نورنیوز-گروه فرهنگی: نشست رسانه‌ای پروژه «دستگاه‌های موسیقی ایران» به آهنگ‌سازی حسین علیزاده روز شنبه این هفته در فرهنگسرای ارسباران تهران برگزار شد.
در این نشست، حسین علیزاده، آهنگساز و مدیر هنری پروژه «دستگاه‌های موسیقی ایران»، گفت: «خوشحالم که هم من و هم شما پرچم هویت ایرانی را برافراشته کردیم. وقتی از هویت صحبت می‌کنیم سعی می‌کنیم آن را جهانی کنیم. اما تا زمانی که به این سرزمین و ریشه‌ای که داریم اعتبار ندهیم کار جلو نمی‌رود. ما در ایران برای یک فرهنگ جهانی صحبت می‌کنیم که آن را دست‌کم گرفتیم. در‌حالی‌که ایران با همه افت‌وخیزها یک خاطره جاودان در دنیا دارد و آن فرهنگ ایرانی است. شما قلم به دست دارید و ما با سیم‌های سازهایمان از فرهنگ پاسداری می‌کنیم. پاسداری از فرهنگ را هم می‌توان به ابعاد منفی و مثبت تبدیل کرد. افراد مسئول در تمام مصاحبه‌های خود همواره از یک گذشته دور صحبت می‌کنند که ایران چه بود. اما اگر ریشه‌ها و تاریخ را بدون توجه به مفاهیم سیاسی داشته باشیم، می‌بینیم که زندگی و زیست بشر در فرهنگ و هنر هویت ایرانی ماندگار شده است. پس فرهنگ ایران می‌تواند ظرفیت جهانی داشته باشد و خیلی از بزرگان ادبیات چنین کاری کردند. فضایی که در عرصه‌های هنری هم دیده شده، اما متأسفانه در حوزه موسیقی آن‌طور که باید توجه خوب و مهربانانه‌ای نشده است. به نظر من وقتی در این موقعیت قرار می‌گیریم، گویی حرف‌مان درک نمی‌شود؛ در‌حالی‌که موسیقی، فرهنگ و تشکیلاتی جداناپذیر از فرهنگ و هنر ایران عزیزمان است».
او ادامه داد: «من بر این باور هستم خلاصه‌ای از جهان در ایران فرهنگی زندگی می‌کند و هنرمندی که در این موقعیت زندگی می‌کند موظف است خود را متعلق به تاریخ و ریشه‌ها بداند و بدون توجه به برخی ناملایمات کارهای بزرگی انجام دهد. این یک حس خوب است که وقتی از ایران حرف می‌زنیم از فرهنگ و هنر سرزمینی حرف بزنیم که موسیقی حرف اول و آخر را می‌زند. متأسفم که هنوز خیلی‌ها متوجه موسیقی نشدند و وقتی به چنین شرایطی می‌رسیم اگر ریشه نداشته باشیم، این کارهای ما تبدیل به حباب می‌شود. در تمام دنیا روی ریشه‌ها صحبت می‌کنند و این وظیفه‌ای است که در دنیای معاصر اتفاق می‌افتد. ای کاش شرایط به‌گونه‌ای باشد که برخی دیگر پشت درهای بسته برای هنرمندان تصمیم‌گیری نکنند و فضایی را فراهم کنند که هنرمندان فعالیت‌هایی را برای ایران انجام دهند. این پروژه در بدترین شرایط روزگار ما، یعنی در دوران کرونا در ذهنم شکل گرفت و دیدم می‌توانیم بر اساس آنچه از خلاقیت و نبوغ هنرمندان نسل جوان ایران می‌شناسیم، کاری را برای تاریخ این سرزمین داشته باشیم. ما گنجینه بزرگی در ایران داریم و هر وقتی که در ایران چنین فرصتی وجود داشته باشد، می‌توانیم کار کنیم. این پروژه در روزگار سخت کرونا در ذهنم شروع شد و چون خودم را هنرمندی می‌دانم که به ردیف موسیقی ایران مسلط است، تلاش کردم این ریشه را در دوران معاصر ارائه دهم».
او افزود: «درباره تصمیمات اشتباهی که درباره ردیف صورت گرفته، مصاحبه‌های متعددی داشتم و بارها از نقصان‌های موجود در مراکز آموزشی حرف زدم. به همین جهت با خودم فکر کردم که این ماجرای ریشه‌ها را به شکلی دیگر نگاه کنم. به‌هر‌حال ردیف مسیری است که مردم آن‌چنان با آن آشنایی ندارند و من آمدم تا به واسطه طراحی‌هایی که در این زمینه انجام می‌دهم، ردیف را به مردم معرفی کنم. اینها صرفا آثار مردمی هم نیستند، بلکه یک بسته آموزشی خوب است. پس وقتی به موسیقی فکر می‌کنیم خیلی سخت است که هم تعریف دانشگاهی و هم تعریف مردمی داشته باشد. مسیری که واقعا به تنهایی نمی‌توانستم آن را انجام دهم و یک تیم صدنفره همراه من بود. وقتی مردم برای ما در این حوزه مهم می‌شوند پس باید در حوزه محتوا نیز کارهای اختصاصی انجام دهیم که سیروس جمالی به عنوان یکی از شاگردان من که امروز دوست و رفیق من است، تمام تلاش خود را انجام داد که با زبان شاعری یک نقاشی را به پروژه دستگاه‌های موسیقی ایران منتقل کند؛ پروژه‌ای که یک نسل آگاه و باسواد موسیقی در این جریان همراه من بودند. این نسل بسیار جلوتر از ما هستند و باید خوشحال بود که در چنین شرایطی شاهد تولد و ظهور هنرمندانی هستیم که این‌چنین در هنر خود توانمند هستند. من همواره به آینده امید دارم و دل بسته‌ام و امیدوارم این پروژه محصول همین امید باشد».
علیزاده در جواب سؤال دیگری مبنی بر برگزاری کنسرت در ایران با توجه به برنامه‌ریزی‌اش برای برگزاری کنسرت‌های اروپایی، گفت: «اکنون برای اجرای اثر هنری روی صحنه قوانینی وجود دارد که می‌بایست روی آن تجدیدنظر کرد. این اصلا درست نیست که وقتی یک گروه اجرایی تمام تلاش خود را می‌کند تا بتواند کنسرتی را روی صحنه ببرد باید مورد تأیید قرار گیرد. لطفا بیایید از سیاست و جنگ دوری کنید و فضایی را فراهم کنید که برگزاری کنسرت‌ها در تالارها آسان‌تر شود و من از آقای وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی می‌خواهم مقداری به ماجرا فرهنگی نگاه کند. لطفا از هنرمندان واهمه نداشته باشید و اجازه دهید بتوانند راحت‌تر کارهای خود را روی صحنه اجرا کنند. برای من برگزاری کنسرت در اروپا اصلا مهم نیست، برای من مهم ایران است که بتوانم روزی به‌راحتی در آن کنسرت بدهم. پس تا وقتی برای گروه‌ها رویه کنونی حاکم باشد و من مجبور باشم فرم‌هایی را پر کنم که در شأن من و هنرمندان نیست، کنسرتی را برگزار نمی‌کنم». حسین علیزاده درباره قیمت بالای این اثر توضیح داد: «متأسفانه وضعیت اقتصادی امروز در شرایط نامتوازنی است که به‌هیچ‌وجه نمی‌تواند وضعیت روشنی برای یک ناشر موسیقی قرار دهد. من بر این باورم با توجه به آنچه برای تهیه این آلبوم انجام شده، قیمت آلبوم گران نیست. ضمن اینکه دوستان حمایت‌کننده هم تمهیداتی اندیشیده‌اند که آلبوم در قالب نسخه‌های دیجیتالی با قیمت‌های تفکیک‌شده و بهتری پیش‌روی مخاطبان قرار گیرد. ضمن اینکه بنده قبل از اینکه پروژه را در اختیار حامی خصوصی قرار دهم، پیشنهادهایی از سوی بخش دولتی داشتم که هرگز نپذیرفتم».
در ابتدای این نشست، علی بوستان، مدیر تولید مجموعه «دستگاه‌های موسیقی ایران»، گفت: «مجموعه پیش‌رو حاصل یک دوره کار فشرده نزدیک به چهارساله بود که تألیف آن از ۱۳۹۹ توسط استاد حسین علیزاده آغاز شد و پس از انعقاد قراردادها با ناشر این مجموعه ادامه پیدا کرد. این در حالی است که نسخه صوتی این پروژه با همکاری چندین نوازنده معتبر اجرا شده است. در هر ماه یک دستگاه را ضبط و تمرین می‌کردیم ولی با توجه به مسائلی مانند کرونا و مسائل اجتماعی کار ما گاهی به تأخیر می‌افتاد. سال ۱۴۰۱ ضبط تمام شد و میکس و مستر به موازات انجام می‌شد. از زمستان ۱۴۰۲ کار آماده نشر شد. شیوه جدید پارتیتورنویسی برای درک بیشتر و به‌خاطرسپاری بهتر این کار در این مجموعه انجام شد. تصمیم بر این بود که این مجموعه در چهار دوره به صورت مجزا منتشر شود ولی به دلیل مسائلی که در کشور رخ داد، قرار شد همه مجموعه با هم منتشر شود. مجموعه برای ارائه کامل است و برای دوستانم که بیشتر با فضای مجازی و اینترنتی آماده هستند هم‌زمان با نشر فیزیکی، به صورت مجازی هم قابل دسترس است».
آتوسا ارباب، نماینده انتشارات کارمان نیز در صحبت‌های کوتاهی اشاره کرد: «اصالت پروژه، نوآوری، کیفیت بالای موسیقی و تأثیرگذاری ارزش‌های فراوان مجموعه دستگاه‌های موسیقی ایران بود که تلاش کردیم در راستای عمومی‌سازی هنر فاخر، فضایی را فراهم کنیم تا در خدمت هنرمندانی همچون حسین علیزاده باشیم. ما دوست داشتیم نمونه‌ای را در کسب‌وکارهای بخش خصوصی ایجاد کنیم که بتوانند حمایت بهتری از هنر فاخر و نه هنر زودبازه داشته باشند. در این زمینه هم تلاش کردیم طی این ۴۵ ماه در خدمت تیم تولید باشیم». سیروس جمالی، شاعر این مجموعه نیز گفت: «در اولین لحظات کلیدخوردن پروژه، این سعادت نصیب من شد که در کنار استاد عزیزم حضور داشته باشم. این پروژه خیلی وقت پیش، از سال ۹۹ توسط استاد علیزاده پیشنهاد شد و من شعری را آماده و به استاد علیزاده معرفی کردم ولی بنا بر آنچه در ذهن ایشان بود، با سیستم جدیدی شعرها را سرودم. این پروژه کار دشواری بود ولی خوشبختانه با همدلی که با استاد و اعضای گروه داشتیم، توانستیم کار را به انجام برسانیم. در هر گوشه نام آن گوشه در شعر ذکر شده است».
شرق