نورنیوز – گروه اجتماعی: ناایمنی برخی مدارس شهر و استان تهران موضوع جدیدی نیست. هر سال با نزدیک شدن سال تحصیلی سازمان آتش‌نشانی به عنوان متولی بررسی ایمنی ساختمان‌های آموزشی بعد از بازدید از این مراکز، استحکام و امنیت آنها را ارزیابی و در صورت نقص در ایمنی، آن را اعلام می‌کند. اما از سال گذشته و بعد از انتشار اسامی ساختمان‌های ناایمن و بحرانی پایتخت و پیگیری جدی قضایی از سوی قوه قضائیه، این بار موضوع ناایمنی برخی مدارس تهران جدی تر از گذشته مطرح شد. موضوعی که بعد از حادثه تلخ مترو پل در آبادان و حریق چند بیمارستان در پایتخت و همچنین فروریختن چند ساختمان ناایمن، دیگر نمی‌توان به سادگی از کنار آن گذشت. این بار پای جان کودکان و نوجوانانی در میان است که برای تحصیل به مدرسه می‌روند و ناایمن بودن این مدارس و بی‌توجهی به ایمنی و کمبود بودجه وزارت آموزش و پرورش برای ایمن سازی می‌تواند به قیمت جان بچه ها تمام شود.
از فروریختن سقف تا فرونشست حیاط مدرسه
مدارس فرسوده و قدیمی یکی از مشکلات و معضلات آموزش و پرورش است که بارها به دلیل فرسودگی و ریزش بنای مدرسه باعث بروز لطمات و صدماتی به دانش‌آموزان شده است. چند نمونه از حوادث و اتفاقاتی که به دلیل ناایمن بودن برخی از مدارس اتفاق افتاد نشان از لزوم توجه ویژه و فوری به موضوع ایمن‌سازی مدارس دارد. در اولین روز از سال تحصیلی جدید 1403 – 1404 ریزش سقف یک کلاس در هنرستانی در ارومیه باعث مصدومیت دو دانش آموز شد.
چنین حوادثی صرفا مربوط به مناطق دورافتاده یا محروم نیست و حتی در تهران هم مواردی از این دست رخدادها اتفاق افتاده است. 5 آذرماه سال گذشته سقف یکی از کلاس‌های مدرسه ابتدایی دخترانه برادران شهید جوادنیا در منطقه 7 تهران فرو ریخت. البته با توجه به اینکه هنوز دانش‌آموزان به کلاس درس نیامده بودند این خطر از بیخ گوش بچه‌ها گذشت. با توجه به قدیمی بودن ساختمان این مدرسه سازمان آتش‌نشانی قبلا در مورد ناایمن بودن مدرسه هشدار داده بود .
25 دی ماه سال 94 نیز در حادثه‌ای مشابه سقف مدرسه «آزادی» واقع در منطقه 14 تهران به دلیل فرسودگی و کهنگی مدرسه که قدمت 50ساله دارد فرو ریخت. در این حادثه بخشی از دیوار ساختمان کناری که مربوط به همسایه بود به دلیل ساخت و ساز روی سقف بخشی از ساختمان مدرسه ریزش کرد و باعث آسیب به بخش اداری و کتابخانه مدرسه شد اما خوشبختانه آسیبی به دانش‌آموزان و پرسنل مدرسه وارد نشد.
در فروردین ماه سال 94 نیز فرونشست ناگهانی کف حیاط مدرسه‌ای در جنوب غرب تهران موجب سقوط سه دانش‌آموز به داخل گودال و مصدومیت آنان شد. تعدادی از دانش‌آموزان در حال گذر در اطراف ورودی سرویس بهداشتی مدرسه بودند که ناگهان بخشی از کف حیاط مدرسه فروکش کرد. براثر نشست زمین، حفره‌ای به عمق ۵ متر در محل پدیدار شد و در پی آن سه دانش آموز حدودا ۱۳ ساله به داخل آن سقوط کردند.
اینها چند نمونه از حوادثی هستند که در مدارس قدیمی و ناایمن تهران اتفاق افتاده است. فروردین ماه سال 1401 معاون حفاظت و پیشگیری از حریق سازمان آتش‌نشانی و خدمات ایمنی شهرداری تهران ضمن تاکید بر ناایمن بودن تعداد زیادی از مدارس پایتخت گفته بود: بر اساس بررسی که انجام شد۵۰ درصد حریق در مراکز آموزشی ناشی از ناایمنی در تاسیسات برقی و گازی است. در خصوص سایر حوادث نیز دلیل ۷۹ درصد از وقوع حوادث در مراکز آموزشی مربوط به عدم نگهداشت و فرسودگی ساختمان است. همچنین بدترین شرایط ایمنی مربوط به مدارس منطقه ۱۵، ۳، ۲۰ و منطقه ۴ است.
درصد مدارس تهران ناایمن هستند
چند روز قبل از بازگشایی مدارس مدیرعامل سازمان آتش‌نشانی تهران از ناایمن بودن تعداد قابل توجهی از مدارس تهران خبر داد. به این ترتیب 1400 مدرسه از 2800 مدرسه تهران از ایمنی برخوردار نیستند . به گفته قدرت‌الله محمدی ۵۰ درصد مدارس تهران از منظر آتش‌نشانی ناایمن هستند، یعنی از هر ۲ مدرسه پایتخت یک مدرسه نقص ایمنی دارد. محمدی با اشاره به اقدامات صورت گرفته توسط این سازمان جهت افزایش ایمنی در مدارس اعلام کرد که از نظر ایمنی حریق، مدارس را مورد بررسی قرار داده‌ایم، اما وضعیت خوبی ندارند و از سال گذشته تاکنون حتی یک پرونده مبنی بر اینکه مدرسه‌ای اقدامات ایمن‌سازی را انجام داده باشد به دست ما نرسیده است.
رئیس سازمان مدیریت بحران شهر تهران نیز چندی پیش با اشاره به فرسودگی مدارس گفت: تمام موارد ناایمنی را ریزبه‌ریز اعلام کرده‌ایم و منتظریم که مسئولان مربوطه اقدامات لازم را انجام دهند. علی نصیری گفت:« از سال گذشته موضوع ایمن‌سازی مدارس تهران در دستور کار آتش‌نشانی و سازمان مدیریت بحران شهر تهران قرار گرفت و تفاهم‌نامه‌ای هم در این زمینه با آموزش‌وپرورش تهران بسته شد. از 2800 مدرسه تهران نیمی توسط سازمان مدیریت بحران از نظر سازه‌ای بررسی شده و تا پایان سال تمام مدارس مورد بررسی قرار می‌گیرند.»
علی نصیری درباره طرح های بررسی ایمنی مدارس هم گفت: « یکی از طرح‌هایی که ما در مجموعه مدیریت بحران شهر تهران در ارتباط با مدارس و دانش‌آموزان در حال اجرای آن هستیم، بررسی مدارس از نظر HSE یا همان بهداشت، ایمنی و محیط‌زیست است. بررسی تمام این مدارس از نظر HSE، از سال گذشته در مجموعه ما آغاز شده و هر روزه تیم‌های تخصصی از مدارس بازدید می‌کنند و موارد ایمنی آنها را مورد بررسی قرار می‌دهند. در این طرح، بیش از هزار سوال درباره ایمنی مدارس مورد بررسی کارشناسان ایمنی ما قرار می‌گیرد و در واقع در چک لیست آنها هزار مولفه ایمنی قرار دارد. تمام فضاهای مدارس شامل کلاس‌های درس، حیاط، سرویس بهداشتی، کتابخانه، موتورخانه، فضای اداری، آزمایشگاه و ... مورد بررسی قرار می‌گیرد. کارشناسان حتی محیط نزدیک اطراف مدرسه را نیز مورد بررسی قرار می‌دهند تا مسئله‌ای در خارج از محیط مدرسه جان دانش‌آموزان را تهدید نکند. تمام این موارد ایمنی شامل ایمنی راه‌پله‌ها برای جلوگیری از لیزخوردگی، بررسی سیم های برق، حریق، سقوط سنگ از نما و ... در چک لیست ما قرار دارد.»
اخذ تاییدیه شرط فعالیت مدرسه
به گفته کارشناسان، باید سیستم اطفا و اعلان حریق و... در تمامی مدارس تهران نصب شود. همچنین در مدارس قدیمی محکم بودن سازه های دیوار و سقف کلاس‌های درس باید مورد بررسی و ارزیابی قرار بگیرد. حفظ سلامت دانش‌آموزان در اولویت است و آموزش‌وپرورش باید سالانه بودجه لازم را برای ایمن‌سازی در نظر گرفته و با کمک خیرین، نوسازی را آغاز کند؛ موضوعی که به دلیل کمبود بودجه با بی توجهی از کنار آن می‌گذرند.
البته این شرایط فقط مربوط به مدارس دولتی نیست و بعضی از مدارس غیردولتی نیز که گاه شهریه های نجومی هم می‌گیرند از نظر ایمنی شرایط خوبی ندارند. به گفته حمید حدید‌پور کارشناس ایمنی بسیاری از مدارس غیردولتی برای ایمن‌سازی هزینه‌ای نمی‌کنند. آتش‌نشانی باید همان‌طور که تمدید پروانه بیمارستان‌ها را منوط به تأییدیه آتش‌نشانی کرده است، ادامه فعالیت مدارس را هم منوط به اخذ تأییدیه ایمنی کند.
با این‌حال مدیرکل نوسازی، توسعه و تجهیز مدارس استان تهران در پاسخ به خبرنگاران در باره گزارش سازمان آتش‌نشانی از ناایمنی مدارس تهران گفت مواردی که آتش نشانی اعلام کرده در تمامی مدارس موضوعیت ندارد. عباس زارع گفت: «مدارسی که در 3 دهه اخیر ساخته شده از ایمنی سازه‌ای مورد تایید برخوردارند و در این مدت هیچ مشکلی برای سازه هیچ‌کدام از مدارس ساخته شده در تهران به وجود نیامده است. البته ممکن است به دلیل شرایط نگهداری نامطلوب در سیستم برق و سیم‌کشی برخی مدارس مشکلاتی وجود داشته باشد که اگر از طرف ادارات آموزش و پرورش به این اداره کل ارجاع شده باشد، موارد خطرزا رفع می‌گردد.»
ساختمان‌های ناایمن در پایتخت
۳۳ هزار ساختمان ناایمن در تهران وجود دارد و وضعیت حدود ۷۱ ساختمان بحرانی است. در این میان اسامی برخی بیمارستان‌ها هم وجود دارد که ساختمان‌های آنها بارها از آتش نشانی اخطار دریافت کرده و به عنوان ساختمان‌های ناایمن معرفی شده اند. به دلیل وجود تعداد زیادی ساختمان ناایمن احتمال بروز حادثه در تهران بسیار زیاد است و هر چند وقت یک بار باید منتظر حادثه‌ای مثل حریق در پلاسکو، حادثه در مرکز درمانی سینا اطهر و بیمارستان گاندی و قائم رشت باشیم؛ موضوعی که متاسفانه بعد از مدت کوتاهی فراموش می شود.
مهدی بستانچی عضو هیأت مدیره انجمن ایمنی و مهندسی حریق استان تهران، چندی پیش گفت که بسیاری از کارفرماها و سازندگان ساختمان، مسأله ایمنی را کار فانتزی می‌بینند. باید فرهنگ سازی شود و این تقاضا میان مردم ایجاد شود. مدیرعامل سازمان آتش‌نشانی شهر تهران نیز با ارایه گزارش تکان دهنده ای از آخرین وضعیت ایمنی ساختمان‌های تهران گفت:«بیش از ۵۴ هزار ساختمان را در تهران پایش کردیم و نزدیک ۱۰ تا ۱۵ درصد آنها نمای کامپوزیت دارند که طی ۳ دقیقه می‌تواند با حریق نابود شود. روزانه ۱۵۰ حادثه حریق در تهران داریم که با اقدامات پیشگیرانه می‌توان این آمار را کاهش داد. پیشگیری در کاهش حوادث بسیار مؤثر است به طوری که اگر پلاسکو عایق حریق داشت حداقل مدت بیشتری دوام می‌آورد و ۱۶ آتش نشان جان خود را از دست نمی‌دادند.»
محمدی با بیان اینکه ساختمان‌ها از نظر ایمنی به ۴ دسته بسیار پرخطر یا بحرانی، پرخطر، میان خطر و کم خطر تقسیم می‌شوند، گفت ما بدون کمک دستگاه قضائی نمی‌توانستیم به مساله ساختمان‌های ناایمن رسیدگی کنیم. از دستگاه قضا درخواست دارم همین روند همکاری را ادامه دهد و از دستگاه‌های دیگر نیز می‌خواهم دستگاه قضا را الگوی خود قرار دهند تا شاهد نتیجه همکاری خوب که بسیار به نفع شهروندان است، باشیم.
نورنیوز