نور نیوز-گروه سیاسی: رئیس جمهور در سفری دو روزه که به دعوت «سردار بردی محمداف» رئیس‌جمهور ترکمنستان شامگاه پنجشنبه عازم عشق‌آباد پایتخت این کشور شد. در این سفر سید عباس صالحی وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی و سید عباس عراقچی وزیر امور خارجه نیز، ریاست جمهور را در این سفر همراهی می‌کنند. سفر و حضور مسعود پزشکیان در ترکمنستان هم از نگاه سیاسی و دیپلماتیک و هم فرهنگی و تمدنی مهم ارزیابی می‌شود.
روابطی متکی به فرهنگ و تمدن
ترکمن‌ها با درک ضرورت گشودن دروازه‌های تمدنی به روی همسایگان، همایش بین‌المللی ارتباط متقابل عصرها و تمدن‌ها را برگزار کردند که رئیس‌جمهور ایران هم یکی از سخنرانان آن بود. ترکمن‌ها شامگاه پنجشنبه ۱۹ مهرماه با نان و نمک به استقبال مسعود پزشکیان رئیس‌جمهور ایران رفتند. رسمی ماندگار که ریشه در آداب و فرهنگ هر دو کشور دارد که نان و نمک را عزیز می‌دارند. گستره تمدنی ایران از سواحل خلیج فارس تا کرانه‌های خزر و آسیای میانه فرصتی شگرف برای دولت و ملت ایران است تا از اشتراکات فراوان میان خود و کشورهای همسایه بیشترین بهره را برای توسعه کشور برند. حضور رئیس‌جمهور ایران در مراسم بزرگداشت سیصدمین سالگرد «مختومقلی فراغی» شاعر شهیر ترکمن هم در راستای همان اشتراکات فرهنگی غنی میان دو کشور است. رگه‌های دینی بسیار زیادی در اشعار مختومقلی فراغی از مشهورترین چهره‌های ادبی است که در رثای بزرگان دینی و فرهنگی در تمدن ایران شعر سروده است و سالانه تعداد زیادی از مسئولان کشور ترکمنستان و سایر کشورهای منطقه برای بزرگداشت این شاعر به مکان مقبره او در ترکمن صحرا می‌آیند. شعرهای مختومقلی نماد وحدت مذهبی و فرهنگی است و این شاعر برای رسیدن به وحدت فرهنگی سفرهای بسیاری به کشورهای ایران، افغانستان، هند و بخارا داشته تا به سرچشمه معنویات فرهنگ برسد.
رئیس‌جمهور ایران در مراسم بزرگداشت این شاعر بزرگ در عشق‌آباد ترکمنستان گفت که زبان فارسی همان‌گونه که مدیون فردوسی است، زبان و ادب ترکمن نیز مدیون مختومقلی فراغی است. توجه به معنویت، اخلاق، عدالت و آزادی در کنار فهم درست نسبت به مفاهیم اسلامی و اهل بیت طهارت، تجلی بخش اندیشه این عارف بزرگ است. پزشکیان ابراز امیدواری کرد که با تقویت و توسعه همکاری‌های فرهنگی و برگزاری مراسم‌های مشابه گام مهمی در معرفی شایسته مفاخر و گنجینه‌های ادبی برداشته شود.
رئیس‌جمهور همچنین در بخش دیگری از سخنان خود تصریح کرد: ایران و ترکمنستان با وجود گوناگونی و تنوع در قومیت و زبان، میراث تمدنی و فرهنگی مشترکی دارند. پزشکیان در این مراسم با اشاره به ظلم‌های رفته بر مردم غزه در یک سال گذشته گفت: وقتی صحبت از ظلم و بی‌عدالتی می‌شود، تصویر رنج مردم بی‌پناه غزه در ذهن ما نقش می‌بندد. عمق بحران غزه و حملات وحشیانه به شهرهای لبنان خارج از توصیف است.
دیدار با رهبران ترکمنستان
رئیس‌جمهور پس از مراسم برزگداشت شاعر شهیر ترکمن «قربانقلی بردی محمداف» رهبر ملی ترکمنستان دیدار و گفت‌وگو کرد. پزشکیان ضمن تاکید بر نگاه فرهنگ‌محور مردم و رهبر انقلاب و آشنایی ایشان با مختومقلی فراغی برگزاری سیصدمین سالگرد این شاعر را در امتداد وحدت‌آفرینی در سطح بین‌المللی دانست و گفت: پیام امروز این سمینار و اشعار این شاعر بزرگ مبنی بر وحدت، انسجام و برادری، نشان از روح بلند ایشان دارد.
رئیس‌جمهور همچنین با «سردار بردی محمداف» رئیس‌جمهور ترکمنستان هم دیدار و در گفت‌وگو با وی تاکید کرد که ما همسایه بوده و مرز مشترک طولانی داریم و علاوه بر همسایگی، خویشاوند نیز هستیم.
دیدار پزشکیان-پوتین
رئیس‌جمهور ایران در حاشیه مراسم بزرگداشت شاعر ترکمن با همتای روس خود هم دیدار و گفت‌وگو کرد. این نخستین دیدار مسعود پزشکیان و ولادیمیر پوتین از زمان آغاز به کار دولت جدید در ایران است.
رئیس جمهور با ابراز امیدواری نسبت به تسریع در امضای سند راهبردی مشارکت ایران و روسیه، بر توسعه همکاری‌های فیمابین تاکید کرد و اظهار داشت: امیدوارم در جریان حضور در اجلاس بریکس در روسیه، این معاهده را نهایی کنیم. پزشکیان با اشاره به وضعیت بحرانی منطقه تصریح کرد: رژیم صهیونیستی هیچ چارچوب حقوقی و انسانی بین‌المللی را رعایت نمی‌کند و شرایط در منطقه بحرانی است؛ کشورهای اروپایی و آمریکا نمی‌خواهند ارتباطات کشورهای منطقه در بستر آرامی ادامه یابد.
رئیس جمهور روسیه نیز در این دیدار ضمن ابراز خرسندی از این گفتگو اظهار داشت: همکاری‌های دو کشور برای ما اولویت بالایی دارد و توسعه روابط و افزایش حجم تجارت میان دو طرف خیلی خوب در حال انجام است.
ولادیمیر پوتین ضمن دعوت از رئیس جمهوری اسلامی ایران برای شرکت در اجلاس بریکس و برگزاری نشست مشترک دوجانبه گفت: ما به طور مشترک در سطح بین‌اللملی همکاری می‌کنیم و ارزیابی‌ها و رویکردهای جهانی ما یکسان است.
اهمیت روابط تهران-عشق آباد
گسترش روابط با همسایگان و کشورهای منطقه و حضور در نشست‌هایی با رنگ‌و بوی فرهنگی نشانه‌های نگاهی است که رئیس‌جمهور پیش از سفر به ترکمنستان و در فرودگاه مورد تاکید قرار داد و گفت که همسایگان اولویت ایران هستند. حوزه‌های تمدنی چون ترکمنستان در شرایط کنونی می‌توانند جمهوری اسلامی ایران را برای کاستن از شدت تحریم‌های غرب همراهی کنند. بهره‌گیری از توان ترانزیتی این کشور و اقناع عشق‌آباد به حضور ایران در بازارهای این کشور و استفاده از مسیرهای ترانزیتی داخل ایران یکی از مهمترین راه‌های ناکام گذاردن پروژه‌هایی چون دالان توانی مورد نظر غرب و ناتو است. پیگیری توافقات دو کشور در حوزه انرژی و قرارداد سوآپ گازی بین ترکمنستان، آذربایجان و ایران می‌تواند یکی از اهداف سفر رئیس‌جمهور به ترکمنستان باشد. بر اساس این توافق که توسط وزیران نفت ایران و جمهوری آذربایجان امضا شد، ترکمنستان روزانه ۵ تا ۶ میلیون مترمکعب گاز به جمهوری آذربایجان می‌فروشد. این گاز از مسیر ایران به جمهوری آذربایجان ترانزیت (سوآپ) خواهد شد و ایران گاز مصرفی موردنیاز خود در پنج استان کشور را به‌عنوان حق انتقال این گاز برداشت خواهد کرد. این قرارداد از یکم دی‌ماه امسال بدون سقف زمانی اجرا می‌شود. با این قرارداد بسیاری از چالش‌های ایران و ترکمنستان در حوزه انتقال گاز حل خواهد شد.
یکی از مهمترین دلایل حضور و شرکت رئیس‌جمهور و وزیر امور خارجه ایران در مراسم بزرگداشت شاعر ترکمن، در شرایط کنونی به پروسه‌ای بازمی‌گردد که در چند سال اخیر آغاز شده و نیازمند هوشیاری دو طرف است و آن حضور و ماجراجویی رژیم صهیونیستی در عشق‌آباد و تلاش برای اثرگذاری بر مقامات ترکمنستان است. این مهم باید از سوی بردی‌اف پدر و پسر به عنوان خط قرمز جمهوری اسلامی ایران در روابط مورد اشاره و تاکید قرار گیرد. چالش‌های حوزه دریای خزر و توافقات کشورهای حاشیه این دریا نیز هم در این سفر و هم در نشست‌های آتی از مهمترین موضوعات مشترک در روابط دو کشور است.
ترکمنستان، به عنوان همسایه شمالی ایران، در کنار تاجیکستان، قرقیزستان، قزاقستان و ازبکستان، جمهوری‌های استقلال یافته از شوروی سابق و نیازمند مسیری امن و مطمئن به منظور شکستن محدودیت‌های جغرافیای خود هستند و از این رو ایران می‌تواند این مسیر سریع و امن را در اختیار آ‌ن‌ها قرار دهد تا به آب‌های آزاد دسترسی یابند. ترکمنستان، با مرزی مشترک در حدود هزار و ۲۰۰ کیلومتر با ایران، نباید در بازی‌های سیاسی و اقتصادی غرب و شرق از تیررس بازرگانان ایرانی خارج شود و رتبه ایران به عنوان یکی از ۱۰ کشور طرف تجارت با ترکمنستان باید به جایگاه بالاتری ارتقا یابد که نحوه این ارتقا یکی از مهمترین دستورکارهای رئیس جمهور در این سفر است.
دولت چهاردهم بر مبنای تفسیری که از منافع ملی دارد و بر اساس تأکیدی که رئیس‌جمهور بر پیگیری این منافع دارد، و در راستای ظرفیت‌افزایی از آسیای میانه تا جنوب غرب آسیا، از چین و هند تا آمریکای جنوبی و آفریقای شمالی درصدد تسهیل تجارت و تبادلات برآمده است.
نور نیوز