نور نیوز- گروه اجتماعی: رئیس سازمان نظام پزشکی کشور با اعلام نگرانی نسبت به افزایش شیب مهاجرت پزشکان متخصص و فوق اظهارداشت:متاسفانه شیب مهاجرت دانشجویان پزشکی به ویژه بین اعضای هیات علمی و دانشجویان فوق تخصصی در کشور رو به افزایش و نگران کننده است به طوری که بیشترین درصد مهاجرت مربوط به مقاطع تخصصی به بالا است اما در گذشته پزشکان عمومی بیشتر مهاجرت می کنند.
افزایش مهاجرت پزشکان متخصص و فوق تخصص در حال تبدیل شدن به یکی از چالش‌های اساسی و روزافزون نظام بهداشت و درمان ایران است تداوم این روند می‌تواند بحران‌های متعددی در ارائه خدمات درمانی ایجاد کند. این پدیده که ناشی از عوامل متعددی چون شرایط اقتصادی، اجتماعی و حرفه‌ای است، نه‌تنها کیفیت خدمات درمانی را تحت تأثیر قرار می‌دهد، بلکه پیامدهای اقتصادی و اجتماعی جبران‌ناپذیری نیز به همراه خواهد داشت.
هزینه‌های گزاف آموزش پزشکی و از دست رفتن سرمایه انسانی
بر اساس اظهارات رئیس سازمان نظام پزشکی، تربیت هر پزشک عمومی در ایران بین ۷ تا ۱۰ میلیارد تومان هزینه دارد. این رقم که شامل سرمایه‌گذاری‌های مستقیم و غیرمستقیم دولت در آموزش پزشکی است، نشان‌دهنده اهمیت و ارزش پزشکان در کشور است. با این حال، روند افزایشی مهاجرت پزشکان متخصص، خصوصاً در سطوح فوق تخصصی، این سرمایه‌گذاری عظیم را به نفع کشورهای مقصد مهاجرت به هدر می‌دهد. این خروج سرمایه انسانی نه‌تنها یک زیان اقتصادی، بلکه یک آسیب اجتماعی جدی به شمار می‌رود که کیفیت خدمات درمانی داخلی را نیز تهدید می‌کند.
پیامدهای مهاجرت پزشکان برای نظام سلامت
مهاجرت پزشکان متخصص و فوق تخصص تأثیرات منفی گسترده‌ای بر نظام بهداشت و درمان کشور دارد که از جمله می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
１. کاهش دسترسی به خدمات تخصصی: خروج پزشکان متخصص موجب کاهش ظرفیت‌های درمانی و افزایش زمان انتظار بیماران برای دریافت خدمات تخصصی می‌شود. این امر به طور مستقیم بر سلامت جامعه و کیفیت خدمات درمانی اثر منفی می‌گذارد.
２. افزایش هزینه‌های نظام درمانی
ادامه روند مهاجرت پزشکان موجب خواهد شد که پزشکان مهاجر با پزشکان خارجی یا متخصصان کم‌تجربه جایگزین شوند. این رخداد ضمن آن که به افزایش هزینه‌های درمانی منجر می‌شود، بار مالی مضاعفی بر دوش دولت و بیماران خواهد گذارد.
３. از دست رفتن فرصت‌های اقتصادی
مهاجرت پزشکان متخصص ضمن آن که بنیه کشور در بخش خدمات بهداشتی و درمانی را ضعیف می کند مزیت های اقتصادی از جمله توسعه توریسم درمانی و جذب بیماران خارجی را نیز به شدت کاهش می‌دهد. این در حالی است که کشور می‌تواند با بهره‌گیری از ظرفیت پزشکان و زیر ساختهای بهداشتی و درمانی خود درآمدهای ارزی قابل‌توجهی کسب کند.
راهکارهای پیشنهادی برای کاهش مهاجرت پزشکان
برای مقابله با این بحران و حفظ نیروهای متخصص، نیاز به تدوین و اجرای راهکارهایی جامع و چندجانبه است که برخی از مهم‌ترین آن‌ها عبارت‌اند از:
. بهبود شرایط کاری و افزایش انگیزه‌های ماندگاری
یکی از دلایل اصلی مهاجرت پزشکان، شرایط کاری نامناسب و عدم تطابق درآمدها با توقعات حرفه‌ای است. ارائه مزایای مالی، افزایش حقوق و تسهیلاتی نظیر بیمه‌های پیشرفته و تأمین مسکن می‌تواند انگیزه ماندگاری پزشکان را افزایش دهد.
. توسعه توریسم درمانی و جذب بیماران خارجی
ایران با بهره‌مندی از زیرساخت‌های پزشکی پیشرفته و پزشکان حاذق، پتانسیل بالایی در توسعه توریسم درمانی دارد. جذب بیماران خارجی از کشورهای همسایه و منطقه می‌تواند منجر به ایجاد درآمدهای ارزی، افزایش درآمد پزشکان و کاهش تمایل به مهاجرت شود.
. بازنگری در سیاست‌های آموزشی و شغلی
ایجاد سیاست‌های حمایتی در زمینه‌های مسکن، مالیات و شرایط شغلی برای پزشکان متخصص و فوق تخصص از جمله راهکارهایی است که می‌تواند از خروج سرمایه‌های انسانی در بخش بهداشت و درمان جلوگیری کند. همچنین، شفافیت و عدالت در روند ارتقای شغلی و علمی پزشکان می‌تواند به کاهش مهاجرت کمک کند.
. حمایت از پژوهش و نوآوری‌های علمی
ایجاد فرصت‌های پژوهشی و علمی، تسهیل دسترسی پزشکان به تجهیزات پیشرفته و حمایت از طرح‌های نوآورانه می‌تواند رضایت شغلی پزشکان را افزایش داده و نیاز آن‌ها به مهاجرت برای پیشرفت علمی را کاهش دهد.
مهاجرت پزشکان متخصص و فوق تخصص تهدیدی جدی برای آینده نظام بهداشت و درمان کشور است که می‌تواند سلامت عمومی و توسعه اقتصادی را به خطر اندازد. مقابله با این بحران نیازمند توجه جدی و تدوین سیاست‌های پایدار در حوزه‌های آموزشی، شغلی و اقتصادی است. ایران با تکیه بر ظرفیت پزشکان توانمند خود و بهره‌گیری از فرصت‌های توریسم درمانی می‌تواند ضمن جلوگیری از مهاجرت پزشکان، مسیر توسعه و پیشرفت را برای نظام سلامت و اقتصاد کشور هموار کند.