×
سیاسی
شناسه خبر : 187929
تاریخ انتشار :

*دکتر پرویز خوشکلام خسروشاهی

دلیل سرسختی فساد

فساد یکی از چند موضوعی است که بسیاری آن را از عوامل اصلی مشکلات و معضلات کشور می‌دانند. از این ‌رو یکی از موضوعاتی که به‌ویژه در ایام انتخابات بسیار مورد توجه افکار عمومی قرار می‌گیرد، مقوله فساد است.

نورنیوز-گروه سیاسی: فساد یکی از چند موضوعی است که بسیاری آن را از عوامل اصلی مشکلات و معضلات کشور می‌دانند. از این ‌رو یکی از موضوعاتی که به‌ویژه در ایام انتخابات بسیار مورد توجه افکار عمومی قرار می‌گیرد، مقوله فساد است. به همین دلیل می‌توان افراد را با یک خبر قابل باور درباره فساد آنها، از صدر به ذیل جدول کشاند یا با استناد به ساده‌زیستی و مردمی بودن و تلاش آنها برای مبارزه با فساد، پاک‌دستی آنها را به اثبات رساند و از ذیل جدول به صدر آورد.

اما چرا با وجود اینکه اتفاق نظر نسبی درخصوص اینکه فساد یکی از معضلات اصلی کشور است، وجود دارد و تلاش زیادی نیز برای مبارزه و مقابله با آن انجام می‌شود، این موضوع از خود سرسختی نشان می‌دهد و سال‌های طولانی است همچنان روی میز مانده و حتی وقتی کسانی سر کار می‌آیند که خود را ضد فساد نامیده و اولویت اصلی‌شان را مبارزه با فساد عنوان می‌کنند، ای‌بسا در زمان تصدی آنها مصادیقی از شدید‌تر شدن فساد هم به گوش می‌رسد؟

به نظر می‌رسد یکی از دلایل مهم این موضوع عدم درک صحیحِ دینامیک موضوع فساد به‌ویژه توسط سیاستمدارانی است که بسیار در این زمینه سخن می‌گویند و مشخصه و شعار خود را مبارزه با فساد عنوان می‌کنند. غالب آنها با خود فساد که معلولی بیش نیست مواجهه کرده و تلاش می‌کنند با آن به مقابله و به‌اصطلاح به مبارزه بپردازند؛ غافل از آنکه ریشه‌های بروز فساد پیچیده‌تر و سرسخت‌تر از آن است که بتوان از طریق مبارزه مستقیم با آن به کنترل و رفع آن مبادرت کرد.

فساد امری نیست که بتوان آن را به‌طور کلی از عرصه زندگی اجتماعی حذف کرد، اما فساد را در حدود متعارفش می‌توان با استفاده از انواع روش‌های مدیریت ریسک و در نهایت برخوردهای قضایی به حدود قابل تحمل کاهش داد؛ ولی اگر فساد از ابعاد متعارف خود خارج شود با چنین روش‌هایی قابل کنترل نخواهد بود. فساد زمانی از حدود متعارف خارج می‌شود که توزیع رانت، بخش بزرگی از اقتصاد را دربرگیرد یا اینکه توسعه و پیشرفت دغدغه اصلی دست‌اندرکاران امر نباشد. به نظر می‌رسد خروج فساد از حدود متعارف خود در ایران از یکسو ناشی از تمرکز خارج از حد متعارف ثروت و اختیارات در نهاد دولت و از سوی دیگر تسلط راهبرد «توزیع رانت» به جای راهبرد  «تولید ثروت» در اداره جامعه و در نتیجه، در حاشیه قرار گرفتن توسعه است.

در اقتصادی که سالانه ده‌ها میلیارد دلار رانت نفتی در قالب ارز ترجیحی، انرژی ارزان، مخارج دولت و... به آن تزریق می‌شود، صدها هزار میلیارد تومان پول چاپ‌ شده و از طریق بدهی دولت و بانک‌ها به بانک مرکزی در اقتصاد به چرخش درمی‌آید، میلیاردها مترمکعب فراتر از آستانه قابل قبول از ذخایر آبی کشور مصرف می‌شود، دستگاه‌های دولتی به بهانه هدایت، نظارت، توسعه‌گرایی و نظایر آن برای خود رانت خلق کرده و آن را توزیع می‌کنند و...، معلوم است که فساد سرسخت و فراگیر می‌شود.

اما اگر راهبرد «توزیع رانت» جای خود را به راهبرد «تولید ثروت» بدهد و در نتیجه آن توسعه در صدر اولویت‌ها قرار گیرد، داستان به کلی تغییر می‌کند و اقتصاد مسیر متفاوتی را طی خواهد کرد. در چنین شرایطی از حجم مبادله رانت در اقتصاد به‌شدت کاسته می‌شود و در نتیجه، بخش بزرگی از فساد موضوعیت خود را از دست می‌دهد و به‌تدریج به حاشیه می‌رود و قابل کنترل خواهد شد. از سوی دیگر، کارگزاران نهاد دولت نیز خواسته یا ناخواسته به‌طور عمده با معیارهای کارآمدی ارزیابی خواهند شد نه چیز دیگر و این خود بخش مهمی از فساد را کنار می‌زند؛ چون کارآمدی یعنی حداکثر تحقق اهداف توسعه‌ای با حداقل هزینه.

بنابراین مساله فساد به جهت عملی و نه نظری، ربط چندانی به پاکدستی دست‌اندرکاران امور ندارد و مواجهه با آن نیازمند فهم چرایی خروج فساد از حد متعارف است. باید فساد را از متن به حاشیه برد تا بتوان با آن برخورد کرد. برای به حاشیه بردن فساد باید عوامل زمینه‌ساز آن را شناخت و از بین برد. مبارزه مستقیم با فساد وقتی فساد در متن است نه حاشیه، نه‌تنها به نتیجه‌ای نمی‌رسد، بلکه ممکن است وضعیت فساد را بدتر هم کند.

* رئیس کل بیمه مرکزی جمهوری اسلامی ایران


دنیای اقتصاد
نظرات

آگهی تبلیغاتی
آخرین اخبار
مجلس با دوفوریت لایحه مقابله با انتشار محتوای خلاف واقع در فضای مجازی موافقت کرد
ماکرون: فلسطین باید اسرائیل را به رسمیت بشناسد!
موج محکومیت علمای اهل سنت در پی حادثه تروریستی دیروز زاهدان
پایان بازی دوستانه منچستریونایتد 2 - وستهم 1 + خلاصه بازی
ایران‌نما | معرفی جاذبه‌های گردشگری شهرهای ایران(58) «برزُک»
روایت پزشکیان از حمله اسرائیل به شورای عالی امنیت ملی +فیلم
ولایتی: دشمنان با طرح دالان زنگه‌زور در پی تهدید تمامیت ارضی هستند
اینترنت و تماس ارزان اربعینی فقط با ثبت‌نام در سماح!
نوراینفو | سالروز عملیات افتخارآفرین مرصاد
پرداخت مرحله سوم کالابرگ الکترونیکی از فردا آغاز می‌شود +جدول زمان واریز برای دهک‌ها
وزیر علوم: مدت دوره‌ی کارشناسی سه ساله می‌شود
رئیس مجلس: تروریسم در زاهدان انتقام دشمن از مقاومت مردم ایران بود
وضعیت آب و هوا امروز یکشنبه 5 مرداد 1404+ وضعیت استان‌ها
کسب 3 طلا و یک نقره توسط تیم ایران در المپیاد جهانی زیست‌شناسی
انتقاد درویش از زنوزی؛ اگر حق با شماست، چرا دنبال مصالحه‌اید؟
سرژ اوریه در آستانه پیوستن به پرسپولیس+ عکس
تکذیب شایعات پرآبی سدهای تهران:/وضعیت منابع آبی بحرانی است
رژیم صهیونیستی تهدید کرد؛ کشتی «حنظله» را توقیف می کنیم
کریستیانو رونالدو همچنان در رتبه اول پردرآمدترین فوتبالیست‌ های جهان
احداث سازه مجاور برج آزادی بدون تایید میراث فرهنگی!
تخت‌روانچی: غنی‌سازی باید جزء جدایی‌ناپذیر هر توافقی باشد/مذاکره باید برد-برد باشد
ورود 117 کامیون کمک بشردوستانه به نوار غزه
ایران در عملیات «بشارت فتح» به پایگاه العدید چه چیزی را هدف قرار داد؟+فیلم
سردار ابن‌رضا جانشین وزیر دفاع شد
نورنما | کودکان چه نقشی در جنگ دارند؟
یک کفش کتانی، راز سرقت میلیاردی در تهران را فاش کرد
اربعین زنان؛ کنشگری خیر دینی زنان ایرانی عراقی در آیین پیاده‌روی اربعین
امیدی تازه در درمان تومورهای مقاوم
دستور وزیر کشور برای پیگیری حادثه زاهدان/عارف و اژه‌ای پیام دادند، مولوی عبدالحمید بیانیه
عکس های منتخب ایران، شنبه 4 مرداد 1404
چرخش خطرناک قدرت؛ از دوحزبی‌گری تا فاشیسم
دوربین‌ شهروندان راست می‌گوید یا آمار و تحلیل دولت؟
زلزله 4.7 ریشتری در عسلویه/ تاسیسات نفت و گاز آسیبی ندیدند
قدرت‌نمایی هواوی با رونمایی از سیستم پیشرفته‌تر از انویدیا
چگونه با پویش «کلیک امن» پلیس فتا گرفتار کلاهبرداران اینترنتی نشویم؟
جزئیات زمانبندی جدید دانشگاه آزاد برای جاماندگان امتحانات نیمسال دوم
مسیر اربعین برای مشمولان فاقد معافیت در اربعین 1404 بسته است!
ماکرون در مورد ایران با سران آلمان و انگلیس رایزنی کرد
600 جایگاه CNG در جنگ 12 روزه گاز رایگان عرضه کردند
نصب سیستم اعلان عمومی آژیر هشدار در تهران آغاز شد
«ابرقویی‌نژاد» به پرسپولیس پیوست
ایرانخودرو نصف مشتریانش را از دست داد!
توضیحات سخنگوی سپاه درباره نقش شهدای اقتدار در توسعه قدرت‌ دفاعی ایران
نوراینفو | دانستنی‌هایی در مورد سفر اربعین
قیمت طلا و سکه امروز شنبه 4 مرداد 1404
کاهش 100 میلیون متر مکعبی ذخایر سد کرج نسبت به پارسال +فیلم
عملیات تروریستی در زاهدان؛ حلقه تکمیلی جنگ ترکیبی علیه ایران
برانکو: از ایران پیشنهاد دارم!
بیانیه 191 فعال سیاسی و فرهنگی: «روز ایستادن پای ایران است»
نخست‌وزیر مالزی: اسرائیل باید از سازمان ملل اخراج شود + فیلم
X
آگهی تبلیغاتی