×
اقتصادی
شناسه خبر : 187393
تاریخ انتشار : پنج‌شنبه 1403/06/15 ساعت 14:57

نورنیوز گزارش می‌دهد؛

اماواگرهای افزایش قیمت بنزین؛ آیا شیوه سهمیه‌بندی تغییر می‌کند؟

مصرف بنزین بیش از 120 میلیون لیتر در روز به معضلی برای دولتمردان بدل شده است و صحبت‌های روز گذشته رئیس‌جمهور مبنی بر لزوم انجام جراحی اقتصادی با رضایت مردم، احتمالات گوناگونی را نسبت به برنامه دولت برای کنترل مصرف این کالای استراتژیک مطرح کرده است.

نورنیوز ـ گروه اقتصادی: بنزین همواره به عنوان یک کالای استراتژیک مطرح بوده است اما شاید بتوان گفت که از اوایل دهه ۱۳۸۰ بود که افزایش معنادار نرخ بنزین، آنرا به مساله‌ای اجتماعی و البته مهم برای کشور تبدیل کرد. بزرگترین شوک افزایش قیمت طی سال‌های ۱۳۸۴ تا ۱۳۹۲ رقم خورد هنگامی که قیمت بنزین از لیتری ۸۰ تومان به ۷۰۰ تومان رسید و افزایش حدود 900 درصدی را رقم زد. پس از آن، نرخ بنزین تا سال ۱۳۹۸ ثابت بود تا آبانماه آن سال با افزایش بیش از ۲۰۰ درصدی به ۱۵۰۰ تومان رسید.

نرخ بنزین؛ چالش جدی دولت چهاردهم

با گذشت نزدیک به ۵ سال از آخرین افزایش نرخ بنزین، کشور در دور باطلی از افزایش تقاضا و عرضه گرفتار شده و مساله قیمت و یارانه پرداختی برای هر لیتر بنزین به یکی از چالش‌های مهم دولت بدل شده است به گونه‌ای که رئیس‌جمهور در نخستین ماه از فعالیت دولت چهاردهم و در مراسم تودیع و معارفه وزیر امور اقتصاد و دارایی به این موضوع پرداخت و تاکید کرد: «منطقی ندارد که بنزین را به قیمت دلار آزاد بخریم و با سوبسید بفروشیم، آیا واقعا اقتصاددانان و تجارب بین‌المللی این را از ما می‌پذیرند؟». دکتر پزشکیان در ادامه تصریح کرد: «من (به عنوان دولت) پول گندم، دارو و نهاده‌ها و حقوق بازنشستگان را ندارم، اما بنزین با دلار ۵۰ هزار تومان را می‌فروشم ۱۰ تومان»

گفتنی است که پیشتر وزیر نفت اعلام کرده بود که افزایش نرخ بنزین در دستور کار دولت چهاردهم نیست، با اینحال رئیس‌جمهور 2 روز پیش در نخستین سفر استانی خود در جمع فعالان اقتصادی خراسان رضوی نیز تلویحا به این موضوع اشاره اما اینبار تاکید کرد: جراحی اقتصادی برای کشور لازم است اما در هر مداخله‌ای باید حتما اقشار آسیب پذیر را درنظر بگیریم و اجازه ندهیم زیر چرخ‌های توسعه له شوند.
پزشکیان افزود: قدم اول ما رضایت مردم است و اگر مردم نیز بدانند که مصلحت آنان در جراحی‌های اقتصادی است قطعا خواهند پذیرفت و لذا در هر مداخله‌ اقتصادی، حتما ابتدا با مردم گفتگو خواهیم کرد.

امکان واقعی‌سازی قیمت وجود دارد؟

سوالی که مطرح می‌شود این است که آیا در حال حاضر امکان واقعی‌سازی قیمت بنزین در کشور وجود دارد؟ و آیا می‌توان افزایش قیمت‌ احتمالی را با کمترین فشار بر اقشار آسیب‌پذیر اعمال کرد؟ و از همه مهمتر اینکه آیا بکارگیری این روش می‌تواند به کاهش مصرف و حل معضل ناترازی بنزین بیانجامد؟

هنوز درباره اینکه جراحی اقتصادی (به گفته پزشکیان) به چه صورت خواهد بود، صحبتی به میان نیامده اما تجربه تلخ افزایش نرخ بنزین در سال 1398 که  با نارضایتی‌های اجتماعی همراه بود نشان داد که آزموده را آزمودن خطاست. از سوی دیگر نتایج پژوهش‌ها نشان می‌دهد که افزایش نرخ بنزین در بلندمدت نه تنها به کاهش مصرف نمی‌انجامد بلکه بعضا به افزایش مصرف تا 25 درصد نیز منجر خواهد شد.

از سوی دیگر کارشناسان بر این باورند که تولید خودروهای غیراستاندارد با مصرف بالا یکی از معضلات کشور در کنترل مصرف بنزین است. خودروهایی که گاهی با برگزاری لاتاری‌های خودرویی و انباشت مبالغ هنگفتی از دارایی‌های مردم در بانک‌ها و پس از پشت سرگذاشتن نوبت‌های چهار تا شش ماهه در اختیار خریداران قرار می‌گیرد. خودروهایی که چند برابر میانگین مصرف جهانی مصرف می‌کنند و دقیقا به همین دلیل به روند صعودی افزایش مصرف بنزین دامن می‌زنند.

نبود زیرساخت‌های مناسب حمل و نقل عمومی و فرسودگی ناوگان، فرسودگی بیش از 30 درصدی خودروهای سواری، قاچاق سوخت و حتی تغییر ساعت کاری ادارات که به استفاده بیش از پیش خودروهای شخصی منجر شده است، از دیگر عوامل مصرف بالای بنزین در کشور شمرده می‌شود که متاسفانه مقابله با اغلب این مشکلات در کوتاه مدت امکانپذیر نیست و نیاز به برنامه‌ریزی و صرف بودجه سنگین در بازه زمانی چند ساله دارد.

افزایش 30 درصدی مصرف در 2 سال

آمارها نشان می‌دهد که میزان مصرف بنزین روزانه کشور بیش از 120 میلیون لیتر است، این در حالی است که میانگین مصرف در سال 1401، حدود 88 میلیون لیتر بوده است و این بدان معناست که میزان مصرف در طول 2 سال 30 درصد افزایش یافته است. از سوی دیگر اگرچه ظرفیت اسمی تولید بنزین پالایشگاه‌های کشور 110 میلیون لیتر است اما میزان تولید آنها حدود 98 میلیون لیتر است و لذا شکاف عمیقی بین تولید و مصرف وجود دارد که طبیعتا با واردات و تحمیل هزینه‌های سنگین بر بودجه عمومی همراه است.

راه‌حل رفع ناترازی

مساله اینجاست که با توجه به ناترازی شدید بنزین چند راهکار بیشتر پیش پای دولتمردان قرار ندارد؛ نخست، افزایش تولید و دیگری کنترل مصرف که یکی از راه‌های آن افزایش قیمت است که البته مشخص نیست بتواند به کاهش تقاضا بیانجامد.

در این میان طرح اختصاص سهمیه به هر فرد نیز از سوی برخی کارشناسان مطرح شده است. اسماعیل کفایتی رئیس پارک نوآوری و فناوری نفت و گاز کشور در گفتگویی در خصوص اختصاص سهمیه بنزین به هر نفر تصریح کرد: طرح اختصاص سهمیه بنزین به هر کد ملی تبعاتی دارد که باید آنها را مدنظر داشت و در این راستا بهتر است که سهمیه بنزین افراد به صورت نقدی در اختیار آن‌ها قرار نگیرد اما هر چه هست، تصمیم دولت باید به گونه‌ای باشد که همه از این نعمت بهره‌مند شوند و حتی افرادی که خودرویی هم ندارند شامل دریافت سهمیه بنزین باشند.

آنچه روشن است این است که معضل ناترازی بنزین در ایران مساله‌ای پیچیده و چندوجهی است و لذا هر طرحی برای رفع ناترازی بنزین باید با درنظر گرفتن پیوست‌های زمانی، فرهنگی، اجتماعی و بکارگیری خرد جمعی به منظور کاهش تبعات تورمی و معیشتی همراه باشد.


نورنیوز
نظرات

آگهی تبلیغاتی
آخرین اخبار
سفیر برزیل در روسیه: اقدامات نیروی دریایی آمریکا در نزدیکی ونزوئلا غیرقابل توجیه است
جزییات کشف مجموعه‌ای ارزشمند از اشیای تاریخی در «کمرزرین» اصفهان
وزیر کشور: امروز راهی جز توسعه حمل و نقل عمومی نداریم
بدرقه ملی پوشان کشتی به مسابقات زاگرب
هشدارمقام حزب‌الله نسبت به سونامی انسانی در لبنان
رفیع‌زاده: سامانه های سازمانی باید به پایگاههای اطلاعاتی متصل شود
اسلواکی نیروی نظامی به اوکراین اعزام نمی کند
دور سوم مذاکرات فنی ایران و آژانس در وین برگزار شد
عکس های منتخب ایران ؛ شنبه 16 شهریور 1404
ریزش پل در کربلا/تعداد مصدومان
برگزیدگان هشتاد و دومین جشنواره فیلم ونیز معرفی شدند
شهربانو منصوریان برای ششمین‌بار قهرمان جهان شد
زمان پرداخت سود سهام عدالت اعلام شد+فیلم
نورنما | لحظه تشکیل یک جزیره در میان آب‌های بی‌انتهای اقیانوس
ترکیه ادعای رسانه‌ رژیم صهیونیستی درباره تلاش آنکارا برای ترور وزیر امنیت داخلی را رد کرد
مدیرکل آموزش‌وپرورش تهران: خانواده‌ها زمان ثبت‌نام وجه پرداخت نکنند+فیلم
مودی در نشست مجمع عمومی سازمان ملل شرکت نمی‌کند
سبد غذایی؛ قافله عقب مانده درآمد
مدافع سابق تیم ملی ایتالیا در راه تهران؟
استقرار 10 «اف-35» آمریکا در کارائیب برای حمله محتمل به ونزوئلا
عراقچی: هر وقت آمریکا آمادگی مذاکره عادلانه و با احترام داشته باشد مذاکره را آغاز می‌کنیم
نحوه پرداخت خسارت وسایل منازل آسیب‌دیده در دفاع مقدس 12 روزه اعلام شد+فیلم
پرتغال(5) - ارمنستان (0) |پرتغال همچنان با ستاره 40 ساله خود می‌درخشد + خلاصه بازی
انگلیس(2) - آندورا(0) | شروعی آهسته و بی‌روح در رقابت‌های انتخابی جام جهانی + خلاصه بازی
استوری منیر الحدادی که با قرارداد 2 ساله به استقلال پیوست
دفتر اطلاع‌رسانی دولتی در غزه، فعالیت‌های نظامی » در برج‌های مسکونی را تکذیب کرد
مادورو: ونزوئلا آماده مبارزه مسلحانه در صورت حمله است
هتل‌های سبز ایران به‌زودی نشان ملی دریافت می‌کنند
پلیس راهور: حضور معلم در سرویس مدارس ممنوع شد+فیلم
زهرا کیانی نخستین طلای تالوی ایران در جهان را کسب کرد
خطوط 2 و 5 مترو تهران به هم متصل شد
تیم امید ایران(6) - گوام(0) پیروزی بی‌دردسر تیم ملی امید ایران برابر گوام + خلاصه بازی
اسلواکی اعزام نیرو به اوکراین را رد کرد
حماس:هدف نابودی کامل شهر غزه، جنایتی بی‌سابقه در تاریخ معاصر به‌شمار می‌رود
فرمان ترامپ، نقاب حمایت از جاسوسان
سازمان ملل قطعنامه همکاری با اکو را تصویب کرد
آخرین خبر از افتتاح مسیر رفت فاز 2 آزادراه تهران - شمال
متوسط عمر زنان و مردان در ایران چقدر است؟
واکنش فدراسیون فوتبال به تمسخر تیم‌ملی
سامانه اعلام قیمت خودرو مشخص شد
انتقاد تند وزارت صمت به وزارت نیرو
بادبان‌های انسانیت روی عرشه قایق‌های امید
دولت فرانسه، ادعای واشنگتن درخصوص به رسمیت شناختن کشور فلسطین را رد کرد
پرتکرارترین نام‌های زن در ایران چه نامهایی هستند؟
روند عادی‌سازی با کشورهای عربی را خدشه دار می کند
نیم کیلو طلا در انتظار کاربران؛ کمپین مشترک روبیکا و ملی‌گلد آغاز شد
تمدید فرصت ثبت‌نام کتب درسی تا 30 شهریور
ابلاغ دستورالعمل جدید تنظیم بازار خودرو + جزئیات
محرومیت سنگین جام اتحادیه برای لوئیس سوارز
انتقاد از طرح مسکن 15 متری/رکود بی سابقه بازار مسکن در 50 سال اخیر
X
آگهی تبلیغاتی