نورنیوز-گروه اقتصادی: حسین افشین در نشست خبری جایزه ملی فناوری نکست ۱۴۰۳ که امروز در محل معاونت علمی برگزار شد در پاسخ به سوالی درباره بحث اینترنت طبقاتی و اینکه برای اعضای پارک فناوری اینترنت بدون فیلتر در نظر گرفته شده است، اظهار کرد: اینکه چرا فقط به پارک فناوری پردیس اینترنت بدون فیلتر تعلق گرفته و برای سایر پارک‌ها لحاظ نشده است به این خاطر است که پارک پردیس تنها پارک زیر مجموعه معاونت علمی است و پیگیری‌هایی برای تحقق این امر صورت گرفته است.
معاون علمی رئیس جمهور افزود: خوشبختانه رئیس جمهور در حال پیگیری موضوع رفع فیلتر است و با این پیگیری‌ها و تحقق آن، دیگر اینترنت طبقاتی وجود نخواهد داشت.
افشین با تاکید بر اینکه به نظر بنده اجرای اینترنت طبقاتی در پارک پردیس و برای برخی فناوران و شرکت‌ها بدسلیقگی بود و اصلاً نباید چنین چیزی اعلام می‌شد، اظهار کرد: شخصاً با اینترنت طبقاتی موافق نیستم.
گفتنی است ۲۳ تیرماه ۱۴۰۳، سخنگوی دولت سیزدهم از ابلاغ مصوبه تشکیل منطقه بین‌المللی نوآوری ایران، خبر داد. بر اساس ماده ۳۷ این مصوبه که در تاریخ ۲۴ تیر ماه ۱۴۰۳ امضاء شد، وزارت ارتباطات موظف است با همکاری معاونت [علمی و فناوری ریاست جمهوری] نسبت به تدوین و ارائه پیشنهاد لازم به کارگروه تعیین مصادیق محتوای مجرمانه برای اخذ مجوز جهت رفع دسترسی به اینترنت پرسرعت و تامین اینترنت پایدار برای واحدهای فناور منطقه [پارک پردیس] اقدام کند.
اینترنت طبقاتی چیست؟
اینترنت طبقاتی به دسترسی طبقه‌بندی‌شده افراد به اینترنت بر اساس فاکتورهای مختلف مانند سن، شغل، جایگاه اجتماعی، تحصیلات و شخصیت حقوقی آن‌ها گفته می‌شود. به‌طور دقیق‌تر اگر سطح دسترسی همه افراد یک جامعه به اطلاعات موجود در اینترنت یکسان نباشد و توسط دولت تعیین شود اینترنت طبقاتی شده است. در این صورت بعضی از سایت‌ها، صفحات یا پلتفرم‌ها برای برخی افراد فیلتر و برای برخی دیگر (شاید اکثریت!) غیرقابل دسترسی می‌شوند. مثلا شاید برای پزشکان یا اساتید دانشگاه باز باشند ولی دیگر اقشار جامعه سطح متفاوتی از دسترسی به آن‌ها را داشته باشند
یه به عبارت دیگری اینترنت طبقاتی، یعنی اینترنتی که هر دسته از عامه مردم، به یک سری چیزها دسترسی داشته و از یک سری چیزها محروم باشند. مثلا دانشگاهیان به یوتیوب دسترسی داشته باشند ولی برای عموم مردم، یوتیوب فیلتر باشد.
دانشجویان و محققان به برخی سایت‌ها و سرویس‌ها دسترسی داشته باشند ولی مردم عادی از این سرویس‌ها محروم باشند. طرحی که طبق آن دانش‌آموزان و دانشجویان به یک اینترنت، کسب‌وکارها به یک اینترنت دیگر، سیاسیون و مدیران و مسئولان به شکل دیگری از اینترنت و خلاصه هر طیف و طبقه از مردم به سطحی از اینترنت دسترسی پیدا کنند.
اینترنت طبقاتی در فروردین ماه ۱۴۰۰ با موضوع دسترسی کاربران مختلف به اینترنت و سایت‌های فیلترشده‌ای مانند یوتیوب مطرح شد. همان زمان محمدجعفر منتظری -دادستان کل کشور- درباره رفع فیلتر یوتیوب برای برخی از افراد مانند دانشجویان و خبرنگاران، گفت که : بحث فیلترینگ و رفع فیلترینگ برای دستگاه‌ها را در کارگروه تعیین مصادیق مجرمانه تصویب کرده‌ایم. دستگاه‌ها حسب مورد هرکدام باید نیازهای خودشان را اعلام کنند تا بعداز اینکه نیازشان به کارگروه رسید، در دبیرخانه کارهای لازم انجام شود.
دسترسی بیشتر به اینترنت
با این اقدام دانشجویان و خبرنگاران به اینترنت بدون فیلتر متصل شدند تا بتوانند به محتوای سایت هایی مانند یوتیوب و برخی رسانه های خبری جهان دسترسی یابند
همان زمان عیسی زارع‌پور هم گفت که برخی پلتفرم‌های فیلتر شده برای برخی اقشار جامعه باز می‌شوند و دو هفته بعد اعلام شد اینترنت بدون فیلتر به استادان دانشگاه تعلق گرفت تا عملا بخش‌هایی از اینترنت طبقاتی اجرایی شده باشد.
البته عیسی زارع‌پور، وزیر ارتباطات و فناوری اطلاعات بارها گفته است چیزی به اسم اینترنت طبقاتی نداریم و برای ما همه مردم خاص هستند ولی بر اساس مصوبه‌ای که از سال‌ها پیش بوده برخی متخصصان مثل فریلنسرها و آزادکارها دسترسی وسیع‌تر دارند.
معاون وزیر ارتباطات صادق عباسی شاهکو هم دسترسی برخی از اقشار مردم به اینترنت بدون فیلتر را تایید کرد و گفته بالاخره در اپلیکیشن ها یا دامنه های مدیریت معمولا دسترسی ها را متناسب با مسئولیت هر کسی تعیین می کنیم بنابراین این که یک سری افراد به اینترنت دسترسی بیشتری داشته باشند، صحت دارد
البته این موضوع به گردشگران خارجی هم رسید و علی اصغر شالبافیان، معاون وزیر گردشگری خبر داد با تایید کمیته تعیین مصادیق محتوای مجرمانه سیم‌کارت بدون فیلتر در اختیار گردشگران خارجی، دفاتر خدمات مسافرتی، هتل‌ها و راهنمایان گردشگری قرار می‌گیرد!
غیرقانونی بودن اینترنت طبقاتی
به گفته حقوق‌دانان اینترنت طبقاتی قانونی نیست. هیچ‌جا درباره دسترسی به اینترنت برای عده‌ای و اِعمال محدودیت برای عده‌ای دیگر در قانون کشور حرفی زده نشده است و دولت هم اختیار قانون‌گذاری در این زمینه را ندارد. ممکن است مجلس برای این موضوع هم قانون‌گذاری کند؛ اما نمی‌تواند قانونی بگذارد که باعث تبعیض یا رشد گروهی در‌برابر گروه دیگری شود و سلیقه‌ای برخورد کند. در حقوق عمومی، حقی به اسم «حق برخورداری از خدمات عمومی بدون تبعیض» داریم. تنها جایی که تبعیض محسوب نمی‌شود، دسترسی به اطلاعات بر‌مبنای سن به‌دلیل حفاظت از کودکان است که مطابق با قوانین حقوق بشر و حقوق کودک است.
حقوق بین‌الملل هم اینترنت طبقاتی را نمی‌پذیرد. اینترنت طبقاتی مخالف حق دسترسی آزاد به اطلاعات است و اصل نبود تبعیض هم دسترسی نابرابر طبقات مختلف به اینترنت را رد می‌کند.
ایجاد رانت
از سوی دیگر به گفته کارشناسان اینترنت طبقاتی فساد و رانت ایجاد می‌کند؛ نوعی بازتوزیع اینترنت که شیوه آن دست گروه‌های خاص است. آن‌ها تعیین می‌کنند چه کسی به چه میزان از اینترنت و با چه سرعت و پایداری دسترسی داشته باشد. این مجوز دسترسی معلوم نیست به چه دلیل به بعضی افراد داده می‌شود؛ چون مرجعیتی برای آن وجود ندارد و ممکن است بازار سیاه دسترسی به اینترنت ایجاد شود.
نورنیوز