نورنیوز-گروه اقتصادی: ماجرا از این قرار است که وقتی که اسماعیل هنیه رئیس دفتر سیاسی جنبش مقاومت (حماس) شهید شد، خبر آن در فضای مجازی هم پیچید و کاربران این خبر را با عکس اسماعیل هنیه در شبکه های اجتماعی به خصوص اینستاگرام منتشر کردند اما در اقدامی ضد آزادی بیان که صاحبان این شبکه‌های اجتماعی مدعی آن هستند، پست‌های کاربران درباره شهید اسماعیل هنیه در اینستاگرام دقیقا مانند انچه درباره شهید سردار سلیمانی در ایران اتفاق افتاد، حذف شد.
در این میان حتی پست مقامات مسئول برخی کشورها هم از این اقدام اینستاگرام در امان نماندند. مانند انور ابراهیم نخست وزیر کنونی مالزی که در ۳۱ جولای در حساب کاربری فیس بوک و اینستاگرام خود ویدئویی از تماس تلفنی با مقامات حماس جهت عرض تسلیت درباره شهادت اسماعیل هنیه را منتشر کرد، حذف شد.
همچنین او عکسی از آخرین دیدار خود با هنیه در قطر در ماه می سال جاری میلادی همراه یک پیام تسلیت منتشر کرده بود. این دومین بار بود که متا محتوای یکی از مقامات مالزی را به طور ناعادلانه و تبعیض آمیز حذف می شد که سرکوب آزادی بیان نیز به حساب می آید. وزیر ارتباطات مالزی و اعضای دفتر نخست وزیر برای توضیحاتی در این زمینه با نمایندگان متا دیدار کردند. متا در رویدادی مشابه در ماه می پست‌های فیس بوکی انوار درباره ملاقاتش با اسماعیل هنیه را نیز حذف اما اعلام کرد این اقدام به طور اشتباه انجام شده است. مقامات مالزی به متا انتقاد کرده و دولت این کشور هشدار داده بود اگر متا و دیگر شبکه های اجتماعی محتوای حمایت از فلسطین را مسدود کنند، احتمالا اقداماتی علیه آنها انجام خواهد داد.
فیلتر برای اعتراض به اقدام متا
ترکیه هم به این اقدام متا واکنش نشان داد. رجب طیب اردوغان رییس جمهور ترکیه هم انتقادات تندی علیه استانداردهای دوگانه شبکه های اجتماعی غربی مطرح کرد. اردوغان اینستاگرام را به مکانی آزاد برای جولان گروه های تروریستی نظیر پ ک ک و… متهم و از تعبیر فاشیسم دیجیتال برای آن استفاده کرد.
فخرالدین آلتون هم یکی از مقامات ارتباطات ترکیه درباره تصمیم پلتفرم برای مسدودسازی پست‌های تسلیت شهادت اسماعیل هنیه، یکی از رهبران کلیدی گروه حماس در فلسطین بود، انتقاد کرد. آلتون، مدیر ارتباطات ریاست جمهوری ترکیه در پلتفرم ایکس نوشت: این اقدام به بیان ساده و شفاف سانسور است. او همچنین در ادامه پست خود اضافه کرده بود اینستاگرام هیچ گونه نقض خط مشی را برای اقدام خود ذکر نکرده است.
متا شرکت مادر اینستاگرام هیچ گونه اظهار نظری درباره ممنوعیت یا انتقادات آلتون نکرد. بعد از این اتفاق ترکیه ایسنتاگرام را فلیتر کرد تا اعتراضی بر اقدام های اینستاگرام و متا شرکت مادر کرده باشد.
حتی در این میان یکی از مقامات ترکیه حذف پست های کاربران ترکیه ای درباره شهید اسماعیل هنیه را نادیده گرفتن ارزش های ملی و احساسات شهروندان ترکیه‌ای اعلام کرد.
اورال اوغلو وزیر حمل و نقل و زیرساخت ترکیه گفت: زمانی که آنها خواسته‌های ما را برآورده کنند، فیلترینگ اینستاگرام را لغو خواهیم کرد.
در حالیکه مقامات متا حاضر نشده بودند از موضع جانبدارانه خود عقب نشینی کنند بعد از این انتقادها بالاخره متا زبان باز کرد. نمایندگان متا گزارش دادند که تمام تلاش خود را برای از سرگیری فعالیت این شبکه اجتماعی در ترکیه انجام می دهند.
شکست مذاکرات اینستاگرام برای رفع فیلتر در ترکیه
در پی مسدودسازی دسترسی به اینستاگرام در ترکیه، مقامات دولتی این کشور به منظور رفع این محدودیت، مذاکراتی را با شرکت متا آغاز کردند اما به بن بست رسید این شبکه اجتماعی آمریکایی در ترکیه، فیلتر ماند.
عبدالقادر اورال‌اوغلو، وزیر حمل‌ونقل و زیرساخت ترکیه، گفت: اینستاگرام شرایط لازم را برای رفع فیلتر اعمال شده در دوم اوت، برآورده نکرده است.
عبدالقادر اورال اوغلو وزیر ارتباطات ترکیه اعلام کرده که او و دو تن از معاونینش، جلسه 7 ساعته‌ای با نمایندگان اینستاگرام داشته‌اند.
وزیر ارتباطات ترکیه به رسانه‌ها گفت: «ما حساسیت های خود را با آنها در میان گذاشتیم و به نتایج خوبی رسیدیم. تصور می‌کنیم اختلافات ما به درازا نخواهد کشید».
منظور وزیر ارتباطات ترکیه این بود که نمایندگان اینستاگرام، شرایط ترکیه را پذیرفته‌اند و به زودی، فیلتر برداشته خواهد شد. اما رسانه‌ها چیز دیگری می‌گویند.
بر اساس آن چه از محتوای نشست دولت ترکیه و نمایندگان اینستاگرام به بیرون درز کرده، شخص وزیر گفته است: «حذف پست‌های ما غیرقابل قبول است».
نماینده اینستاگرام در پاسخ اعلام کرده که این تصمیم، به شکل الگوریتمی و بر اساس رویکرد سیاسی آمریکا اتخاذ شده که حماس را تروریست می‌داند. مقام ترک هم فوراً اعلام کرده، باید الگوریتم خود را طوری طراحی کنید که گروه تروریستی پ.ک.ک و شاگردان فتح الله گولن را در بر بگیرد. چرا که آمریکا نیز پ.ک.ک را تروریست می داند اما شما همواره در حذف پست‌های این گروه تروریستی کُند عمل می‌کنید.
ضرر اقتصادی
بر اساس گزارش بالکان اینسایت، آژانس برنامه ریزی استانبول اعلام کرد تصمیم اخیر ترکیه برای مسدود کردن اینستاگرام، ممکن است به ضرر اقتصادی روزانه حدود ۱.۹ میلیارد لیره ترکیه معادل حدود ۵۲.۱ میلیون یورو، منجر شود. علاوه بر فعالان صنعت، تجارت و خدمات، بسیاری از سلبریتی‌ها و آژانس‌های تبلیغاتی، درآمدهای کلانی از راه اینستاگرام به دست می‌آورند.
یکی از شرکت‌های نظرسنجی‌های میدانی ترکیه نیز اعلام کرده که فیلتر کردن اینستاگرام بین 1 تا 2 درصد از میزان محبوبیت اردوغان و حزب عدالت و توسعه را پایین آورده است.
همچنین اوزر سنجار، مدیر شرکت تحقیقاتی MetroPoll می‌گوید: «آشکار است که فیلتر کردن اینستاگرام، به ضرر اقتصاد ترکیه است. اما در این میان، متضرر اصلی، حزب عدالت و توسعه است. بررسی میدانی همکاران من نشان می‌دهد که این اقدام دولت، حتی هواداران اردوغان را به اعتراض و گلایه واداشته است».
نظر متفاوت منتقدان دولت ترکیه
دولت ترکیه رسماً اعلام کرد که مواجهه غیرانسانی اینستاگرام، له صهیونیست‌ها و علیه فلسطینیان، غیرقابل قبول است و تا زمانی که چنین طرفیت و خصومت آشکاری دارد، در ترکیه با قفل بزرگ فیلتر روبرو خواهد شد.
تیم اردوغان تلاش کرد تا فیلتر کردن اینستاگرام را به عنوان رفتاری نمادین در دفاع از ملت مظلوم فلسطین به نمایش بگذارد، اما حالا مشخص شده که پای امتیازگیری و مسائل امنیتی داخلی در میان است. شواهد جدید نشان می‌دهد که ترکیه، قصد دارد با گرفتن چند امتیاز، از اینستاگرام رفع فیلتر کند.
کلیدواژه اردوغان علیه اینستاگرام اغلب روزنامه‌های چاپ آنکارا، در عکس و تیتر صفحه نخست، به بیان مواضع اردوغان علیه مدیران اینستاگرام پرداختند و اظهارنظر اردوغان درباره رویکرد سیاسی این شبکه اجتماعی را پوشش خبری دادند.
رجب طیب اردوغان رییس جمهور ترکیه و رهبر حزب عدالت و توسعه، برای توصیف رفتار تبعیض‌آمیز اینستاگرام و حذف پست‌های مرتبط با شهید اسماعیل هنیه، از این کلیدواژه استفاده کرد: «فاشیسم دیجیتالی».
مهمت ییلماز از منتقدین اردوغان نیز با طنز و کنایه، کلیدواژه اردوغان را به چالش کشیده و نوشته است: «آری. آنها اهل فاشیسم دیجیتال هستند. ولی ما هنوز هم در فاشیسم آنالوگ مانده‌ایم!»
اردوغان اعلام کرده که رویکرد اینستاگرام، نوع و ورژن جدیدی از تفکر فاشیستی است و مدیران اینستاگرام، حاضر نیستند حقانیت مبارزه فلسطینیان، مظلومیت زنان و کودکان غزه و جنایات رژیم صهیونیستی را به درستی تحلیل کنند.
اوزگور اوزل رهبر حزب جمهوری خلق که به عنوان قدرتمندترین رهبر مخالف اردوغان شناخته می‌شود، اعلام کرده که فیلترکردن اینستاگرام، سرآغازی برای لطمه زدن به دیگر حوزه‌های آزادی و دموکراسی است و حالا راهی جز برگزاری انتخابات پیش از موعد نمانده است.
نامق‌تان از دیپلمات‌های پیشین ترکیه و سفیر اسبق این کشور در آمریکا که حالا نماینده مردم استانبول در پارلمان ترکیه، بر این باور است که این مساله هیچ ربطی به شهید هنیه و حمایت ترکیه از فلسطین ندارد.
او در شبکه ایکس نوشته است: «پروفسور آلتون در کاخ ریاست جمهوری، در یک مسابقه و رقابت شدید برای جلب لطف شاهانه سلطان اردوغان، دست به این اقدام زد و اینستاگرام را فیلتر کرد تا توجه رییس را جلب کند!»
مراد یتکین از تحلیلگران مشهور ترکیه نیز نوشته است: «در اثنای بحران اقتصادی و تنش و اختلافات سیاسی داخلی، فیلتر کردن اینستاگرام، مانند نمایشی است که نه تنها دردی را دوا نمی‌کند، بلکه مشکلات دیگری به وجود می‌آورد».
اومور گدیک از تحلیلگران روزنامه حریت چاپ آنکارا درباره فیلترشدن اینستاگرام در ترکیه و واکنش مردم این کشور به این مساله نوشته است: «زندگی بدون اینستاگرام، غالباً به این شکل است که آدم‌ها می‌ریزند توی فضای مجازی دیگری به نام توییتر و تیک تاک و آنجا هنرنمایی می‌کنند. ولی تا اینجای کار، این اینفلوئنسرها و فعالان حوزه تبلیغات کالا و خدمات هستند که از فیلتر شدن اینستاگرام می‌نالند».
نورنیوز