نورنیوز – گروه اجتماعی: روزهای گرم سال آغاز شده و طی هفته آینده مردم برخی از استان ها گرمای کم سابقه ای را تجربه خواهند کرد. این افزایش دما خبر از وقوع تابستانی گرم میدهد . البته به گفته مسئولان طی چند روز پیش رو هوا کمی خنک تر خواهد شد. بارش‌های رگباری بهار امسال که بسیاری را هم غافلگیر کرد به پایان رسیده است و طی 6 هفته آینده منتهی به نیمه تیر، اغلب مناطق کشور بی‌‌بارش خواهند بود یا بارش آنها قابل توجه نیست.
صادق ضیائیان، رئیس مرکز پیش‌بینی و مدیریت بحران سازمان هواشناسی هفته گذشته از افزایش 1 تا 2 درجه‌ای گرمای هوا در تابستان پیش‌رو نسبت به دوره بلند‌مدت 30 ساله خبر داد و گفت مردم در اغلب استان‌های کشور باید منتظر تابستانی گرم‌تر از سال‌های دیگر باشند. بر اساس آمارها، در 50 سال گذشته زمین حدود یک درجه گرم‌تر شده، اما مناطقی مانند ایران دو برابر گرم‌تر شده است.
زنگ خطر برای آب و برق
با گرم شدن پیش از موعد هوا زنگ زودهنگام صرفه جویی در مصرف آب و برق هم به صدا درآمد. این بار نیز مثل سه سال گذشته کاهش ساعت کار ادارات و بانک ها و بازرسی از ساختمان های اداری پرمصرف در کنار یک برنامه خاموشی و محدودیت برق برای شهرک های صنعتی به عنوان مهم ترین برنامه در کنار تشویق کم مصرف ها برای مدیریت مصرف از سوی وزارت نیرو عنوان شده است. این درحالی است که سال گذشته قرار بود قطعی برق فقط به یک روز ختم شود اما در برخی مواقع برق شهرک های صنعتی برای دو روز قطع شد. به گفته کارشناسان با اینکه این برنامه ها باعث پیشگیری از خاموشی برق منازل و ادارات شد اما بیشترین آسیب را به صنایع تولیدی زد. موضوعی که قرار است امسال نیز اتفاق بیفتد. مدیرعامل شهرک صنعتی شمس آباد در برنامه تلویزیونی با اشاره به قطعی برق در شهرک های صنعتی گفت قطعی برق نظام‌مند که در شهرک‌های صنعتی اعمال می‌شود خسارت‌های هنگفتی به صاحبان صنایع وارد می‌کند.
امسال نیز در کنار تشویق خانوارهایی که مصرف برق کمتری از الگوی مصرف دارند، افزایش پلکانی قیمت برق برای خانوارهایی که از کولر گازی استفاده می کنند و الگوی مصرف آنها بالاتر از الگوی مصرف است برای پایداری شبکه برق به خصوص در مصرف خانگی در نظر گرفته شده است.
از تغیر ساعت کار ادارت تا جوایز خودرویی
ناتزاری برق یکی از موضوعات مهم حوزه انرژی است که وزارت نیرو طی سال های گذشته برای رفع آن برنامه های مختلفی را به اجرا درآورده است. حمیدرضا صالحی، عضو هیأت نمایندگان اتاق ایران فروردین ماه از ناتزاری۸۵۰۰ مگاواتی برق در کشور خبر داد و گفت در ۱۰ سال آینده عددها بیشتر هم خواهد شد.
طی سه سال گذشته مدیریت مصرف برق در کنار توسعه نیروگاه ها از مهم ترین برنامه های وزارت نیرو در جهت کاهش ناترازی برق بوده است. علی اکبر محرابیان وزیر نیرو با اعلام اینکه با گرم شدن هوا مصرف انرژی به شدت در حال رشد است به طوری که در هفته گذشته بیش از ۶۰۰ مگاوات به میزان مصرف برق کشور افزوده شده است گفت: در هفته پیش رو نیز هزاران مگاوات به میزان مصرف برق افزوده خواهد شد. مهم‌ترین برنامه وزارت نیرو در این زمینه ساعت کار ادارات است که بر اساس مصوبه هیئت دولت از ۱۵ خرداد ماه ساعت کار ادارات از ۶ صبح تا ۱۳ خواهد بود.
وزیر نیرو با اشاره به افزایش تولید برق در دوت سیزدهم از محدودیت برق برای شهرک های صنعتی خبر داد و گفت: از ابتدای فعالیت دولت سیزدهم بیش از ۹۰۰۰ مگاوات به ظرفیت تولید برق کشور افزوده شد و بیش از ۲۰ هزارمگاوات نیروگاه در دست ساخت است که نیمی از آن را نیروگاه های حرارتی و نیمی دیگر را نیروگاه های تجدیدپذیر(عمدتا نیروگاه خورشیدی و بعضا نیروگاه بادی) تشکیل میدهد. برای صنایع متوسط، فقط روز تعطیل محدودیت درنظر گرفته شده است و طی ۶ روز هفته می‌توانند به صورت شبانه‌روزی تولید داشته باشند و محدودیتی در این ایام نخواهند داشت. اما حدود ۷۰۰ واحد صنعتی بزرگ در کشور وجود دارد که عمدتا صنایع فولادی، مس، آلومینیوم، سیمان را تشکیل میدهد و برای این دست از صنایع برنامه‌ریزی شده در ساعت های اوج بار مصارف شان کاهش و در ساعات غیر اوج انرژی بیشتری را دریافت و برنامه‌های تولید خود را عملیاتی کنند.
سخنگوی صنعت برق نیز از جوایز ویژه برای خانوارهایی که برق مصرفی شان را مدیریت کنند خبر داد. مصطفی رجبی مشهدی گفت: «امسال خانوارهایی که در مصرف برق صرفه‌جویی کنند علاوه بر تخفیف در قبض، ۳۰۰ خودروی اتومات و لوازم خانگی و برقی و بسته های اینترنت جایزه می‌گیرند. مردم با نصب سامانه با انرژی می توانند مصرف برق شان را مدیریت کنند. اگر در مصرف برق 10 درصد کاهش داشته باشند به قید قرعه از این جوایز بهره مند می‌شوند.»
چرا برق گران شد
آبان ماه سال گذشته بود که برخی از مشترکان برق با دیدن رقم های نجومی در قبض برق نسبت به این موضع اعتراض کردند. اما در سوی مقابل مسئولان توانیز ادعا کردند که قیمت برق واقعی شده و افزایشی نداشته است. اواخر اردیبهشت ماه سالجاری مدیرعامل شرکت تولید، انتقال و توزیع نیروی برق (توانیر) با بیان اینکه تعرفه برق در سال ۱۴۰۳ تغییری نخواهد داشت، گفت: «تعرفه‌های برق آبان‌ماه سال گذشته اصلاح شد و ۸۰ درصد مشترکان که کمتر از الگو مصرف می‌کنند، با تغییر چندانی در قبوض خود مواجه نیستند. نرخ برق مشترکانی که پایین‌تر از الگو مصرف داشته باشند، در سال جاری هیچ تغییری نخواهد داشت؛ اما مشترکانی که مصرف آنها بیشتر از الگو است باید مصارف خود را کنترل کنند؛ چراکه برای این دسته از مشترکان تعرفه‌ها به‌صورت پلکانی افزایش می‌یابد و نرخ برق مشترکانی که بیش از ۲.۵ برابر الگو مصرف کنند، بر اساس قیمت برق تجدیدپذیر محاسبه می‌شود که به‌مراتب بالاتر از نرخ برق یارانه‌ای است». مصطفی رجبی مشهدی می‌افزاید:« ۸۰ درصد از مشترکان برق کشور کمتر از الگوهای تعیین شده در تابستان مصرف دارند و ۲۰ درصد بیش از الگو مصرف می‌کنند که از این ۲۰ درصد هم فقط دو درصد بیش از ۷ برابر یک مشترک متعارف مصرف برق دارند. بر اساس آمارها با اجرای طرح پاداش مدیریت مصرف برای مشترکان خانگی سرانه مصرف برق خانگی در سال گذشته سه درصد کاهش یافت و ۴۰ درصد مشترکان خانگی ۲۲۰۰ میلیارد تومان پاداش صرفه‌جویی دریافت کردند.»
اما ماجرای آب و برق مجانی برای دهک های پایین جامعه که از تصمیمات دولت یازدهم و دوازدهم بود به کجا رسید؟ 26 آذرماه 1399 علی ربیعی سخنگوی دولت دوازدهم در جمع خبرنگاران اعلام کرد مصرف آب، گاز و برق از این پس برای خانواده‌های دهک پایین رایگان شد، البته این طرح شامل ویلاها نمی‌شود. اما دوسال بعد این طرح تغییر کرد . دو سال بعد در دولت سیزدهم و در بودجه 1401 نمایندگان مصوب کردند آب، برق و گاز خانوارهای تحت پوشش نهادهای حمایتی مشروط به رعایت الگوی مصرف باید «رایگان» باشد و دولت موظف است تا سازوکار اجرایی لازم برای این قانون را تدارک ببیند. هفتم شهریور ماه سال گذشته نیزشهید آیت الله رئیسی در نشست خبری هفته دولت اعلام کرد در مسئله آب، برق و گاز و مسائل مختلف قشر محروم جامعه دغدغه داریم و رایگان شدن آب و برق و گاز برای خانواده‌های کم‌درآمد نیز در برنامه دولت است .
رایگان شدن آب و برق در سال گذشته نیز فقط به خانواده های تحت پوشش کمیته امداد و بهزیستی که الگوی مصرف را رعایت می کنند اختصاص پیدا کرد ولی وزارت نیرو با ارایه بسته پیشنهادی به مصرف کنندگان اعلام کرد کسانی که مصرف برق آنها زیر الگوی مصرف باشد برق آنها رایگان خواهد بود. سال گشذته این موضوع برای برخی از خانوارها اتفاق افتاد و به دلیل مصرف مناسب و زیر الگوی مصرف هزینه ماهاینه برق آنها رایگان شد.
ناترازی در ورودی و خروجی
بارندگی های مناسب زمستان سال گذشته و فروردین و اردیبهشت سال جاری این ذهنیت را برای برخی از مردم به وجود آورد که تابستان داغ امسال با مشکل آب و برق مواجه نخواهیم شد. موضوعی که مسئولان وزارت نیرو آن را تایید نمی کنند. بر اساس گزارش ها در 246 روز ابتدایی سال آبی جاری (از ابتدای مهرماه 1402 تا پنجم خرداد 1403) در مجموع 35 میلیارد و 180 میلیون مترمکعب آب وارد سدهای ایران شده که نسبت به ورودی 32 میلیارد و 890 میلیون مترمکعبی آب به سدها در مدت مشابه سال آبی گذشته، رشدی 7 درصدی داشته است.
همچنین در این مدت، به‌منظور تأمین آب شرب، کشاورزی، صنعت و مباحث زیست‌محیطی، 22 میلیارد و 440 میلیون مترمکعب آب از سدهای کشور رهاسازی شده است که نسبت به خروجی 19 میلیارد و 890 میلیون مترمکعبی آب در مدت مشابه سال آبی قبل از سدها، افزایشی 13درصدی را نشان میدهد. در زمان حاضر با وجود 34 میلیارد و 950 میلیون مترمکعب آب ذخیره‌شده در سدهای کشور، 67 درصد ظرفیت مخازن سدها پُر و 33 درصد این ظرفیت هنوز خالی است.
روند افزایش مصرف آب و برق در کشور نیز از روزهای بهاری آغاز شد به‌گونه‌ای که در برخی از روزها میزان مصرف برق نسبت به مدت مشابه سال گذشته بیش از 7 هزار مگاوات افزایش داشته است. همچنین بررسی ها نشان میدهد تهرانی ها دو برابر الگوی مصرف آب مصرف می کنند و با توجه به اینکه تابستان داغ هنوز شروع نشده است پایتخت نشیان ها با چالش جدی مواجه خواهند شد.
تحقیقات نشان می‌دهند هر یک درجه افزایش دما، 3 درصد مصرف آب آشامیدنی را افزایش میدهد. از سوی دیگر متوسط بارندگی در دنیا حدود 800 تا 850 میلی متر است و در قاره آسیا 600 تا 650 میلی متر در سال، ولی در کشور ما این عدد حدود 200 تا 250 میلی متر است. در ایران، اکنون در حوزه شهری حدود 9/99 درصد جمعیت شهری و در روستاها 87 درصد جمعیت تحت پوشش آب شرب قرار دارند. 16 درصد، هدر رفت آب داریم و هر شهروند تهرانی در شبانه‌روز ۲۵۰ لیتر آب مصرف می‌کند، این در حالی است که در بسیاری از کشورهای پیشرفته که از میانگین بارندگی بالاتری در مقایسه با ایران برخوردارند، سرانه مصرف هر شهروند ۱۷۰ لیتر در شبانه‌روز است. 23 درصد از مجموع آب شرب مصرفی کشور در استان تهران توزیع می‌شود. برای جلوگیری از مصرف بی رویه آب و جریمه مشترکان پرمصرف در لایحه بودجه ۱۴۰۳ کل کشور وزارت نیرو از طریق شرکت های آب و فاضلاب استانی سراسر کشور مکلف شد علاوه بر نرخ آب به ازای هر مترمکعب فروش آب شرب بالاتر از الگوی مصرف تا دو برابر بیش از الگو، پانزده درصد نرخ آب بها را افزایش دهد و در مورد مشترکانی که بیش از دو برابر الگو مصرف کرده اند به ازای هر مترمکعب مازاد، 35 درصد نرخ را افزایش و از آنان دریافت و به خزانه داری کل کشور واریز کند.
نورنیوز