×
اجتماعی
شناسه خبر : 177877
تاریخ انتشار : چهارشنبه 1403/03/23 ساعت 09:34

نورنیوز در روز جهانی کودکان کار از یک آسیب اجتماعی گزارش می دهد؛

فروپاشی امید با کار کودکان

طبق آمارهای سازمان ملل، حدود 160 میلیون کودک کار در جهان وجود دارد که سهم آفریقا از این عدد، 72 میلیون کودک، آسیا و اقیانوسیه 62 میلیون، آمریکا 11 میلیون، اروپا 5.5 میلیون نفر است. از این حدودا 160 میلیون کودک کار در جهان، تقریبا 63 میلیون نفر دختر و 97 میلیون نفر پسر هستند.

 نورنیوز- اجتماعی به ابتکار و پیگیری دو نهاد شاخص جهانی یعنی سازمان بین المللی کار و سازمان ملل متحد، از سال 2002 مقرر شد که در تقویم روزهای جهانی،  روزی را با هدف تلاش مشترک جهانیان برای مقابله با کار کردن کودکان، به نام روز جهانی کودکان کار اختصاص داده شود. این روز، مصادف است با 12 ژوئن (23 خرداد).

  پدیده ی «کودکان کار» به عنوان پدیده ای اقتصادی و اجتماعی، از آسیب های کلان در سطح جهان است و تقریبا تمام کشورها را به درجات مختلف درگیر کرده است. طبق آمارهای سازمان ملل، حدود 160 میلیون کودک کار در جهان وجود دارد که سهم آفریقا از این عدد، 72 میلیون کودک، آسیا و اقیانوسیه 62 میلیون، آمریکا 11 میلیون، اروپا 5.5 میلیون نفر است. از این حدودا 160 میلیون کودک کار در جهان، تقریبا 63 میلیون نفر دختر و 97 میلیون نفر پسر هستند. از سال 2015 که رهبران جهان، سند توسعه پایدار را امضا کردند متعهد شدند برای ریشه کردن کردن پدیده ی کودکان کار تمام تلاش خود را به خرج دهند. واقعیت، اما همچنان از وجود پرتعداد کودکان کار خصوصا در کشورهایی که با تنش های نظامی و سیاسی مواجهند حکایت دارد. البته این جای خوشبختی دارد که به گفته ی یونیسف، آمار کودکان کار در جهان، از 250 میلیون نفر در سال 2002 به 160 میلیون نفر در سال 2022 کاهش یافته است.

در ایران نیز معضل کودکان کار از مهم ترین آسیب های اجتماعی به شمار می آید. گذشته از زمینه ها و دلایل اقتصادی، وجود تعداد زیادی از اتباع غیر ایران در کشور، که معمولا در شرایط نامناسب معیشتی به سر می برند، بر تعداد کودکان کار به شدت می افزاید.  

 طبق اعلام  دفتر مطالعات اجتماعی مرکز پژوهش‌های مجلس، 15 درصد کودکان کشور به نوعی درگیر کار هستند و از این رو کودک کار محسوب می‌شوند. گزارش مرکز پژوهش‌های مجلس درباره ی اینکه چه تعداد از این رقم،‌کودکان ایرانی و چه تعداد کودکان اتباع هستند چندان صریح سخن نمی گوید اما در آن، عنوان شده که حدود 8 درصد کودکان کشور کار می‌کنند و با احتساب کودکانی که به کار خانگی مشغول اند، حدود 15 درصد از کودکان به این شکل کارگر محسوب می شوند. حدود 10 درصد این کودکان نیز به مدرسه نمی‌روند.

 این گزارش که مرداد ماه 1402 منتشر شد، تأکید می کند که با آنکه بر اساس  قانون حمایت از اطفال و نوجوانان مصوب 1399، بهره‌کشی اقتصادی از کودکان و نوجوانان جرم انگاری شده، به کار گماردن کودکان همچنان ادامه دارد. البته همواره آمارهای مختلفی درباره کودکان کار اعلام شده چرا که به دلیل گستردگی کار کودکان اعم از کارگاهی و خانگی و نیز دشواری تخمین تعداد کودکان کار و خیابان که بخش عمده آنها را کودکان اتباع تشکیل می‌دهند، رسیدن به عدد واقعی تعداد این کودکان دشوار است. با این احوال حتی کمترین آمارها درمورد کودکان کار هم باید توجه به این مسأله را دوچندان کند.

کودکان کار،‌ مرئی ها و نامرئی ها

برای آنکه به تعریف درستی از کودک کار دست پیدا کنیم، ابتدا باید بدانیم چه محدوده سنی برای کودکی درنظر گرفته شده است. بر اساس مادۀ یک کنوانسیون حقوق کودک که ایران نیز از جمله کشورهای امضا کننده آن است، به هر انسان کمتر از ۱۸ سال کودک گفته می‌شود. بر این اساس هر انسان زیر 18 سال که به کار گرفته می‌شود، کودک کار است. حالا می‌شود دید درست‌تری نسبت به آنچه در بازار کار کودکان در حال وقوع است داشت. ممکن است تصویر کودکان و نوجوانانی که عمدتا در شهرهای بزرگ و بویژه تهران مشغول به کارند، آنقدر برای ما تکراری شده باشد که کمتر به آنها توجه کنیم. کودکانی نظیر فروشندگان خیابانی و ضایعات جمع‌کن‌ها که با وجود تعداد بالای آنها، حضورشان عمدتا نادیده گرفته می‌شود و از این رو می‌توان به آنها لقب کودکان نامرئی را داد. البته کودکانی نامرئی‌تر هم وجود دارند که شما آنها را نمی‌بینید.

به گفته یکی از فعالان در زمینه کار کودکان، بخشی از کودکان درکارگاه‌های تولیدی مشغول به کار هستند. او در این باره می‌گوید:«صاحبان کارگاه‌ها با وجود آن که می‌دانند به کارگیری کودکان جرم تلقی می‌شود، کودکان را در مشاغل مختلف مثل تراشکاری، ساخت و سر هم کردن قطعات، تولیدی پوشاک و کیف و کفش و غیره به کار می‌گیرند. دلیل آن هم این است که کودکان مزد کمتری می‌گیرند و قراردادی هم با آنها بسته نمی‌شود وکارفرما ازاین فرصت استفاده می‌کند تا به سود بیشتر برسد. این کودکان معمولا درکارگاه‌های غیراستاندارد و با شرایط نامناسب، ساعت‌های طولانی کارمی‌کنند و درآمدی که کسب می‌کنند بسیار ناچیز است. کارفرما درزمان بازرسی کارگاه، کودکان را از جلوی دید بازرسان خارج می‌کند و به این شکل کار خود را قانونی جلوه می‌دهد. با این حساب معمولا آماری که از کودکان کار اعلام می‌شود کمتر از آمار واقعی تعداد آنهاست.»

اما چه چیزی سبب می‌شود کودکان به کار گمارده شوند؟ این فعال حوزه کودکان در پاسخ می‌گوید:«فقر، مهم‌ترین عامل شیوع کار کودکان است. این کودکان درخانواده‌هایی با وضعیت اقتصادی بسیار نامناسب زندگی می‌کنند. گاهی والدین هم درگیر اعتیاد هستند و کودک مجبور به تأمین هزینه مواد مخدر آنها می‌شود. کودکان کار، خودشان هم درمعرض آسیب اعتیاد و دیگر آسیب‌های اجتماعی قرار دارند. آنها کودکان رها شده‌ای در جامعه هستند که نمی‌توانند از خود دفاع کنند بنابراین به راحتی مورد سوء استفاده قرار می‌گیرند.»

کودکان اتباع،‌ میدان داران کار

کودکان  سازمان بهزیستی کشور که متولی امر ساماندهی کودکان کار است، بیش از ۶۰ درصد از کودکان کار و خیابان را اتباع خارجی اعلام می‌کند. این در حالی است که عدم اصلاح قوانین و سیاست‌گذاری‌ها در حوزه اتباع، مانع از ساماندهی جدی در حوزه کار کودکان از سوی این سازمان عنوان می‌شود. 

«کودکانی که به کار جمع‌آوری ضایعات مشغول اند، عمدتا تبعه افغانستان هستند که یا همراه پدر و عموی خود و یا به تنهایی به ایران وارد می‌شوند و در کارگاه‌های جمع آوری ضایعات به کار گرفته می‌شوند.»

این را یکی دیگر از فعالان اجتماعی می‌گوید که سال‌هاست در حوزه کودکان مشغول تحقیق و پژوهش است. او ادامه می‌دهد:«کودکان افغانستانی گاهی در سنین خیلی پایین و حتی زیر هفت سال با گذر از راه های خطرناک وارد ایران می‌شوند تا به وسیله پیمانکارهای جمع آوری ضایعات به کار گرفته شوند. این شکل از مهاجرت غیرقانونی بعد از وقایع سیاسی افغانستان بیشتر هم شده است. البته در میان کودکان ضایعات جمع‌کن، کودکان ایرانی هم وجود دارد اما بیشتر آنها افغانستانی و تعدادی نیز پاکستانی هستند. زمانی که طرح‌های ساماندهی کودکان کار اجرا می‌شود، این کودکان چون خانواده و متولی ندارند وضعیتی بلاتکلیف پیدا می‌کنند و عمدتا دوباره به خیابان برمی گردند. آنها در شرایط نامناسبی زندگی می‌کنند و محل اسکانشان به صورت گروهی و عمدتا اسفناک است. غیر از عدم دسترسی به تغذیه و بهداشت مناسب، خیلی وقت ها مورد آزار از سوی بزگسالان قرار می گیرند که اثرات ناخوشایند آن همیشه در کل زندگی با این کودکان خواهد بود و ممکن است از خود آنها فردی آزارگر در بزرگسالی بسازد. به همین دلیل لازم است برای تضمین داشتن جامعه‌ای سلامت، به تمام کودکان که کودکان کار هم جزئی از آنها هستند، توجه کافی داشت.»

بر اساس اعلام مرکز آمار و اطلاعات راهبردی وزارت تعاون، در سال 98 تنها در شهر تهران یک سوم زباله‌گردها یعنی چیزی حدود 4 هزار و 700 نفر را کودکان تشکیل می‌دادند که البته در سال 1401 بر اساس آمارها تعداد این کودکان به دلیل افزایش مهاجرت اتباع افغانستانی، به صورت تصاعدی بالا رفته و حتی برخی رشد 10 برابری را برای آن اعلام می‌کنند.

ناکامی مزمن در ساماندهی

همزمان با بالا رفتن تعداد کودکان کار و خیابان، طرح‌های ساماندهی این کودکان از سوی بهزیستی و شهرداری اجرا می‌شود که بنا بر شواهد موجود و نیز اعلام متولیان امر، عملا طرح‌هایی شکست خورده‌اند چنانکه احمد احمدی صدر، مدیرعامل سازمان رفاه، خدمات و مشارکت‌های اجتماعی شهرداری تهران آذرماه سال گذشته اعلام کرد که با وجود آن که طی سال گذشته ۳۲ بار طرح جمع‌آوری این کودکان توسط بهزیستی اجرا شد اما در واقع طرح شکست خورد. البته شهرداری متولی ساماندهی کودکان کار نیست و دراین زمینه در قالب کاهش آسیب کمک می‌کند و به استقرار پایگاه‌های کاهش آسیب کودکان کار می‌پردازد اما همچنان که متولی اصلی یعنی بهزیستی با مشکلات و کاستی‌های فراوانی در ساماندهی کودکان کار مواجه بوده، شهرداری نیز نتوانسته گام‌های چندان اثربخشی در این زمینه بردارد.

گرچه بهزیستی متولی اصلی ساماندهی کودکان کار است، اما گروه‌های مردم نهاد و حتی تک تک شهروندان می‌توانند در کاهش آسیب کار کودکان، کارساز باشند. برای این کار لازم است کار کودکان به هیچ عنوان و از سوی هیچ فردی به رسمیت شناخته نشود یعنی بپذیریم که کودکان، کاری جز تحصیل و بازی ندارند و کارکردن کودکان هرگز امری عادی و رایج نیست. امید است با این تصور بتوان کم کم به صورت جدی‌تر عمل کرد و تصویر ناخوشایند کار کودکان را در جامعه تغییر داد.

   


نورنیوز
نظرات

آگهی تبلیغاتی
آخرین اخبار
ریزش پل در کربلا/تعداد مصدومان
برگزیدگان هشتاد و دومین جشنواره فیلم ونیز معرفی شدند
شهربانو منصوریان برای ششمین‌بار قهرمان جهان شد
زمان پرداخت سود سهام عدالت اعلام شد+فیلم
نورنما | لحظه تشکیل یک جزیره در میان آب‌های بی‌انتهای اقیانوس
ترکیه ادعای رسانه‌ رژیم صهیونیستی درباره تلاش آنکارا برای ترور وزیر امنیت داخلی را رد کرد
مدیرکل آموزش‌وپرورش تهران: خانواده‌ها زمان ثبت‌نام وجه پرداخت نکنند+فیلم
مودی در نشست مجمع عمومی سازمان ملل شرکت نمی‌کند
سبد غذایی؛ قافله عقب مانده درآمد
مدافع سابق تیم ملی ایتالیا در راه تهران؟
استقرار 10 «اف-35» آمریکا در کارائیب برای حمله محتمل به ونزوئلا
عراقچی: هر وقت آمریکا آمادگی مذاکره عادلانه و با احترام داشته باشد مذاکره را آغاز می‌کنیم
نحوه پرداخت خسارت وسایل منازل آسیب‌دیده در دفاع مقدس 12 روزه اعلام شد+فیلم
پرتغال(5) - ارمنستان (0) |پرتغال همچنان با ستاره 40 ساله خود می‌درخشد + خلاصه بازی
انگلیس(2) - آندورا(0) | شروعی آهسته و بی‌روح در رقابت‌های انتخابی جام جهانی + خلاصه بازی
استوری منیر الحدادی که با قرارداد 2 ساله به استقلال پیوست
دفتر اطلاع‌رسانی دولتی در غزه، فعالیت‌های نظامی » در برج‌های مسکونی را تکذیب کرد
مادورو: ونزوئلا آماده مبارزه مسلحانه در صورت حمله است
هتل‌های سبز ایران به‌زودی نشان ملی دریافت می‌کنند
پلیس راهور: حضور معلم در سرویس مدارس ممنوع شد+فیلم
زهرا کیانی نخستین طلای تالوی ایران در جهان را کسب کرد
خطوط 2 و 5 مترو تهران به هم متصل شد
تیم امید ایران(6) - گوام(0) پیروزی بی‌دردسر تیم ملی امید ایران برابر گوام + خلاصه بازی
اسلواکی اعزام نیرو به اوکراین را رد کرد
حماس:هدف نابودی کامل شهر غزه، جنایتی بی‌سابقه در تاریخ معاصر به‌شمار می‌رود
فرمان ترامپ، نقاب حمایت از جاسوسان
سازمان ملل قطعنامه همکاری با اکو را تصویب کرد
آخرین خبر از افتتاح مسیر رفت فاز 2 آزادراه تهران - شمال
متوسط عمر زنان و مردان در ایران چقدر است؟
واکنش فدراسیون فوتبال به تمسخر تیم‌ملی
سامانه اعلام قیمت خودرو مشخص شد
انتقاد تند وزارت صمت به وزارت نیرو
بادبان‌های انسانیت روی عرشه قایق‌های امید
دولت فرانسه، ادعای واشنگتن درخصوص به رسمیت شناختن کشور فلسطین را رد کرد
پرتکرارترین نام‌های زن در ایران چه نامهایی هستند؟
روند عادی‌سازی با کشورهای عربی را خدشه دار می کند
نیم کیلو طلا در انتظار کاربران؛ کمپین مشترک روبیکا و ملی‌گلد آغاز شد
تمدید فرصت ثبت‌نام کتب درسی تا 30 شهریور
ابلاغ دستورالعمل جدید تنظیم بازار خودرو + جزئیات
محرومیت سنگین جام اتحادیه برای لوئیس سوارز
انتقاد از طرح مسکن 15 متری/رکود بی سابقه بازار مسکن در 50 سال اخیر
سقف وام خرید خودرو جانبازان تعیین شد
ثبت‌نام نکردن در سامانه املاک مساوی است با قبض برق نجومی
نظام نوین جهانی در حال ظهور است
باشگاه استقلال همچنان درگیر مطالبات سنگین بازیکنان و مربیان پیشین
طرح صلح احتمالی واشنگتن برای پایان جنگ روسیه و اوکراین
حملات اسرائیل به غزه/ شهادت 21 نفر دیگر/تخریب کامل برج مسکونی «السوسی»
کنسرت قربانی باز هم تمدید شد
شمار قربانیان زلزله افغانستان به 3 هزار نفر افزایش یافت
سن سکته قلبی در ایران 10 سال پایین‌تر از اروپا
X
آگهی تبلیغاتی