نورنیوز- گروه اجتماعی: «شهنام عرشی» رئیس مرکز مدیریت بیماری‌های واگیر وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی در گردهمایی یک‌روزه «تب دنگی» از درگیر شدن ۱۲۸ کشور با این بیماری خبر داد و گفت: تا 17 تیر، 146 مورد مثبت از این بیماری در کشور شناسایی شده است.
جزئیات بیماری تب دنگی در ایران
به گفته این مقام وزارت بهداشت، «مطابق بررسی اپیدمیولوژیکی انجام‌شده، اکثر بیماران مبتلا به تب دنگی دارای سابقه سفر به کشور امارات بوده‌اند و هفت نفر از بیماران سابقه سفر به کشورهای پاکستان، عمان و بنین (غرب آفریقا) داشته‌اند. همچنین از بین ۱۴۶ بیمار تب دانگی، ۱۱ بیمار بدون سابقه سفر به خارج از کشور هستند که در شهرستان بندرلنگه استان هرمزگان تشخیص داده شده‌اند و انتقال محلی محسوب می‌شوند».
او همچنین خبر داد پشه آئدس، عامل بیماری تب دنگی در حال حاضر در استان‌های هرمزگان، سیستان و بلوچستان (چابهار و کنارک)، بوشهر(عسلویه و کنگان) و گیلان وجود دارد. یک هفته پیش نیز «حسین فرشیدی»، معاون بهداشت وزارت بهداشت نیز از فوت یک نفر بر اثر این بیماری خبر داده بود.
یک متخصص بیماری‌های عفونی: حدود ۸۰ تا ۹۰ درصد از مبتلایان به تب دنگی شناسایی نمی‌شوند
آمیتیس رمضانی، متخصص بیماری‌های عفونی گفت: حدود ۸۰ تا ۹۰ درصد از مبتلایان به تب دنگی به دلیل بی‌علامتی یا کم‌علامتی شناسایی نمی‌شوند.
وی افزود: به نظر نمی‌رسد پشه آئدس در همه کشور پخش شده باشد.
به گفته وی؛ تعداد مبتلایان واقعی به تب دنگی قطعا از عددی که توسط وزارت بهداشت اعلام می‌شود، بیشتر است چراکه حدود ۷۵ تا ۸۰ درصد افرادی که به این بیماری مبتلا می‌شوند، علایمی ندارند و این درحالی‌است که تنها برای افرادی که علایم شدید دارند و به پزشک مراجعه می‌کنند، تست تشخیصی انجام می‌شود. البته از ۲۰ تا ۲۵ درصد افراد مبتلا به تب دنگی که علایم دارند تنها ۵ درصدشان دچار نوع شدید بیماری و بستری می‌شوند.
صید پشه آئدس در ۵ استان
معاون وزیر بهداشت گفت: در حال حاضر در ۵ استان شامل هرمزگان، سیستان‌و‌بلوچستان، بوشهر، گیلان و مازندران پشه آئدس صید شده است.
وی افزود: هر چند نوع پشه صید شده در شمال و جنوب با یکدیگر متفاوت است و پشه جنوب تهاجمی‌تر و بیماری‌زاتر است و شدت بیماری بیشتری دارد.
سیر صعودی تب دنگی در جهان
علاوه بر ایران، صدای پیشروی این بیماری در کشورهای دیگر آسیا، امریکا و اروپا نیز شنیده شده است. سازمان جهانی بهداشت پیشتر اعلام کرده بود در 12 ماه سال گذشته میلادی (2023) بیش از ۶.۶ میلیون مورد ابتلا به تب دنگی در بیش از ۸۰ کشور سراسر جهان به ثبت رسیده بود. این در حالی است که مرکز اروپایی کنترل و پیشگیری بیماری به‌تازگی اعلام کرده از ابتدای سال ۲۰۲۴ (شش ماه) موارد ابتلا به تب دنگی در دنیا به بیش از ۱۰ میلیون نفر رسیده و از این میزان بیش از ۵۰۰۰ نفر نیز جان خود را از دست داده‌اند؛ آماری که به‌تنهایی برای نشان‌دادن سیر صعودی همچنین گسترش جغرافیایی آن کفایت می‌کند.
تب دنگی چیست؟
اگرچه می‌توان با خوش‌بینی به این بیماری شناخته‌شده همچنین شمار اندک مبتلایان به آن نگریست، اما تجربه نه چندان دور پاندمی کرونا، در حافظه عمومی جامعه باعث شده پاسخ به سوال‌ها در این‌باره با احتیاط همراه باشد. سوال‌هایی نظیر اینکه تب دنگی چیست؟ چه علائمی دارد؟ آیا مسری است یا نه؟ می‌توان در برابر آن واکسینه شد؟ آیا تمام پشه‌ها این بیماری را منتقل می‌کنند؟ ابتلا به این بیماری تا چه اندازه خطرناک است و چگونه می‌توان از ابتلا به آن پیشگیری یا در صورت ابتلا، آن را مداوا کرد؟
تب دنگی بر خلاف کرونا، مریضی ناشناخته‌ای نیست. این بیماری ویروسی که در شماری از کشورهای آفریقایی نظیر سودان و 99 کشور دیگر بومی شناخته می‌شود بر اثر عفونت ناشی از نیش پشه آئدس به‌وجود می‌آید.
طول عمر پشه آئدس یک تا چهار هفته است؛ بر این اساس جلوگیری از تولیدمثل این پشه‌ها می‌تواند خطر ابتلا را کاهش دهد. پشه‌های بالغ هر یک تا دو ساعت یک خونخواری و به طور متوسط در طول عمر خود ۴۰ تا ۵۰ خونخواری انجام داده و امکان انتقال بیماری دارد.
محیط مطلوب برای تخم‌گذاری و ازدیاد پشه‌های آئدس، نقاط گرم و مرطوب هستند و بر این اساس کشورهای آفریقایی و آسیایی که آب‌وهوای گرم و بارش‌های زیاد دارند، مستعد تکثیر پشه‌های بیماری‌زا به شمار می‌آیند.
برخی گزارش‌ها حاکی از این است که حدود 4 میلیارد نفر در معرض خطر هستند و در این میان کشورهای آسیایی که حدود 70 درصد از بار بیماری‌های جهانی را به دوش می‌کشد، همچنین مناطق گرمسیر و نیمه‌گرمسیری بیش از نقاط دیگر نیازمند پیشگیری است. هرچند که موارد ابتلا به این بیماری در 50 ایالت آمریکا نیز شناسایی شده که سه‌برابر سال گذشته در همان ایالت‌هاست، اما جهش آمار مبتلایان در کشورهای دیگر قاره آمریکا یعنی برزیل و پرو نگران‌کننده است.
انواع و علائم تب دنگی
تا کنون 4 نوع بیماری تب دنگی شناسایی شده که ابتلا به یک نوع آن می‌تواند باعث بروز علائم خفیفی مانند تب‌ولرز، خستگی، درد عضلات، سر درد، معده‌درد، اسهال، استفراغ و بثورات پوستی شود و مانند یک آنفلوآنزا بهبود یابد؛ چراکه بدن برای تمام عمر بر علیه آن نوع آنتی بادی می سازد، اما در صورتی که نیش پشه‌ها مجددا نوع یا انواع دیگری از تب دنگی را به بدن منتقل کند، باعث بروز مشکلات جدی سلامتی نظیر وجود خون در استفراغ، خونریزی‌های مخاطی و مشکلات تنفسی شود که در صورت عدم درمان به‌موقع و موثر حتی به مرگ مبتلایان نیز بیانجامد؛ زیرا آنتی بادی‌های ناشی از عفونت اول نه تنها ممکن است نوع دوم را خنثی نکند، بلکه به تکثیر ویروس کمک می‌کند.
راه پیشگیری از تب دنگی
از آنجا که مساعدترین مکان برای تولیدمثل و تکثیر پشه آئدس، عامل بیماری تب دنگی آب‌های راکد و فاضلاب‌ها هستند یکی از اصلی‌ترین راه‌های پیشگیری، تخلیه یا دوری از این آبهاست؛ همچنین در نقاطی که از آب‌های انبارشده مانند منابع استفاده می‌شود، بررسی سالم‌بودن مخزن و دورنگه‌داشتن از حشرات ضروری است. باید توجه داشت که این بیماری، هیچ درمانی ندارد، اما می‌توان با نوشیدن آب زیاد و هیدراته‌کردن بدن، به تسکین درد و کاهش علائم کمک کرد. همچنین به دلیل پرواز این پشه‌ها در دو ساعت ابتدایی طلوع آفتاب و دو ساعت منتهی به غروب آفتاب توصیه می‌شود در مناطق آلوده در این ساعت‌ها یا کمتر تردد شود یا تردد با لباس پوشیده همراه باشد.
تب دنگی مسری است؟
انتقال تب دنگی از طریق پشه به انسان و انسان به پشه صورت می‌گیرد و بر این اساس انتقال انسان به انسان تنها از طریق انتقال خون یا سرنگ آلوده، مادر به جنین و پیوند اعضا خواهد بود.
استفاده از اسپری یا قلم ضد حشرات، سکونت در مکان‌های مسقف با تور، استفاده از لباس‌های روشن، بلند و گشاد، پوشاندن پاها و مراجعه به پزشک در صورت بروز علائم شدید بیماری از جمله مواردی است که برای پیشگیری و درمان تب دنگی توصیه شده است.
دنگی از کجا وارد ایران شد؟
بهرام عین اللهی با اشاره به افزایش تعداد مبتلایان کشور از ۷۵ مورد در سال گذشته به ۱۴۹ در سالجاری و اینکه از این تعداد، ۱۳۰ نفر سابقه سفر به امارات داشتند، افزود: اقداماتی برای پاکسازی شهرهای آلوده، افزایش مراقبت در مناطق و پایانه‌های مرزی و بررسی سلولوژیک برای رصد بیماران در حال انجام است و ضرورت دارد وزیر کشور نیز موضوع را با تشکیل شوراهای تامین استان‌ها و شهرستان‌ها به طور جدی پیگیری کنند.
از سوی دیگر هنوز روزهای خوفناک شیوع کرونا در جهان از یاد کسی نرفته است؛ بر این اساس شنیدن اخبار مرتبط با شیوع بیماری «تب استخوان‌شکن» یا «تب دِنگی» برای بسیاری هراس دوران اپیدمی کووید 19 را تداعی می‌کند؛ آیا ابتلای نزدیک 150 نفر در ایران، آژیر خطر برای این بیماری را به صدا درآورده است؟
رئیس دفتر آموزش و ارتقای سلامت وزارت بهداشت با بیان "امکان همه‌گیری بزرگ مانند آنچه در بیماری کرونا تجربه کردیم، به‌هیچ‌وجه در مورد دانگ مصداق ندارد."، گفت: مردم به شایعات و سودجویی‌ها در فضای مجازی توجه نکنند.
وی افزود: اینکه برخی افراد این شایعات را باور می‌کنند دلایل مختلفی دارد و یکی از آن‌ها این است که دانش عمومی نسبت به پشه ناقل این بیماری ناکافی است.
رئیس دفتر آموزش و ارتقای سلامت وزارت بهداشت تصریح کرد: سال گذشته میلادی به‌دلیل بارندگی فراوان در جهان 6.5 میلیون مورد ابتلا به تب دنگی (تب دانگ) در دنیا رخ داد و بیشترین موارد در آمریکای جنوبی و برزیل بود و سپس در هندوستان، آسیای جنوبی، پاکستان و برخی کشورهای اروپایی مشاهده شد.
نورنیوز