نورنیوز-گروه فرهنگی: علی رهبری آهنگساز و رهبر ارکستر بین المللی ایرانی نام آشناست. او اکنون رهبر دائم میهمان اپرای مارینسکی سنت پترزبورگ است. او فارغ التحصیل هنرستان عالی موسیقی ملی و آکادمی موسیقی و هنرهای زیبای شهر وین است. او رییس هنرستان عالی موسیقی ملی و کنسرواتوار تهران در سن ۲۵ سالگی (به مدت ۳ سال) بوده است. این هنرمند برنده مدال طلا برای ایران در مسابقات جهانی رهبری ارکستر در فرانسه، برنده مدال نقره برای ایران در مسابقات جهانی رهبری ارکستر در سوییس و دعوت شده از طرف بیش از ۱۲۰ ارکستر سمفونیک جهان از جمله وین، برلین، لندن، آمستردام، بروکسل، تورنتو، توکیو، مکزیک و ... بوده است. علی رهبری معتقد است وضعیت این روزهای موسیقی جالب نیست و مشکل اساسی موسیقی در ایران، افرادی هستند که آن را اداره می‌کنند. او درباره وضعیت این روزهای موسیقی می‌گوید:
- باتوجه به فراز و نشیب‌هایی که موسیقی در ایران طی چند سال گذشته پشت سر گذاشته است، وضعیت موسیقی در ایران را چگونه تعبیر می‌کنید؟
اگر بخواهم بدون تعارف سخن بگویم، باید اعتراف کنم که وضعیت موسیقی، مدیریت آن و البته نحوه پردازش رسانه‌ها به آن نسبت به حتی کشورهای همسایه چندان جالب نیست.
- آیا این مشکل به موسیقی و موسیقیدان‌ها برمی‌گردد یا نحوه اداره و هدایت آن در کشور؟
موسیقی و موسیقیدان‌ها از نظر حرفه‌ای هیچگونه مشکل اساسی ندارند، به خصوص اینکه موسیقیدان‌های حرفه‌ای در ایران توسط استادان بی‌نظیر آن هم با کمترین امکانات و در بالاترین سطح تربیت شده‌اند. تا جایی که من رصد می‌کنم، اگر مشکلی باشد، به نحوه مدیریت هنر موسیقی برمی‌گردد؛ چراکه گاهی در چینش مدیران از افراد ناآشنا با موسیقی و فرهنگ استفاده کرده‌اند. البته فراموش نکنیم که گاه از افراد آشنا با موسیقی هم استفاده می‌شود، ولی تنها موسیقی دانستن کافی نیست، بلکه داشتن هدف، عزم راسخ و برنامه مشخص هم برای عبور از موانع لازم است.
اکنون اما رئیس جمهور جدیدی در ایران روی کار آمده که خود ایشان پیشتر در صحبت‌هایشان گفته‌اند که «هیج خیانتی بالاتر از سپردن کار به افراد کار نابلد نیست». حال اگر واقعا آقای رییس جمهور در زمان تصدیشان به این گفته خود عمل کنند، بسیاری از مشکلات حل خواهد شد.
متاسفانه در ایران، فرهنگ و هنر بیش از هر بخش دیگری به دست افراد ناآشنا با حوزه سپرده می‌شود. در صورتی که مگر در بخش‌های ورزشی یا پزشکی می‌توان چنین عمل کرد و انتظار داشت مشکلی پیش نیاید که رسانه‌ای شود؟
- این بی‌هدفی موجب چه چیزی شده است؟
موجب شده تا سطح موسیقی ما سال‌های سال از چین، کره و حتی ترکیه عقب‌تر باشد. البته این عقب‌ماندگی کلیه ژانرهای موسیقی را دربرمی‌گیرد.
نهادها و سازمان‌های متولی موسیقی طی چند سال گذشته بخاطر بی‌انگیزه بودن و دلسوز نبودن مدیران، همچون یک بنگاه شادمانی عمل کرده و برنامه‌هایی ابتدایی، غیرفرهنگی و سطح پایین را اجرا کرده‌اند.
البته فراموش نکنیم که موسیقی پاپ و عامه‌پسند هیچ مشکلی ندارد و هر جای دنیا هم که بروید میلیون‌ها نفر این نوع از آهنگ‌ها را دنبال می‌کنند ولی اگر تولیدات این حوزه در رادیو و تلویزیون پخش می‌شوند، در کنار آنها به آثار موسیقی غیرعامه پسند هم پرداخته می‌شود تا مردم با ژانرهای مختلف موسیقی در ارتباط و آشنا باشند.
- وظیفه نهادها و سازمان‌های متولی موسیقی چیست؟
اگر در ایران نهادی مانند بنیاد رودکی داریم، این بنیاد وظیفه ارتقای سطح شنیداری مردم را دارد و نباید به برنامه‌های سطح پایین بسنده کند.
درحقیقت این بنیاد باید به وظایف و رسالت خود به درستی عمل کند؛ چراکه اصلا درست نیست که در ایران ارکستر سازهای ملی ما واقعا ارکستر سازهای ملی نباشد؛ درصورتی که وزارت فرهنگ مسئولیت تربیت صدها نوازنده ساز ایرانی را به عهده داشته ولی گویا آنها را فراموش کرده است.
بالاخره باید زمانی به این باور برسیم که همانطور که برای موفقیت در صنعت، ورزش یا پزشکی به نیروهای متخصص در راس کار نیاز است، در عرصه فرهنگ و هنر نیز همین گونه است. فرهنگ و هنر خوراک روح مردم است و اگر آن را سرسری بگیریم گویا با دستان خودمان ریشه به تیشه خود زده‌ایم.
البته که گاهی اقدامات مثبتی صورت می‌گیرد که ادامه‌دار نیستند؛ مثلا زمانی که خود من در ایران بودم از چندین موزیسین درجه یک ایرانی در اروپا دعوت کردم که به ایران بیایند. آنها نیز آمدند و با عشق و علاقه در ارکستر سمفونیک تهران کار کردند ولی خیلی زود وقتی کسی اهمیتی به تلاششان نداد، کار خود را متوقف و ایران را ترک کردند.
- چرا کشورهایی که قبلا از ما در موسیقی عقب‌تر بودند، امروز بسیار جلوتر از ما هستند؟
امروزه اگر کره جنوبی یا چین در این نوع از موسیقی موفق عمل کرده‌اند؛ به این علت است که از بهترین هنرمندان خود در جهان برای کار در سرزمین مادری دعوت کرده و آنها را ارج و قرب نهاده‌اند.
در خارج و داخل ایران ده‌ها موسیقیدان درجه یک داریم که از آنها برای کار دعوت نمی‌شود و اگر هم دعوت شود تنها در یک مقطع کوتاه به آنها احترام می‌گذارند.
طی ۲۰ سال گذشته چندین وزیر آمدند و رفتند ولی تصمیم‌گیرندگان اصلی موسیقی ثابت مانده‌اند. تا زمانی که افرادی تکراری سمت‌های مختلف فرهنگ و هنر را در دست بگیرند، از افراد کار بلد و افکار نو به عنوان مشاور استفاده نشود، درجا خواهیم زد. حال یا باید فکری اساسی برای اداره موسیقی در کشور شود و موسیقی را از وزارت فرهنگ و ارشاد جدا کنند که بلکه بیشتر به آن توجه شود.
ایسنا