجا نیست اگر نظری اجمالی به کیفیت و شرایط این مذاکرات احتمالی به شرح زیر بیندازیم:

نورنیوز-گروه سیاسی: در حالی که طی هفته‌های اخیر شاهد نشانه‌های فزاینده‌ای از سمت ایران و آمریکا مبنی بر آمادگی برای مذاکرات جدی برای حل‌وفصل اختلافات بوده‌ایم، اکنون نابجا نیست اگر نظری اجمالی به کیفیت و شرایط این مذاکرات احتمالی به شرح زیر بیندازیم:

چرا مذاکره؟

تحریم‌های گسترده فراملی که بر ایران تحمیل شده و حتی دوستان ایران نیز خود را عملا ناچار از رعایت آن دیده‌اند، در تاریخ معاصر از نظر مدت و شدت بی‌سابقه است. مطابق برآورد کارشناسان، ایران به صدها میلیارد دلار سرمایه‌گذاری برای رفع انواع ناترازی‌ها نیاز دارد؛ ناترازی‌هایی که هرساله بر دامنه و شدت آنها افزوده می‌شود. اجماع وجود دارد که مشکلات اقتصادی موجود با سازوکارهای صرفا اقتصادی قابل رفع نیست و مادام که انواع مشکلات سیاست خارجی و در رأس آنها تحریم ادامه دارد، هر روز بر دامنه این مشکلات افزوده خواهد شد.

مقامات ایرانی در حدود 20 سال گذشته انواع روش‌ها را آزموده‌ و عملا نتیجه مطلوب را نگرفته‌اند. تحریم  نه‌تنها دلیل اصلی مشکلات اقتصادی است، بلکه هم‌زمان یکی از دلایل اصلی دیگر مشکلات اعم از مشکلات اجتماعی و تشدید سوءمدیریت و فساد گسترده در سیستم هم هست. قشری در سیاست ایران شکل گرفته است که حیات خود را مرهون تحریم می‌داند و تعمیق فساد سیاسی نیز یکی از نتایج عملکرد این قشر است. در آمریکا نیز حضور ترامپ که کنگره را با خود دارد، می‌تواند فرصتی برای یک توافق پایدارتر باشد. به لحاظ بین‌المللی نیز هیچ‌گاه مذاکره با آمریکا برای رفع تحریم‌ها مانند امروز ضرورت نداشته است. رابطه تیره بین ایران و اروپا به دلایلی که می‌دانیم، ایران را در معرض خطر تبدیل‌شدن به یکی از معدود اهداف مشترک اروپا و ترامپ قرار داده است. فشار ترامپ به چین نیز می‌تواند موجب شود تا چین خود را ناچار از استفاده از کارت ایران ببیند و متمایل به توقف داوطلبانه فروش نفت ایران به پالایشگاه‌های کوچک چین شود. همین نگرانی را باید از ناحیه روابط پوتین و ترامپ داشت که هر دو علاقه‌مند به همکاری با هم هستند و پوتین بارها نشان داده که توجهی به منافع ایران ندارد. تلاش اسرائیل برای استفاده از حضور ترامپ در کاخ سفید برای پیشبرد راهبرد منطقه‌ای خود، ازجمله کشاندن او به اقدام نظامی علیه ایران نیز بر کسی پوشیده نیست. در کنار این عوامل، مکانیسم ماشه نیز مطرح است. اگر از این طریق قطع‌نامه‌های پیشین سازمان ملل علیه ایران احیا شوند، دوباره نفس غنی‌سازی، برنامه موشکی و خرید و فروش تسلیحات متعارف توسط ایران ممنوع می‌شوند و کشورها تشویق به تفتیش کشتی‌های راهی ایران و از مبدأ ایران خواهند شد.

موضوع مذاکرات؟

موضوع مذاکرات مهم‌ترین مسئله است. در مذاکرات منتهی به توافق برجام، تصمیم نظام این بود که فقط یک موضوع یعنی برنامه هسته‌ای ایران و تحریم‌های مربوطه در دستور کار باشد. نگارنده در چند سال اخیر همواره توجه داده‌ که تک‌موضوعی بودن برجام بزرگ‌ترین نقطه ضعف آن است؛ چراکه با وجود رفع تحریم‌های هسته‌ای، دیگر تحریم‌ها اعم از دوجانبه و فراملی در ارتباط با مسائل منطقه، حقوق بشر، تروریسم، تسلیحات متعارف و... به قوت خود باقی ماند و موجب سردرگمی و تردید شرکت‌ها و بانک‌های بین‌المللی برای کار با ایران شد. به‌علاوه، در حالی که رفع تحریم‌ها موجب رونق تجارت ایران با بسیاری از کشورها شد، آمریکا از این دایره بیرون ماند و دو بند برجام درباره معافیت شعب خارجی شرکت‌های آمریکایی و کار با بوئینگ و ایرباس به دلایلی که می‌دانیم، تعلیق شد.

برخی مقامات سابق و کنونی آمریکایی مانند وندی شرمن و بلینکن اخیرا از مذاکرات جامع سخن گفته‌اند و مقامات ایرانی در دولت سیزدهم نیز درباره طیفی از انواع موضوعات با طرف آمریکایی مذاکره غیرمستقیم داشتند که حاصل آن «تفاهم نانوشته» بود؛ ضمن اینکه در 1382 (2003) نیز ایران ابتکاری برای شروع مذاکرات جامع با آمریکا نشان داد که به دلیل استقبال‌نکردن دولت بوش به جایی نرسید. دولت جدید ترامپ نیز احتمالا خواستار مذاکرات جامع با ایران خواهد بود. شرایط منطقه‌ای نیز تا حدودی مذاکرات جامع را تسهیل کرده‌ است. مسائل منطقه و حمایت ایران از متحدانش که می‌توانست در رأس اولویت‌های آمریکا باشد، به دلیل تحولات چندماهه اخیر ممکن است دیگر اولویت سابق را برای طرفین نداشته باشد.

بحران اوکراین نیز که اروپا بسیار درباره آن حساس است، ممکن است در دوره ترامپ در مسیر حل‌شدن قرار بگیرد. ترامپ نسبت به حقوق بشر نیز بی‌تفاوت است و مسائل مربوط به تسلیحات متعارف و برنامه موشکی، هم خط قرمز ایران است و هم کاملا قابل دفاع و بسیار بعید است که موضوع دشواری باشد. اساسا در روابط بین‌المللی معمول است که کشورها روی مذاکرات فی‌مابین اسم نمی‌گذارند و مقامات وقتی ملاقات می‌کنند، می‌توانند هر نگرانی‌ای که دارند، مطرح کنند. دلیلی ندارد که مذاکرات احتمالی بین ایران و آمریکا نیز از این قاعده مستثنا باشد.

مسائل  فرعی

فرمت و زمان‌بندی مذاکرات و سندی که باید مبنای مذاکرات باشد، مهم است. درباره فرمت سؤال این است که مذاکرات احتمالی به طور دوجانبه انجام شود یا در قالب کمیسیون برجام و با حضور پنج کشور دیگر. درباره زمان‌بندی نیز با توجه به ضرب‌الاجل انقضای قطع‌نامه 2231 در 26 مهر و دوره دوماهه لازم برای مکانیسم ماشه، محتمل است که فرصت طرفین از حدود پنج ماه تجاوز نکند. درباره سندی هم که باید مبنای مذاکرات باشد، از هر جهت به سود ایران است که برجام چنین سندی باشد.

*دیپلمات پیشین


شرق
کلید واژگان
ایرانامریکامذاکره
نظرات

آگهی تبلیغاتی
آخرین اخبار
50 هزار ماهی کپور در دریاچه شهدای خلیج فارس رها شد
محصولات لایه‌بردار و ماسک‌های پرخطر در بازار ایران
معکوس کردن پیری مغز تا 10 سال با تمرینات ذهنی
نوراینفو | هنگام معاملات املاکی به چه مواردی دقت کنیم؟
پوکی استخوان؛ بیماری خاموشی که زندگی را در سکوت می‌شکند
تابلو کدام بانک جای بانک آینده را گرفت؟/فیلم
ترامپ به رئیس جمهور کلمبیا هم رحم نکرد / آغاز تنش‌های جدید علیه کلمبیا
جزئیاتی از نامه مشترک روسیه، چین و ایران به رافائل گروسی
افزایش تنش‌ها / ناو هواپیمابر آمریکا راهی ونزوئلا شد
جنگنده‌های جدید فرانسه در راه اوکراین
نروژ : اسرائیل باید اجازه ورود کمک‌های انسانی به غزه را بدهد
چرا ایران از لیست سیاه اف‌ای‌تی‌اف خارج نشد ؟
صعود قاطعانه تیم والیبال کشور به یک چهارم نهایی / چهار پیروزی بدون باخت
جزئیات حادثه مفقودی کوهنورد غیربومی در کوهنانی
جزئیات جشنواره فیلم کوتاه تهران / خداحافظ آشغال بهترین فیلم مردمی
جزئیات رزمایش بین‌المللی ضدتروریسم که در ایران برگزار شود
جدول لیگ برتر خلیج فارس در پایان دیدارهای امروز
خبر خوش برای بازنشستگان تأمین اجتماعی+فیلم
اردکان لرزید
رتبه نماینده ایران در فینال دوی 100 متر در بازی‌های آسیایی جوانان مشخص شد
لحظه خداحافظی هاشمیان با پرسپولیس
ویدئو / مخفیگاه عجیب اتباع غیر قانونی در رباط کریم
خداحافظی هاشمیان با پرسپولیس با آمدن سرمربی برزیلی
عکس های منتخب هفته جهان، 24 اکتبر
پیروزی کشتی‌گیر ایرانی مقابل حریف آمریکایی
جزییات انفجار ساختمان 4 طبقه در خیابان پیروزی+تصاویر و تعداد مصدومان
جنگ خاموش ملت‌ها بر سر نیروی کار
چهره امنیتی ترکیه سفیر سوریه شد
تعطیلی دولت آمریکا: بحران ادامه‌دار با تاخیر و لغو پروازها و بی‌حقوقی کارمندان
بازدید وزیر امور خارجه از منزل رهبر معظم انقلاب در مشهد
ترامپ و کیم جونگ اون دیدار می‌کنند؟
هشدار مصرف دارو در ایران
حماس به دنبال اجرای کامل توافق آتش‌بس
«جمع‌آوری 385 تبعه غیرمجاز در زاهدان
واکنش انگلیس به افزایش تهدیدهای دریایی روسیه
نماینده ویژه پوتین به واشنگتن رفت
ناکامی دختر بوکس‌ باز ایرانی مقابل چین
آغاز عصر انرژی پاک در میراث فرهنگی آذربایجان‌شرقی
کشف اجساد مهاجران غیرقانونی توسط ترکیه
ترکیب هوشمندانه پرسپولیس مقابل ذوب‌آهن
بحران اعتماد عمومی؛ چالشی ساختاری برای نظم آمریکایی
درخشش دختران فوتسال کشورمان مقابل بحرین
انفجار بمب در پاکستان، کشته داد/تعداد جان باختگان
توضیحات سخنگوی آموزش و پرورش درباره فوق‌العاده ویژه وخاص فرهنگیان+فیلم
بحران مصدومیت بارسلونا در آستانه الکلاسیکو
کارگردان شیرازی موفق به کسب جایزه بهترین فیلم جشنواره بین‌المللی باکو شد
فشار مستقیم کاخ سفید بر نتانیاهو برای اجرای توافق صلح غزه
جزییات ماجرای فوت یک مسافر در پرواز تهران- بوشهر
دیدار دبیرکل کمیته‌های مقاومت فلسطین با رئیس اطلاعات مصر قاهره
کرملین: مسکو مطابق با منافع ملی خود به تحریم‌های جدید غرب پاسخ خواهد داد
X
آگهی تبلیغاتی