×
اقتصادی
شناسه خبر : 187393
تاریخ انتشار : پنج‌شنبه 1403/06/15 ساعت 14:57

نورنیوز گزارش می‌دهد؛

اماواگرهای افزایش قیمت بنزین؛ آیا شیوه سهمیه‌بندی تغییر می‌کند؟

مصرف بنزین بیش از 120 میلیون لیتر در روز به معضلی برای دولتمردان بدل شده است و صحبت‌های روز گذشته رئیس‌جمهور مبنی بر لزوم انجام جراحی اقتصادی با رضایت مردم، احتمالات گوناگونی را نسبت به برنامه دولت برای کنترل مصرف این کالای استراتژیک مطرح کرده است.

نورنیوز ـ گروه اقتصادی: بنزین همواره به عنوان یک کالای استراتژیک مطرح بوده است اما شاید بتوان گفت که از اوایل دهه ۱۳۸۰ بود که افزایش معنادار نرخ بنزین، آنرا به مساله‌ای اجتماعی و البته مهم برای کشور تبدیل کرد. بزرگترین شوک افزایش قیمت طی سال‌های ۱۳۸۴ تا ۱۳۹۲ رقم خورد هنگامی که قیمت بنزین از لیتری ۸۰ تومان به ۷۰۰ تومان رسید و افزایش حدود 900 درصدی را رقم زد. پس از آن، نرخ بنزین تا سال ۱۳۹۸ ثابت بود تا آبانماه آن سال با افزایش بیش از ۲۰۰ درصدی به ۱۵۰۰ تومان رسید.

نرخ بنزین؛ چالش جدی دولت چهاردهم

با گذشت نزدیک به ۵ سال از آخرین افزایش نرخ بنزین، کشور در دور باطلی از افزایش تقاضا و عرضه گرفتار شده و مساله قیمت و یارانه پرداختی برای هر لیتر بنزین به یکی از چالش‌های مهم دولت بدل شده است به گونه‌ای که رئیس‌جمهور در نخستین ماه از فعالیت دولت چهاردهم و در مراسم تودیع و معارفه وزیر امور اقتصاد و دارایی به این موضوع پرداخت و تاکید کرد: «منطقی ندارد که بنزین را به قیمت دلار آزاد بخریم و با سوبسید بفروشیم، آیا واقعا اقتصاددانان و تجارب بین‌المللی این را از ما می‌پذیرند؟». دکتر پزشکیان در ادامه تصریح کرد: «من (به عنوان دولت) پول گندم، دارو و نهاده‌ها و حقوق بازنشستگان را ندارم، اما بنزین با دلار ۵۰ هزار تومان را می‌فروشم ۱۰ تومان»

گفتنی است که پیشتر وزیر نفت اعلام کرده بود که افزایش نرخ بنزین در دستور کار دولت چهاردهم نیست، با اینحال رئیس‌جمهور 2 روز پیش در نخستین سفر استانی خود در جمع فعالان اقتصادی خراسان رضوی نیز تلویحا به این موضوع اشاره اما اینبار تاکید کرد: جراحی اقتصادی برای کشور لازم است اما در هر مداخله‌ای باید حتما اقشار آسیب پذیر را درنظر بگیریم و اجازه ندهیم زیر چرخ‌های توسعه له شوند.
پزشکیان افزود: قدم اول ما رضایت مردم است و اگر مردم نیز بدانند که مصلحت آنان در جراحی‌های اقتصادی است قطعا خواهند پذیرفت و لذا در هر مداخله‌ اقتصادی، حتما ابتدا با مردم گفتگو خواهیم کرد.

امکان واقعی‌سازی قیمت وجود دارد؟

سوالی که مطرح می‌شود این است که آیا در حال حاضر امکان واقعی‌سازی قیمت بنزین در کشور وجود دارد؟ و آیا می‌توان افزایش قیمت‌ احتمالی را با کمترین فشار بر اقشار آسیب‌پذیر اعمال کرد؟ و از همه مهمتر اینکه آیا بکارگیری این روش می‌تواند به کاهش مصرف و حل معضل ناترازی بنزین بیانجامد؟

هنوز درباره اینکه جراحی اقتصادی (به گفته پزشکیان) به چه صورت خواهد بود، صحبتی به میان نیامده اما تجربه تلخ افزایش نرخ بنزین در سال 1398 که  با نارضایتی‌های اجتماعی همراه بود نشان داد که آزموده را آزمودن خطاست. از سوی دیگر نتایج پژوهش‌ها نشان می‌دهد که افزایش نرخ بنزین در بلندمدت نه تنها به کاهش مصرف نمی‌انجامد بلکه بعضا به افزایش مصرف تا 25 درصد نیز منجر خواهد شد.

از سوی دیگر کارشناسان بر این باورند که تولید خودروهای غیراستاندارد با مصرف بالا یکی از معضلات کشور در کنترل مصرف بنزین است. خودروهایی که گاهی با برگزاری لاتاری‌های خودرویی و انباشت مبالغ هنگفتی از دارایی‌های مردم در بانک‌ها و پس از پشت سرگذاشتن نوبت‌های چهار تا شش ماهه در اختیار خریداران قرار می‌گیرد. خودروهایی که چند برابر میانگین مصرف جهانی مصرف می‌کنند و دقیقا به همین دلیل به روند صعودی افزایش مصرف بنزین دامن می‌زنند.

نبود زیرساخت‌های مناسب حمل و نقل عمومی و فرسودگی ناوگان، فرسودگی بیش از 30 درصدی خودروهای سواری، قاچاق سوخت و حتی تغییر ساعت کاری ادارات که به استفاده بیش از پیش خودروهای شخصی منجر شده است، از دیگر عوامل مصرف بالای بنزین در کشور شمرده می‌شود که متاسفانه مقابله با اغلب این مشکلات در کوتاه مدت امکانپذیر نیست و نیاز به برنامه‌ریزی و صرف بودجه سنگین در بازه زمانی چند ساله دارد.

افزایش 30 درصدی مصرف در 2 سال

آمارها نشان می‌دهد که میزان مصرف بنزین روزانه کشور بیش از 120 میلیون لیتر است، این در حالی است که میانگین مصرف در سال 1401، حدود 88 میلیون لیتر بوده است و این بدان معناست که میزان مصرف در طول 2 سال 30 درصد افزایش یافته است. از سوی دیگر اگرچه ظرفیت اسمی تولید بنزین پالایشگاه‌های کشور 110 میلیون لیتر است اما میزان تولید آنها حدود 98 میلیون لیتر است و لذا شکاف عمیقی بین تولید و مصرف وجود دارد که طبیعتا با واردات و تحمیل هزینه‌های سنگین بر بودجه عمومی همراه است.

راه‌حل رفع ناترازی

مساله اینجاست که با توجه به ناترازی شدید بنزین چند راهکار بیشتر پیش پای دولتمردان قرار ندارد؛ نخست، افزایش تولید و دیگری کنترل مصرف که یکی از راه‌های آن افزایش قیمت است که البته مشخص نیست بتواند به کاهش تقاضا بیانجامد.

در این میان طرح اختصاص سهمیه به هر فرد نیز از سوی برخی کارشناسان مطرح شده است. اسماعیل کفایتی رئیس پارک نوآوری و فناوری نفت و گاز کشور در گفتگویی در خصوص اختصاص سهمیه بنزین به هر نفر تصریح کرد: طرح اختصاص سهمیه بنزین به هر کد ملی تبعاتی دارد که باید آنها را مدنظر داشت و در این راستا بهتر است که سهمیه بنزین افراد به صورت نقدی در اختیار آن‌ها قرار نگیرد اما هر چه هست، تصمیم دولت باید به گونه‌ای باشد که همه از این نعمت بهره‌مند شوند و حتی افرادی که خودرویی هم ندارند شامل دریافت سهمیه بنزین باشند.

آنچه روشن است این است که معضل ناترازی بنزین در ایران مساله‌ای پیچیده و چندوجهی است و لذا هر طرحی برای رفع ناترازی بنزین باید با درنظر گرفتن پیوست‌های زمانی، فرهنگی، اجتماعی و بکارگیری خرد جمعی به منظور کاهش تبعات تورمی و معیشتی همراه باشد.


نورنیوز
نظرات

آگهی تبلیغاتی
آخرین اخبار
منچسترسیتی با گل‌های فراوان ولورهمپتون را در هم کوبید
از سرگیری پروازهای «قطر ایرویز» به ایران پس از دو ماه وقفه
افشای گاف امنیتی؛ اسناد مذاکرات ترامپ با پوتین در هتل جاماند!
«شال سیاه» به اسکار نزدیک‌تر شد
حمایت تلویحی ترامپ از تجزیه خاک اوکراین
آغاز کوچ اجباری در غزه؛ ارتش اسرائیل دستور تخلیه شهر را صادر کرد
سه فوتبالیست ایرانی در فهرست بهترین‌های آسیا/نام چه کسانی در این لیست قرار دارد؟
چین راهی فینال بسکتبال کاپ آسیا شد/ تلاش شاگردان مانولوپولوس برای مقام سومی
وقوع انفجار شدید در مرکز دمشق
قیمت بنزین سوپر وارداتی از مرز 50 هزار تومان عبور می‌کند؟
زلنسکی با واگذاری دونباس به روسیه مخالفت کرد
قطع سهمیه آرد 138 نانوایی در تهران؛ رئیس اتحادیه برکنار شد
تضمین حضور معلم در تمام کلاس‌ها؛ هیچ کلاسی بدون معلم نخواهد بود
تصمیم‌های نسنجیده ترامپ و ریسک پیامدهای آن
آمریکا صدور ویزای سفر برای ساکنان غزه را تعلیق کرد
مقام صهیونیستی: به ازای هر کشته اسرائیلی در 7 اکتبر باید 50 فلسطینی کشته شود!
یارانه مردادماه به حساب سرپرستان خانوار دهک‌های یک تا 3 واریز شد
تاس: همکاری اقتصادی با روسیه به سود آمریکاست
تهدید تعرفه 50 درصدی آمریکا بر 70 درصد کالاهای صادراتی هند
حماس: حمایت آمریکا از نتانیاهو، راه را برای ادامه جنایات اشغالگران هموار کرد
نشست پوتین ـ ترامپ در آلاسکا از نگاه تحلیلگر روسی
شگفتی باستان‌شناسان؛ مقبره یک شوالیه زیر بستنی‌فروشی کشف شد
تعلیق افزایش قیمت بلیت کنسرت؛ انتظار برای ابلاغ نرخ‌های جدید
ابراز رضایت پوتین از سفر به آلاسکا
تاکید مصر، آلمان و فرانسه بر حل‌ مسالمت‌آمیز پرونده هسته‌ای ایران
کارنامه ملاک انتخاب رشته کنکور 1404 چه زمانی منتشر می شود؟
هشدار دوباره ستاد کل نیروهای مسلح به دشمنان
پوتین در ازای کنترل دونتسک، پیشروی در اوکراین را متوقف می‌کند
روزهای گرم تهران در آخرین روزهای مرداد ادامه دارد
نامه تمجیدآمیز رئیس‌جمهور روسیه به رهبر کره شمالی
عارف: امنیت اجتماعی و اقتصادی دو مسیر اصلی سازمان تأمین اجتماعی است
عراقچی: پیوند دوستی ایران و ارمنستان ریشه‌دار و پایدار است
زلنسکی: صلحی می‌خواهیم که پایدار باشد
کاهش 16 درصدی جانباختگان در طرح ترافیکی اربعین 1404
باکیچ بالاخره پرسپولیسی شد
وزارت اطلاعات پایگاه یکپارچه شناسایی اتباع خارجی ایجاد می‌کند
سنگ‌اندازی‌های بدون استدلال در مسیر عادی‌سازی پرونده ایران در FATF
امکان شرکت در امتحانات پیام‌نور بدون محدودیت جغرافیایی فراهم شد
واکنش رهبران اروپایی به ملاقات ترامپ و پوتین در الاسکا
اضافه شدن 250 مگاوات ظرفیت جدید به شبکه برق کشور
بررسی تحولات غزه و پرونده هسته‌ای ایران در مکالمه وزرای خارجه مصر و آلمان
بازگشایی جاده چالوس بصورت دو طرفه
وضعیت بحرانی سوء تغذیه در غزه؛ 40 هزار کودک در معرض خطر جدی هستند
موفقیت تیم ملی المپیاد علوم زمین ایران با کسب 4 نشان برنز در چین
نتایج نهایی انتخاب رشته متقاضیان دانشگاه‌های فرهنگیان و تربیت دبیر شهید رجایی اعلام می شود
پزشکیان: دولت همه توان خود را برای توقف سوزاندن گازهای مشعل به کار گرفته است
پیکر استاد فرشچیان روز دوشنبه به اصفهان منتقل می شود +اعلام جزئیات مراسم
اخبار مرتبط قیمت طلا و سکه امروز شنبه 25 مرداد 1404 +جدول
آغاز لیگ برتر با کسر امتیاز سه تیم و محرومیت بازیکنان کلیدی
محمد حسین طاهری آکردی سرپرست جدید ستاد امر به معروف و نهی از منکر کشور شد
X
آگهی تبلیغاتی