×
بین الملل
شناسه خبر : 203617
تاریخ انتشار : پنج‌شنبه 1403/09/22 ساعت 21:53

صابر گل عنبری*

اسرائیل و آینده سوریه!

سوال کانونی این روزها بعد از سقوط نظام سابق سوریه درباره آینده این کشور است؛ لیبیایی و سودانی شدن و تجزیه آن یا ساخت سوریهِ جدید که در مسیر آبادانی و توسعه گام بر دارد یا ....

نورنیوز-گروه بین الملل: سوال کانونی این روزها بعد از سقوط نظام سابق سوریه درباره آینده این کشور است؛ لیبیایی و سودانی شدن و تجزیه آن یا ساخت سوریهِ جدید که در مسیر آبادانی و توسعه گام بر دارد یا ....

کشته شدن بیش از نیم میلیون نفر، مفقودی دهها هزار نفر، آوارگی یک سوم جمعیت و  نظامی‌زدگی جامعه سوریه و تبدیل شدن سلاح به فیصله‌گر بحران در جنگ داخلی 13 ساله ظرفیت لازم را در دل خود برای ورود این کشور به عصر تاریک انتقام‌گیری و درگیری میان فاتحان مسلح برای تقسیم کیک قدرت دارد؛ اما تاکنون با وجود مواردی از اعدام و انتقام‌گیری در برخی شهرها، فضای انتقام و ناامنی عمومیت پیدا نکرده و علت آن کاربست قسمی عقلانیت برای انتقال قدرت و عدم انحلال ارتش فروپاشیده و غیره است.

با این حال تداوم این سیاست و کنترل فضای خشم‌آلود در سایه فراوانی سلاح، مداخلات و فرصت‌طلبی بازیگران خارجی برای نقش‌آفرینی در سوریه جدید چالشی جدی است.

اسرائیل با نابودی زیرساخت‌های نظامی سوریه قبل از شکل‌گیری نظام سیاسی جدید به نوعی این کشور را خلع سلاح کرد که البته اهداف دیگری نیز چون خشکاندن بستر کار نظامی علیه اسرائیل در آینده و تاثیرگذاری بر محاسبات راهبردی حاکمیت اسلام‌گرای سوریه دارد که فکر تقابل را در آینده از سر بیرون کند.

با توجه به ژئوپلیتیک حساس سوریه و همجواری‌اش با اسرائیل، متغیر اسرائیلی و آمریکایی پارامتری تاثیرگذار در ترسیم آینده این کشور است.

تا اینجای کار منفعت مشترک مخالفان سوری، اسرائیل و دیگر بازیگران دور کردن ایران و متحدانش از این کشور بود. پس از تحقق این هدف، اسرائیل دو اولویت در سوریه دارد؛ نخست جلوگیری از بازگشت ایران به سوریه از طریق ارتباط‌گیری با حاکمیت جدید این کشور و ممانعت از تبدیل شدن آن به پایگاهی برای حماس است.

اولویت دوم نیز «بی‌خطرسازی سوریه» به نحوی است که به تهدیدی در آینده مانند غزه و جنوب لبنان تبدیل نشود. خلع سلاح ارتش سوریه بخشی از این برنامه است؛ اما اسرائیل به علت بی‌اعتمادی به رهبری جدید و خاستگاه ضداسرائیلی اسلام‌گرایی در این کشور به همین حد راضی نخواهد بود.

اما سکوت حاکمان سوریه در قبال حملات اسرائیل و اشغال بخشی از اراضی آن پرسش‌برانگیز شده و احمدالشرع(جولانی) بدون اشاره‌ای به این حملات گفته است که کشورش توان درگیر شدن در جنگ دیگری را ندارد.

در وهله نخست می‌توان این رویکرد را نوعی مصلحت‌اندیشی مبتنی بر اولویت‌سنجی قبل از «تمکین»(تثبیت قدرت) مانند موارد مشابهی در مصر و مراکش دانست. به احتمال زیاد یک علت مهم آن به نقش ترکیه بر می‌گردد که محافظه‌کاری مصحلت‌اندیشانه را در بزنگاه‌ها در مواجهه با تهدیدهای کلان بر می‌گزیند و برآمدن عدالت و توسعه و ادامه حیات آن و حذف ارتش از معادلات سیاسی ترکیه را نتیجه آن می‌دانند.

از این منظر صرف نظر از موانعی مرتبط با جنگ ایران و مخالفان سوریه، فعلا بستری برای همکاری تهران با سیستم جدید سوریه با محوریت کار علیه اسرائیل فراهم نیست.

روشن نیست که این رویکرد سوریه جدید در قبال اسرائیل تا کجا پیش می‌رود. در همین حد هم چه بسا و لو موقت قسمی اطمینان‌خاطر برای اسرائیل به همراه دارد. اما در هر صورت، به احتمال زیاد اسرائیل همچنان اهرم فشار نظامی و از طریق آمریکا نیز اهرم‌های اقتصادی (شاکله تحریم) و تا حدودی فشار‌های سیاسی را حفظ کند. در عین حال نیز احتمال شل کردن تحریم و خارج ساختن تحریرالشام از لیست سیاه آمریکا زیاد است.

اما تداوم فشار نظامی اسرائیل بر سوریه ممکن است که در آینده در نقطه‌ای طرف مقابل را مجبور به کنار گذاشتن رویکرد مصلحت‌اندیشانه خود کند و زمینه‌ای برای همکاری با ایران در آینده فراهم شود و این چیزی نیست که اسرائیل می‌خواهد.

در همین حال نیز برخلاف برخی تحلیل‌ها، ناامنی فراگیر خارج از کنترل در سوریه مطلوب اسرائیل و آمریکا نیست و چنین فضای غیر قابل کنترلی می‌تواند بستر کافی را برای شکل‌گیری کار مقاومتی علیه اسرائیل در آینده فراهم کند.

از این رو می‌توان گفت که اساسا سقوط آسان دمشق پس از رسیدن نیروهای مسلح به دروازه‌های آن و هماهنگی میان دولت اسد و مخالفان برای انتقال قدرت احتمالا برآیند نوعی تفاهم مشترک روسیه، ترکیه و آمریکا برای جلوگیری از همان بی‌ثباتی فراگیر بوده باشد.

همچنین برخی با یادآوری سرنوشت اسلامگرایان در مصر و تونس و کشورهای دیگر معتقد هستند که طیف سوری آن نیز چنین وضعی پیدا خواهد کرد؛ اما چنین مقایسه‌ای درست نیست؛ به این علت که نمونه سوری فعلا از توان نظامی بی‌رقیبی برخوردار است.

در کل در صورت عبور موفق سوریه از ابرچالش بحران داخلی و برقراری امنیت و ثبات عمومی می‌توان گفت که سیاست بین‌الملل نیز پس از اطمینان ولو موقت از تقابلی نبودن سیاست دمشق با اسرائیل تسهیل‌گر حرکت سوریه با حمایت ترکیه در مسیر بهبودی اقتصادی و توسعه شود.

*کارشناس مسائل بین الملل


نظرات

آگهی تبلیغاتی
آخرین اخبار
جزئیات محکومیت قطعی متهمان پرونده بزرگ اختلاس منابع طبیعی
امشب چشم از ماه برندارید؛ طولانی‌ترین خسوف قرن در راه است
نورنما | تعقیب و گریز پلیس آمریکا
پیام معاون ترامپ در شبکه‌های اجتماعی جنجالی شد
فردا پیش فروش سکه در مرکز مبادله برگزار می‌شود
ریاکاری به سبک ترامپ؛ صلح در شعار و جنگ در عمل
پلیس راهور اعلام کرد: تغییر قانون؛ کلید صدور گواهینامه بانوان
وقتی سینما صدای عدالت می‌شود
بیماران سرطانی حتماً باید واکسن آنفولانزا تزریق کنند
مشارکت اوکراین و دانمارک در تولید موشک و پهپاد
برنامه مسابقات ورزشی امروز یکشنبه 16 شهریور
قیمت طلا و سکه امروز یکشنبه 16 شهریور + جدول
تحولی شگفت انگیز در سرعت هوش مصنوعی با رایانه جدید نوری مایکروسافت
لبنان؛ همچنان در کانون طوفان
بار روغن زیتون، شیشه از آب درآمد
پیشنهاد تازه آمریکا به حماس برای توقف جنگ در غزه
حماس: آماده پذیرش آتش‌بس دائمی هستیم
اروپا به اوکراین دروغ می‌گوید، هیچ نیرویی برای نجات نمی‌آید
بررسی سه فوریتی طرح خروج از NPT در مجلس تکذیب شد
بازیکنان تیم ملی والیبال جوانان از سربازی معاف شدند
نخست‌وزیر ژاپن استعفا می دهد
قیمت خودرو امروز یکشنبه 16 شهریورماه 1404 + جدول
نشست مجمع عمومی سازمان ملل از نیویورک به ژنو منتقل شد
ناوگان جهانی مقاومت
اروپا باید برای موفقیت دیپلماسی زمان و فضای لازم را ایجاد کند
عراقچی: اقدامات یکجانبه و قلدرمآبانه آمریکا محکوم است
خونریزی در سویداء سوریه ادامه دارد/شمار قربانیان به 2 هزار نفر رسید
فینال تاشکند ؛ آزمون بزرگ قلعه نویی
جنگندۀ آذربایجان در دست اوکراین؛ باکو به جبهه ضدروسی ورود کرده است؟
زمان واریز اعتبار «کالابرگ» به حساب دهک‌های4 تا 7 اعلام شد
اسرائیل به دنبال راه اندازی سازمان جدیدی برای جنگ رسانه‌ای جهانی
جزییات جدید از دستگیری راننده 206 چالوس+فیلم
توافق با ایران؟ دورنما تیره و تار است
خروج رسمی ماشاریپوف از فهرست استقلال
سرمایه‌داری ملی و بابک زنجانی
علت اختلال اینترنت در آسیا و اروپا چیست؟
تداوم نقض آتش بس؛ حملات توپخانه‌ای عربستان علیه غیرنظامیان یمن
دهک‌بندی اشتباه وزارت کار؛ کارگران قربانی تراکنش‌های کارفرمایان
انفجار گاز در سرآسیاب ملارد 14 مصدوم داشت
آهنگ دوستی دو ملت ایران و ارمنستان در تخت جمشید طنین انداز شد
واریز بیش از 744 میلیارد تومان سود به حساب یک میلیون و 294 هزار سهام‌دار
خواهران منصوریان و دریایی طلایی شدند
تغییرات ظرفیت پزشکی و دندانپزشکی در دفترچه کنکور 1404 منتشر شد+ جزئیات
شکست تحریم‌های آمریکایی
مداردیپلماسی | شانگهای نماد دیپلماسی متوازن ایران در دوران پساجنگ
رسانه عبری خبر داد؛ امارات تهدید به خروج از توافقنامه ابراهیم کرد
برگزاری دادگاه 4 متهم شبکه جاسوسی موساد و منافقین در کرج
قالیباف: شیوه فعلی اجرای کالابرگ کارایی خود را از دست داده است
دیپلماسی به شرط حفظ حق حاکمیت ملی
رزمایش بریکس؛ مهندسی قدرت و صلح دریایی
X
آگهی تبلیغاتی