نور نیوز-گروه اجتماعی:رشد اختلال اوتیسم طبق ویرایش پنجم کتاب راهنمای تشخیصی و آماری اختلال‌های روانی (DSM-5) حدود یک درصد در کودکان و بزرگسالان است. مرکز کنترل و پیشگیری از بیماری‌های آمریکا (CDC) در سال ۲۰۱۵ اعلام کرد از هر ۶۸ کودک، یک نفر مبتلا به اوتیسم است؛ در حالی که این رقم در سال ۲۰۱۸ به یک نفر از هر ۵۹ کودک، یک پسر از هر ۳۷ پسر و یک دختر از هر ۱۵۱ دختر افزایش یافت.
زهرا نوع‌پرست، مدیرکل دفتر توانبخشی آموزشی و حرفه‌ای سازمان بهزیستی، با بیان اینکه اوتیسم بیماری نیست بلکه اختلالی در تعامل اجتماعی است، گفت: ویژگی‌های اصلی این اختلال شامل نقص پایدار در ارتباط اجتماعی، رفتارهای تکراری و مقاومت در برابر تغییرات محیط یا روال زندگی است. همچنین تجربه‌های حسی غیرعادی نیز از مشخصه‌های این اختلال محسوب می‌شود.
او افزود: در حال حاضر، حدود ۶۰۰۰ کودک زیر ۱۸ سال در مراکز توانبخشی و آموزشی ویژه اوتیسم در سراسر کشور خدمات تخصصی دریافت می‌کنند. این خدمات شامل شناسایی و تشخیص زودهنگام، ارائه آموزش به خانواده‌ها و مربیان، و ایجاد مراکز روزانه آموزشی است.
علت و عوامل مؤثر بر اوتیسم
نوع‌پرست تأکید کرد: علت اصلی اوتیسم هنوز ناشناخته است. عوامل ژنتیکی و محیطی می‌توانند در بروز آن نقش داشته باشند، اما نقش ژنتیک قوی‌تر است و احتمالاً چندین ژن در این اختلال دخیل هستند. هرچند پژوهش‌هایی درباره تأثیر عوامل محیطی انجام شده، اما شواهد کافی برای اثبات این عوامل وجود ندارد.
وی همچنین افزود: افزایش آمار مبتلایان بیشتر به دلیل آگاهی خانواده‌ها و پیشرفت ابزارهای تشخیصی است. بسیاری از افرادی که قبلاً به ناتوانی عقلانی یا خجالتی بودن شناخته می‌شدند، اکنون با پیشرفت‌های علمی، اوتیسم در آنها تشخیص داده می‌شود.
چالش‌های اوتیسم در ایران
اختلال اوتیسم در ایران، مانند سایر کشورها، نیازمند یک برنامه جامع و همکاری بخش‌های مختلف دولتی و غیردولتی است. تشخیص زودهنگام و مداخلات مناسب می‌تواند از تشدید این اختلال جلوگیری کند.
به گفته نوع‌پرست، راه‌اندازی سامانه الکترونیک غربالگری، ایجاد مراکز ویژه در سراسر کشور و آموزش مربیان و خانواده‌ها از جمله اقدامات انجام شده است.
تأثیر ابزارهای دیجیتال بر شیوع اوتیسم
پیام سیدکلاته، رئیس انجمن علمی گفتاردرمانی ایران، با اشاره به افزایش شیوع اوتیسم، از تأثیر استفاده زیاد از ابزارهای دیجیتال، کاهش روابط اجتماعی و آپارتمان‌نشینی بر افزایش این اختلال خبر داد. او تأکید کرد که مداخلات زودهنگام قبل از سه‌سالگی می‌تواند تأثیر بسزایی در بهبود کودکان داشته باشد.
به گفته محی‌الدین تیموری سنگانی، دبیر علمی هجدهمین کنگره گفتاردرمانی، تشخیص‌های دقیق‌تر امروزی و افزایش آگاهی، به شناسایی سریع‌تر اوتیسم کمک کرده است. او والدین را به توجه به علائم اولیه و مراجعه زودهنگام برای مداخله و درمان تشویق کرد.
اوتیسم اختلالی پیچیده و چندوجهی است که شیوع آن به‌ویژه در کودکان، رو به افزایش است. عوامل ژنتیکی و محیطی در بروز آن نقش دارند و ابزارهای دیجیتال و سبک زندگی مدرن می‌توانند این روند را تشدید کنند. تشخیص زودهنگام، برنامه‌ریزی جامع و مداخلات اولیه کلید مدیریت این اختلال و بهبود کیفیت زندگی مبتلایان است.
نورنیوز